Grootste migratie overleeft 20 jaar burgeroorlog in Soedan

Gigantische kuddes

Waarschijnlijk is het de grootste migratie op aarde, honderdduizenden en misschien wel meer dan een miljoen witoorwaterbokken. Tijdens het droge seizoen in Zuid-Soedan migreren de witoorwaterbokken massaal over een gebied van duizenden kilometers op zoek naar groenere vlaktes. Dit gigantische fenomeen in Zuid-Soedan is in de jaren tachtig voor het laatst goed in kaart gebracht. De migratie van de witoorwaterbok werd gezien als de op een-na-grootste migratie ter wereld op die van de wildebeesten in de Serengeti (Tanzania) en Masai Mara (Kenia) na.

Uitgeroeid

De meer dan twintig jaar durende burgeroorlog in Soedan deed alle biologen en onderzoekers denken dat de populatie witoorwaterbokken in Zuid-Soedan was uitgeroeid. Iedereen nam aanvankelijk aan dat de burgeroorlog de ondergang voor de witoorwaterbok betekende. De onderzoekers hadden contact met piloten die werkte voor hulporganisaties en jaar in jaar uit over Zuid-Soedan vlogen. De piloten verklaarde dat ze nooit wilde dieren zagen van bovenaf de vlaktes in Zuid-Soedan. Er zouden geen witoorwaterbokken meer bestaan.

Zuid-Soedan

Aanvankelijk werd Zuid-Soedan gezien als een van de meest ongerepte gebieden van Afrika met een grote verscheidenheid aan dieren en planten. Voor de burgeroorlog stond het gebied bekend om Afrika's welbekende diersoorten zoals olifanten, leeuwen, buffels, cheetah's en grote getalen witoorwaterbok. De WCS (Wildlife Conservation Society) bekommerde zich om het lot van de befaamde dieren in Zuid-Soedan toen er kort geleden onderhandeld werd na een decennia's lange burgeroorlog. Toen de oorlogvoerende partijen uit Noord- en Zuid-Soedan zich bogen over de vrede trok WCS er onmiddelijk op uit om op zoek te gaan naar de witoorwaterbok.

Hoopvolle survey

De groep WCS onderzoekers die later boven Zuid-Soedan vlogen hadden totaal geen idee wat ze te wachten stond en of ze ooit een overgebleven witoorwaterbok zouden zien. Uiteindelijk vlogen ze boven het gebied waar de witoorwaterbokken zich zouden moeten ophouden. Al snel werden de eerste witoorwaterbokken gezien en geen enkele exemplaren maar in groepen van tien, twintig en soms wel dertig. Hoe verder ze richting het noorden vlogen hoe groter de groepen werden. Als snel zagen ze honderdduizenden witoorwaterbokken onder zich voorbij trekken. De onderzoekers waren verbijsterd van wat ze hadden gezien omdat deze dieren door velen ten dode opgeschreven waren en ook al meer dan twintig jaar niet meer zijn waargenomen.

Meer dan overleefd...

De witoorwaterbokken hebben niet alleen de oorlog overleefd, onderzoekers denken dat de populatie ook sterk is toegenomen. Vroeger werd deze regio bevolkt door Soedanese stammen die leefden als traditionele jagers. Er werd gejaagd op al het groot wild wat er te vinden was. De populatie witoorwaterbokken slonk ook flink door de enorme droogtes die de jaren tachtig kende. Uiteindelijk zorgde de burgeroorlog ervoor dat de Soedanezen massaal vluchtte naar andere regio's en dat legde de handel van bushmeat uit deze regio plat. De witoorwaterbokken konden zich zo zonder hinder van mensen voortplanten. Op dit moment zouden het er zelfs al meer dan een miljoen zijn en zich daarmee de grootste migratie ter wereld kunnen noemen. Natuurlijk zijn het aanvankelijk slechts waarnemingen zonder officiële tellingen, maar dan nog is het een gigantische migratie.


Maar helaas kunnen de witoorwaterbokken nu wel rekenen op problemen. Volgens de onderzoekers betekent een vredesakkoord in Soedan dat de mens zich opnieuw zal vestigen langs de migratie routes van de witoorwaterbokken. Onderzoekers zijn dan ook bang dat de handel in bushmeat drastisch zal toenemen nu de Soedanese bevolking worstelt een nieuw bestaan op te bouwen in het door oorlog gevelde Soedan. Er worden momenteel enorme bedragen gespendeerd aan de infrastructuur om de economie in de regio weer op gang te brengen. Al snel zullen er meer auto's in de regio verschijnen en dat betekent dat de witoorwaterbokken makkelijk het land uit gesmokkeld kunnen worden. Een witoorwaterbok kan zo binnen 24 uur getransporteerd worden naar Nairobi en daar voor veel geld verkocht worden. De witoorwaterbokken zijn nu dus erg kwetsbaar geworden.

Wat brengt de toekomst voor de witoorwaterbokken?

De meeste witoorwaterbokken concentreren zich in het Soedanese Boma National Park. In 1977 werd dit beschermd gebied en in 1986 tot National Park verklaard. Boma National Park strekt zich uit over 22.800 vierkante kilometer, ongeveer de helft van Nederland. Onderzoekers ontdekten hier ook de aanwezigheid van olifanten, buffels en ander groot wild die de oorlog overleefden. Met internationale hulp en lokale samenwerking kan deze indrukwekkende Afrikaanse migratie hopelijk nog lang voortbestaan. Deze dieren hebben de oorlog doorstaan en met de nodige aandacht zullen ze de vrede ook overleven.

Wil je meer nieuws en weetjes over Afrika? Abonneer je dan op www.afrika-magazine.blogspot.com

Bronvermelding: http://www.nationalgeographic.com en http://www.wcs.org