De Bossche school

Waarom een artikel over de Bossche school?

Is het je ook wel eens overkomen dat een persoon tegen je zei: "typisch gebouw hè? Je kunt zo zien dat het gebouwd is volgens de Bossche school?". Het zou leuk zijn als je dan kon antwoorden: "Inderdaad, dat kun je zien aan ...". Mocht dit nog niet het geval zijn, dan kun je dat (hopelijk) na het lezen van onderstaand artikel wel.

Wat is de Bossche school

Met de Bossche school worden gebouwen bedoeld die zijn ontworpen door architecten conform de theoriën van Dom Hans van der Laan (1904-1991). Van der Laan begon zijn bouwkundige opleiding in 1923 aan de technische hogechool van Delft. De directeur van deze opleiding was van mening dat architectuur altijd nauw verbonden was met het katholieke geloof. Dom van der Laan was het daar niet mee eens en na 3 jaar brak hij zijn studie af. Vervolgens werd hij monnik in Oosterhout. Na de tweede wereldoorlog raakte Dom van der Laan wederom geïnteresseerd in bouwkunde. Samen met zijn broer Nico van der Laan ging hij lesgeven in het Kruithuis in Den Bosch, een bouwkundig opleidingscentrum, hij gaf daar kerkelijke architectuur. Dom van der Laan had inmiddels een theorie ontwikkeld het plastisch getal dat een uitwerking was van de zogenaamde gulden snede. Mensen om Dom van der Laan en zijn studenten gaven vervolgens de naam Bossche school aan ontwerpen volgens deze theorie.

Was is het plastisch getal en de gulden snede?

Dat is niet zo eenvoudig uit te leggen. Het plastisch getal is verhoudingenleer. Alles wat architechten tekenen die werken conform de theorie van de Bossche school, is in bepaalde verhoudingen ontworpen. Waarbij de gulden snede als uitgangspunt wordt gebruikt. Het plastisch getal leverde vervolgens 8 verhoudingen op. Dit zijn 1:1, 4:3, 7:4, 3, 4, 16:3 en 7. Wanneer je deze reeks ziet dan valt wellicht op dat de cijfers die in de verhoudingen worden gebruikt altijd iets te maken hebben met de cijfers 1, 3, 4 en 7. Wanneer er onderdelen ontworpen werden volgens de theorie van de Bossche school, zoals dikte van de muren, ramen etcetera, dan was dat altijd conform deze verhoudingen.

Zijn er nog andere kenmerken van de Bossche school?

Jazeker. Een ander belangrijk kenmerk is de over het algemeen sobere uitstraling van de gebouwen. De belangrijkste bouwmiddelen die gebruikt werden zijn beton, steen en hout.

Voorbeelden van openbare gebouwen die ontworpen zijn conform de Bossche school

Enkele gebouwen die ontworpen conform de theorie van de Bossche school zijn de St. Vincentius a Paulokerk (Eindhoven), Sint Catharinakerk (Heusden) en het hergebouwde stadhuis (ook Heusden). Het laatstgenoemde gebouw overigens met zeer veel tegenstanders. Ook in Madurodam is een gebouw conform de Bossche school theorie ontworpen te bezichtigen. De St. Martinuskerk te Gennep is daar op schaal nagebouwd.

Tot slot

Na het lezen van dit artikel is hopelijk inderdaad enige kennis verkregen van de Bossche school. Natuurlijk geen expertise, want de Bossche school als leer is veelomvattend. Maar genoeg om te kunnen zeggen: "Inderdaad, een gebouw ontworpen conform de theorie van de Bossche school. Dat kun je zien aan... (verhoudingen, soberheid en bouwmaterialen).