De Border Collie en zijn schapendrijven
Algemeen
De schaapherder in het grensgebied van Engeland en Schotland maakte gebruik van een hond om hem te helpen bij het schapendrijven. Deze hond is de welbekende Border Collie, een hond die instinctief de schapen bij elkaar drijft en brengt naar waar zijn baas wil. Tegenwoordig is het schapendrijven ook een sport, en wel 1 op die op wereldniveau wordt beoefend.
De Border Collie
De Border Collie staat bekend als een hond die zijn baas wil “pleasen”. Het is een enorme knuffelhond, die daar uren van kan genieten en het knuffelen kan afdwingen. Daarnaast is de hond (als hij het in zich heeft) een enorme schapendrijver. Hij kan uren om een kudde schapen heen draven en deze leiden naar waar zijn baas het wil. Natuurlijk zijn hier wel enige commando’s voor nodig. Maar nogmaals een schaap dat instinctief drijft kan aan een algemeen commando genoeg hebben om de schapen te brengen waar zij horen.
Wanneer een Border Collie aan het werk is, ziet hij alleen schapen en hoort hij alleen zijn baas. Voor de rest van de wereld heeft hij geen oog en oor. Je kunt hem roepen zoveel je wilt, hij zal niet luisteren. Het instinctief drijven wordt binnen de vaktaal de “Eye” genoemd.
Schapen drijven
De schaapherder moest vroeger (en soms nu nog steeds) zijn schapen brengen van de ene weide naar de andere. Dit omdat het gras in de ene weide te kort is, of omdat de schapen geschoren moe(s)ten worden. Hierbij werd de herder/boer geholpen door het drijven van zijn hond.
In de drijfsport zijn deze zaken allemaal terug te vinden:
- De outrun: het via een omtrekkende beweging om de kudde lopen/rennen
- De fetch: de schapen bij de herder/boer brengen. Bij dit onderdeel is het zogenaamde verweiden na gebootst. Hierbij zijn er twee hekken, waar de Border Collie zijn kudde door moet drijven.
- De crossdrive: de kudde verplaatsen van de ene weide naar de andere, maar met gebruik maken van het drijven over de weg.
Zolang de schapen rustig blijven en ontspannen zijn, is de hond goed bezig. Hij dwingt de schapen als het ware met zijn ogen die kant op die hij wil.
Een hele kudde, de helft of een schaap
De Border Collie moet ook over het vermogen beschikken om al naar gelang zijn baas wil, de hele kudde, een deel daarvan of een enkel schaap naar de herder/boer te drijven. Bijvoorbeeld wanneer de eigenaar van de schapen er enkele wil gaan verkopen, moet merken of behandelen. De hond is getraind op het splitsen van een kudde, waarbij de geselecteerde schapen allen aan een en dezelfde kant staan.
Het geven van een enkel commando aan de Border Collie is ontstaan in de tijd dat de dieren (niet voor de sport) van de ene weide naar de andere vervoerd moesten worden. Veelal werden de grotere lammeren gescheiden van het moederschaap, wat de nodige herrie met zich meebracht. Hierdoor kon zijn baas de hond geen duidelijk hoorbare commando’s geven. Door hem nu een commando te geven, bracht hij zelfstandig de schapen naar de juiste plek, nadat hij eerst de kudde had gescheiden.
Commando’s voor de drijfhond
De Border Collie is in staat om een kudde schapen te verplaatsten zowel op zelfstandige wijze als op aanwijzingen van zijn baas. Hiervoor zijn een of meer commando’s nodig. Deze commando’s zijn wereldwijd allemaal hetzelfde, het kunnen gesproken of gefloten commando’s zijn. De meest standaard commando’s zijn:
- Come Bye; linksom de kudde gaan (voor het zicht met de klok mee)
- Away; rechtsom (voor het zicht tegen de klok in)
- Lie down; het laten stoppen van de hond. De “gewone” hondenbaas zal in een soortgelijk moment gewoon “af” tegen zijn hond zeggen. De Border Collie ligt op dit commando binnen enkele seconden met de kop plat op de grond.
- Walk on; hierbij loopt de hond recht op de schapen af en zal de schapen in een rechte lijn vooruit laten gaan.
- Steady; de hond krijgt het commando het iets rustiger aan te doen. Border Collies zijn intelligente honden, die soms een beetje al te enthousiast aan het werk gaan.
- That’ll do; hierbij krijgt de hond het commando dat de klus geklaard is en dat hij terug kan komen bij de baas.
Andere commando’s die de hond aanleert en gebruikt worden binnen de sport zijn:
- Look back
- On your feet
- Out en Off
Het is en blijft een machtig mooi gezicht om deze honden aan het werk te zien. Het maakt niet uit of het voor het “echie” is of voor de sport. Het enthousiasme en uithoudingsvermogen van de hond blijft hetzelfde.