De Bermuda-driehoek

De Bermuda-driehoek

De Bermuda-driehoek is één van de populairste moderne mythes. Het is een zeegebied tussen de lijnen Miami-Florida, Bermuda-eilanden en Puerto Rico. In dit gebied zijn in de 20e eeuw zo'n 100 schepen en vliegtuigen op mysterieuze wijze spoorloos verdwenen. Talloze schrijvers en filmmakers hebben van dat gegeven gebruik gemaakt om hun fantasie de vrije loop te laten.

Als oorzaak voor de verdwijningen werden grote zeemonsters opgevoerd zoals reuzeninktvissen (kraken), een geheimzinnige dimensie waardoor schepen en vliegtuigen in een andere wereld of tijd terecht kwamen, ontvoeringen door buitenaardse wezens en UFO's maar ook een wetenschappelijk aanvaard natuurverschijnsel als methaangasexplosies op de zeebodem.

1000 slachtoffers

In de afgelopen 100 jaar zijn in de Bermuda-driehoek zo'n 1000 mensen om het leven gekomen. Dat zijn maar 10 slachtoffers per jaar voor dit zeegebied. Eerlijk gezegd niet erg veel in vergelijking met onze eigen Noordzee. Het gaat ook niet om het aantal maar om de manier waarop deze mensen aan hun einde zijn gekomen.

Het mysterie begint al wanneer Columbus als eerste Europeaan er aankomt. Hij merkt dat zijn kompas zich raar gedraagt en hij vaart de Saragossa-zee in die vol ligt met zeewier. Het merkwaardige gedrag van het kompas is waarschijnlijk ook de achterliggende oorzaak van het ontstaan van de Bermuda-driehoeklegende.

Mysterie van vlucht 19

Die legende ontstaat in 1964 als in een Amerikaans tijdschrift een artikel verschijnt over het verdwijnen van vlucht 19. Vlucht 19 was een squadron van vijf Grumman TBM-3R Avenger duikbommenwerpers van de Amerikaanse marine. Vlucht 19 vertrok op 5 december 1945 vanaf Fort Lauderdale in Florida voor een trainingsmissie. De 14 man aan boord van de vliegtuigen keerde nooit terug. In die jaren voor de GPS (satellietnavigatie) zoals nu zelfs auto's hebben was een vliegtuigbemanning afhankelijk van haar eigen navigatiekennis.

Bij vlucht 19 ging het om piloten in opleiding. Aan boord van de instructeur die meevloog bleken, zo is uit het radioverkeer op te maken, dat de beide kompassen niet goed werkten. Waarschijnlijk is vlucht 19 daardoor hopeloos boven zee verdwaald. Uit het opgevangen radioverkeer valt nog op te maken dat de instructeur met zijn squadron van plan was als de kerozine opraakte een noodlanding op zee te maken.

Oorzaak bekend of onbekend?

Een dergelijke noodlanding zou voor de 4535 kilo zware Grummans een zekere duik naar de, in het gebied meer dan 5000 meter diepe, oceaanbodem betekenen. De toestellen die in de Tweede Wereldoorlog als zeer betrouwbaar bekend stonden vanwege hun solide bouw bleven daardoor ook niet even drijven. Dat is de verklaring waarom de vijf vliegtuigen en hun bemanning nooit zijn teruggevonden.

De bron voor de Bermuda-driehoeklegende werd nog extra gevoed doordat bij de zoekactie naar vlucht 19 ook een PBM Mariner-vliegtuig met een 13-koppige bemanning spoorloos verdween. Dit vliegtuig had in tegenstelling tot de Grumman Avenger een reputatie van onbetrouwbaarheid. Het stond bekend als de 'flying gas tank'. Het kleinste vonk kon het vliegtuig laten exploderen. Een schip dat in de buurt van de zoekactie vaarde, rapporteerde dan ook een grote vuurbal op de plek waar dit vliegtuig had moeten zijn.

Het onderzoeksrapport van de Amerikaanse marine noemde in de eerste versie van het rapport als oorzaak van het verdwijnen van vlucht 19 fouten gemaakt door de piloten. Nadat de familie van de instructeur hierover protesteerde wijzigde de marine haar oordeel in: "oorzaak of redenen onbekend".

Andere verklaringen

Terwijl vlucht 19 de legende van de Bermuda-driehoek veroorzaakte, zijn in het gebied inderdaad meer schepen en vliegtuig verloren gegaan. Andere rationele verklaringen voor deze verdwijningen zijn dat het ook met een werkend kompas moeilijk navigeren is in de Bermuda-driehoek. Het is één van de weinige gebieden op de wereld waar het noorden van de kompasnaald overeenkomt met het geografische noorden.

Normaal gesproken wijst een kompasnaald juist naar het magnetische noorden. Deze kompasvariatie zorgt er voor dat als het kompas niet gecorrigeerd wordt bij een omcirkeling van de wereld er een afwijking van wel 20 graden op de geplande koers kan voorkomen. Naast dit navigatieprobleem kan een schip in problemen opgepikt worden door de Warme Golfstroom, die krachtige stroming kan er voor zorgen dat een schip uit de koers raakt. Een plotseling opstekende tropische storm kan dan het einde van het schip betekenen.

De legende wordt bovendien ook nog eens versterkt doordat onervaren zeezeilers in dit geliefde tropische vaargebied verongelukken of dat schepen verdwijnen doordat ze worden aangevallen door drugssmokkelaars of piraten.