Archeologie
Archeologie
Archeologie is een breed onderwerp. In dit artikel zal ik vanuit een aantal invalshoeken proberen dit onderwerp te benaderen. Ten eerste:
De definitie van archeologie: de studie van de geschiedenis van de mens op basis van materiele resten die in of op de bodem zijn achtergebleven.
Ten tweede de methodische benadering.
Grofweg zijn er in de archeologie twee methodische benaderingen de antropologische (veelal Amerikaans) benadering en de cultuur historische benadering (veelal Europees). Elke methodische benadering kent weer zijn eigen ontwikkelingsgeschiedenis met daarin diverse stromingen.
Een derde manier om de archeologie in te delen is naar de diverse specialistische takken daarvan:
- Archeoastronomie is de studie van antieke of traditionele astronomieën in hun culturele context en steunend op archeologische en antropologische bewijzen.
- Archeobotanie is een wetenschappelijke discipline die plantaardige resten bestudeert ter ondersteuning van archeologisch onderzoek. Specialisaties zijn onder andere pollenanalyse, macrorestenonderzoek (zaden, vruchten, en dergelijke), diatomeeënonderzoek en hout- en houtskoolonderzoek.
- Archeometrie is een tak van archeologie waarin natuurwetenschappelijke methodes en -technieken worden toegepast om archeologische vondsten te dateren of de herkomst te achterhalen.
- Egyptologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de studie van het Oude Egypte.
- Epigrafie is de wetenschappelijke bestudering van inscripties die zijn aangebracht op steen of andere harde materialen, of zijn gegraveerd in metaal. Epigrafie draagt bij aan archeologisch onderzoek bij het bestuderen van in- en opschriften, zoals bij altaren en grafmonumenten, zoals sarcofagen en epitafen. De epigrafie is de bron bij uitstek voor onze kennis van het alledaagse leven in de oudheid.
- Etruscologie is de wetenschap die zich toelegt op de studie naar de Etrusken, dat was een beschaving ouder dan die van de Romeinen, die zich van de 9e tot en met de 1e eeuw v.Chr. in Midden-Italië manifesteerde.
- Experimentele archeologie houdt in dat feiten, theorieën en veronderstellingen uit de archeologische wetenschap door middel van experimenten in de praktijk worden getoetst. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt om te verklaren waar en hoe voorwerpen werden gebruikt, welke hoeveelheid gewassen er nodig is om een nederzetting in leven te houden; hoeveel arbeidstijd dat kost en hoe gebouwen vroeger gebouwd konden worden. Daarnaast wordt experimentele archeologie gebruikt om het verleden her te beleven aan de hand van leefexperimenten'.
- Feministische archeologie is een tak van de archeologie die vrouwen in het middelpunt van het onderzoek plaatst. Hierbij staan gender theorie en het feministisch persepectief centraal in de behandelde vraagtstellingen. Deze tak van de archeologie is gestart als reactie op de nadruk die werd gelegd op de rol van de man in de geschiedenis en is nu doorontwikkeld tot een volwaardige wetenschappelijke tak van de archeologie.
- Forensische archeologie is een jong vakgebied, waar men met behulp van archeologische technieken het gerechtelijk vervolgonderzoek ondersteund bij het opgraven en bergen van menselijke resten.
- Fysische Antropologie is een tak van de wetenschap die met behulp van menselijke botresten, bijvoorbeeld ontdekt bij archeologisch onderzoek, vragen kan beantwoorden over de leeftijd, geslacht, lengte en mogelijke aandoeningen en ziektes van de overledene.
- Geoarcheologie past methodieken en technieken uit de aardwetenschappen toe op archeologische problemen. Zo worden archeologische landschappen gereconstrueerd aan de hand van kenmerken in het landschap. Maar ook aan de hand van bodemkundig onderzoek. Ook kan gedacht worden aan het bepalen van de herkomst van een archeologisch item door middel van petrologie.
- Industriële archaeologie is een tak van de archeologie die zich richt op onderzoek naar oude vormen van industrie.
- Landschapsarcheologie bestudeert landschappen die door menselijk handelen zijn beinvloed, waarbij de nadruk ligt op de interactie tussen de mens en zijn omgeving.
- Numismatiek is de wetenschappelijke studie van alle tastbare vormen en geschiedenis van geld en voorwerpen als penningen en gesneden stenen, en de instrumenten die hierbij horen, zoals muntstempels, muntgewichten, druktechnieken, muntwetgeving. Bij opgravingen zijn de gevonden munten soms de enige voorwerpen met opschriften en helpen bij de datering.
- Onderwaterarcheologie is deeldiscipline van de archeologie die zich uitsluitend bezighoudt met de bestudering van materiële overblijfselen die zich onder het wateroppervlak bevinden. Het is een aparte discipline omdat de ontgravingstechniek zeer specialistisch is.
- Paleopathologie is de wetenschap die de ziektegeschiedenis van een dier of mens voor en na diens dood probeert te achterhalen aan de hand van het resterende oude of fossiele materiaal. Voorbeelden zijn groei, mineralisatie, toestand, erosie, trauma, van en sporen op het materiaal.
- Zoöarcheologie is een tak van de archeologie die zich baseert op onderzoek van dierlijke resten uit opgravingen.
Onderwerpen en thema's in de archeologie
Hieronder een opsomming van diverse archeologische thema's met een link naar een site waar je er meer over kan lezen:
Deze lijst van onderwerpen zal steeds bijgewerkt worden.
Werken in de archeologie
Archeologisch werk kan bestaan uit beleidsmaken van achter een bureau, maar kan ook betekenen dat je 10 weken achter elkaar aan het werk bent op een opgraving als veldarcheoloog of veldtechnicus.
Daarnaast zijn er nog tal van specialisaties:
- Bijvoorbeeld naar materiaal, denk hierbij aan metaal, aardewerk, pollen, botten, glas of stenen werktuigen.
- Of naar periode: de prehistorie, de ijzertijd, de middeleeuwen, bijbelse archeologie.
- Of naar volkeren: bijvoorbeeld de romeinen, de grieken, de maya's, etc.
- Of naar regio's of landen: bijvoorbeeld het Nabije Oosten, de Mediterrane, Zuid-amerika, Azie etc.
- Of naar mijlpalen in de menselijke ontwikkeling: bijvoorbeeld de jager verzamelaars, de eerste landbouwers, de opkomst van de eerste steden, de uitvinding van ijzer etc.
Kortom er zijn veel mogelijkheden om aan de slag te gaan in de archeologie.
Archeologie studeren
Ben je geïnteresseerd en wil je graag verder in de Archeologie dan kan je aan een HBO instelling of Universiteit Archeologie gaan studeren. Lees het artikel: Archeologie studeren dan eens door.
Ook kan je aan de slag als amateur archeoloog! Kijk eens op internet of bij je in de buurt een vereniging of historische kring is. Vaak weten amateurarcheologen meer over de regio dan een afgestudeerd archeoloog.
Verder lezen
Ben je nieuwsgierig geworden en wil je meer lezen. Kijk dan op één van de onderstaande sites voor meer informatie:
Archeologie in het Nieuws Archeologie Museum Hunebed centrum Borger
Ook schrijven op leerwiki? gebruik de volgende link om je in te schrijven: Leerwiki aanmelden