Algemene voorwaarden lang niet altijd bindend

Inleiding

Veel mensen hebben er wel eens mee te maken gehad: je wilt een abonnement of contributie opzeggen, maar de tegenpartij claimt dat je nog minstens een hele periode gebonden bent aan het abonnement. Er is namelijk een lange opzegtermijn in de algemene voorwaarden opgenomen. Veel consumenten lezen dan de bepalingen in de betreffende algemene voorwaarden en haken vervolgens af omdat men denkt dat de tegenpartij in zijn recht staat. Ook op andere gebieden kunnen er hevige disputen ontstaan over zaken die in algemene voorwaarden vastgelegd zijn. Een voorbeeld hiervan is buitensporige hoge rente- en incassokosten als je een keer te laat betaald hebt. Gelukkig is er in vele gevallen een uitweg mogelijk!

Algemene voorwaarden lang niet altijd rechtsgeldig

Onderstaande geldt voor rechtsverhoudingen met consumenten. Voor bedrijven en instellingen en dergelijke gelden andere regels. Ook daar hoeven de algemene voorwaarden zeker niet altijd rechtsgeldig te zijn. Consumenten/ particulieren worden gelukkig vaak goed in bescherming genomen door de wetgever. Zo is recentelijk de wetgeving met betrekking tot opzegtermijnen die gelden voor consumenten aangepast, waardoor opzegtermijnen van abonnementen inzake telefonie en internet aanzienlijk zijn ingeperkt (mag nog maar maximaal één maand zijn). Ook het stilzwijgend verlengen van contracten met consumenten is aan banden gelegd. En nu terug naar de algemene voorwaarden. Deze moeten aan een aantal zaken voldoen. Zo niet, dan kunnen deze veelal verworpen worden. Één van de eisen is bijvoorbeeld dat de leverancier je bij het aangaan van het contract de algemene voorwaarden heeft overhandigd (kan ook digitaal). Het alleen vermelden van de algemene voorwaarden op een website is hiervoor niet voldoende. De voorwaarden moeten zijn opgestuurd, gemaild, of men moet een vinkje voor akkoord hebben gezet bij de digitale versie van de voorwaarden (bij internetbestellingen e.d.). Kan een leverancier dit niet aannemelijk maken, dan is hiermee een reden gevonden om de voorwaarden te verwerpen. Een concreter punt om de algemene voorwaarden van een tegenpartij te verwerpen is het als deze ‘onredelijk bezwarend’ zijn. Dat betekent dat de voorwaarden te veel afwijken van redelijke voorwaarden in vergelijkbare situaties. Gelukkig beschermt onze wetgever de consumenten voor dergelijke praktijken. Zie bijvoorbeeld onderstaande passage uit het wetboek, waarbij het gaat over de opzegtermijn van een overeenkomst.

Artikel 6:237 lid l BW luidt: “Bij een overeenkomst tussen een gebruiker en een wederpartij, natuurlijk persoon, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf, wordt vermoed onredelijk bezwarend te zijn een in de algemene voorwaarden voorkomend beding dat de wederpartij aan een opzegtermijn bindt die langer is dan drie maanden of langer dan de termijn waarop de gebruiker de overeenkomst kan opzeggen.”

Hieronder voor de volledigheid het hele wetsartikel:

Bij een overeenkomst tussen een gebruiker en een wederpartij, natuurlijk persoon, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf, wordt vermoed onredelijk bezwarend te zijn een in de algemene voorwaarden voorkomend beding A dat de gebruiker een, gelet op de omstandigheden van het geval, ongebruikelijk lange of onvoldoende bepaalde termijn geeft om op een aanbod of een andere verklaring van de wederpartij te reageren; B dat de inhoud van de verplichtingen van de gebruiker wezenlijk beperkt ten opzichte van hetgeen de wederpartij, mede gelet op de wettelijke regels die op de overeenkomst betrekking hebben, zonder dat beding redelijkerwijs mocht verwachten; C dat de gebruiker de bevoegdheid verleent een prestatie te verschaffen die wezenlijk van de toegezegde prestatie afwijkt, tenzij de wederpartij bevoegd is in dat geval de overeenkomst te ontbinden; D dat de gebruiker van zijn gebondenheid aan de overeenkomst bevrijdt of hem de bevoegdheid daartoe geeft anders dan op in de overeenkomst vermelde gronden welke van dien aard zijn dat deze gebondenheid niet meer van hem kan worden gevergd; E dat de gebruiker een ongebruikelijk lange of onvoldoende bepaalde termijn voor de nakoming geeft; F dat de gebruiker of een derde geheel of ten dele bevrijdt van een wettelijke verplichting tot schadevergoeding; G dat een de wederpartij volgens de wet toekomende bevoegdheid tot verrekening uitsluit of beperkt of de gebruiker een verdergaande bevoegdheid tot verrekening verleent dan hem volgens de wet toekomt; H dat als sanctie op bepaalde gedragingen van de wederpartij, nalaten daaronder begrepen, verval stelt van haar toekomende rechten of van de bevoegdheid bepaalde verweren te voeren, behoudens voor zover deze gedragingen het verval van die rechten of verweren rechtvaardigen; I dat voor het geval de overeenkomst wordt beëindigd anders dan op grond van het feit dat de wederpartij in de nakoming van haar verbintenis is tekort geschoten, de wederpartij verplicht een geldsom te betalen, behoudens voor zover het betreft een redelijke vergoeding voor door de gebruiker geleden verlies of gederfde winst; J dat de wederpartij verplicht tot het sluiten van een overeenkomst met de gebruiker of met een derde, tenzij dit, mede gelet op het verband van die overeenkomst met de in dit artikel bedoelde overeenkomst, redelijkerwijze van de wederpartij kan worden gevergd; K dat voor een overeenkomst als bedoeld in artikel 236 onder j een duur bepaalt van meer dan een jaar, tenzij de wederpartij de bevoegdheid heeft de overeenkomst telkens na een jaar op te zeggen; L dat de wederpartij aan een opzegtermijn bindt die langer is dan drie maanden of langer dan de termijn waarop de gebruiker de overeenkomst kan opzeggen; M dat voor de geldigheid van een door de wederpartij te verrichten verklaring een strengere vorm dan het vereiste van een onderhandse akte stelt; N dat bepaalt dat een door de wederpartij verleende volmacht onherroepelijk is of niet eindigt door haar dood of ondercuratelestelling, tenzij de volmacht strekt tot levering van een registergoed.

Conclusie

Laat je niet direct afschrikken door de algemene voorwaarden als je in een dispuut zit met een tegenpartij. Onredelijke bepalingen zullen onder andere door het bovenstaande wetsartikel worden verworpen. Door dat als tegenargument te benoemen in een eventueel dispuut, zal de tegenpartij inzien dat het deze keer niet zal lukken om zich op de algemene voorwaarden te beroepen!