Hoe ontstaat een eiland

Inleiding

Corsica, Java en Aruba zijn maar een paar voorbeelden van eilanden waar ieder jaar miljoenen mensen naartoe op vakantie gaan. Een lekker zonnetje, parelwitte stranden en een cocktail in je hand; wat wil je nog meer? Kortom: veel eilanden zijn tegenwoordig vredige plekken. Maar dit is lang niet altijd zo geweest. Eilanden zijn namelijk met het nodige geweld ontstaan. Maar hoe precies?

Wat is een eiland

Een eiland is een stuk land dat geheel door water omringd is. Je zou in principe dus kunnen zeggen dat alle landmassa’s op aarde eilanden zijn, want uiteindelijk is alles geheel door water omringd. Er zijn daarom minimale en maximale groottes vastgelegd waaraan een stuk land moet voldoen voordat het officieel een eiland genoemd kan worden.

Vastgesteld is dat een eiland groter is dan een boven zee uitstekende rots of gemiddelde zandbank, maar kleiner is dan of even groot is als Groenland. Er is afgesproken dat Groenland, met een oppervlakte van 2.166.086 km², het grootste eiland van de wereld is. Stukken land groter dan Groenland mogen geen eiland meer genoemd worden.

Nederland telt 15 eilanden, waarvan de meeste in de Waddenzee liggen, de zogenaamde Waddeneilanden (Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog). Verder liggen in de Waddenzee ook nog een aantal onbewoonde eilandjes, zoals Rottumeroog en Rottumerplaat.

Ontstaan

Er zijn verschillende soorten eilanden te vinden op de wereld. Deze ontstaan logischerwijs allemaal op een andere manier.

Vulkaaneiland

Hawaii en de Galápagos-eilanden zijn voorbeelden van vulkaaneilanden. Duizenden jaren geleden waren er op de plekken waar deze eilanden tegenwoordig te vinden zijn, onderwatervulkanen actief. Onderwatervulkanen zijn vulkanen die op de zeebodem staan. Wanneer een vulkaan uitbarst, stroomt er lava uit de top van de vulkaan. Lava reageert heftig wanneer het in aanraking komt met water; het wordt dan rotsgrond. Dus hoe vaker een vulkaan uitbarstte, hoe meer en hoe hoger de rotsgrond eromheen werd. Op een gegeven komt de rotsgrond boven het wateroppervlak uit. Een nieuw eiland is geboren.

Op zee kan het er heftig aan toe gaan. Wind raast langs de rotsen en grote golven slaan tegen het eiland. Hierdoor brokkelt het eiland langzaam maar zeker af. Zo kan er uiteindelijk een ander soort eiland ontstaan: een atol.

Dit eiland begint met een koraalrif dat rondom een vulkaaneiland groeit. Het koraalrif blijft maar groeien, terwijl het eiland langzaam weer in de oceaan verdwijnt. Op een gegeven moment steekt het koraalrif boven het water uit en is het vulkaaneiland geheel verdwenen. Wat je dan dus krijgt is een cirkelvormig rif waarin een meer ligt (de plek waar ooit het vulkaaneiland was). Zo’n eiland heet een atol.

Afgebroken land

Sommige eilanden behoorden miljoenen jaren geleden toe aan een continent. Een voorbeeld hiervan is het Afrikaanse eiland Madagaskar. In de loop der tijd is Madagaskar door beweging van de aardkorst van het Afrikaanse vasteland afgebroken. Het eiland drijft nog steeds heel langzaam van Afrika weg.

Ook in de ijstijden zijn op een soortgelijke manier eilanden ontstaan. Wanneer het warmer werd op aarde, smolt een groot aantal gigantische gletsjers. Er kwam dus een enorme hoeveelheid water bij in de oceaan, waardoor de zeespiegel steeg. Laaggelegen gebieden stroomden over, terwijl hooggelegen gebieden droog bleven. Twee hooggelegen gebieden die door een laaggelegen gebied met elkaar verbonden zijn, worden door zo’n overstromingen van elkaar gescheiden. Er is dan weer een eiland ontstaan. Manhattan is op een dergelijke manier ontstaan.

Aan het eind van de ijstijd ontstonden ook enorme zandbanken. Het gletsjerijs sleepte stukken rots, zand en ander natuurpuin mee de oceaan in. Dit puin hoopte zich op en kwam op een gegeven moment boven zee uit. De Waddeneilanden zijn zo ontstaan!

Kunstmatig

Door alle technische ontwikkelingen van de laatste decennia, zijn mensen tegenwoordig in staat zelf eilanden te bouwen. Dit gebeurt op grote schaal in Dubai. Steenrijke ondernemers laten eilanden in bijvoorbeeld de vorm van een palmboom maken. Op deze eilanden worden later onder andere hotels gebouwd.

Het grootste kunstmatige eiland ter wereld is trouwens te vinden in Nederland. Het is Flevoland!

Conclusie

Er zijn een aantal manieren waarop een eiland kan ontstaan:

● Door vulkaanuitbarstingen hoopt gesteente zich op. Op een gegeven moment steekt het gesteente boven de zee uit en is het een eiland.

● Om een vulkaaneiland kan een koraalrif groeien. Terwijl het vulkaaneiland verdwijnt, groeit het koraal tot boven de zeebodem uit. Zo ontstaat een ringvormig eiland.

● Grote stukken land zijn in de afgelopen miljoenen jaren van het vasteland afgebroken.

● Laaggelegen gebieden zijn overstroomd en hebben zo hooggelegen gebieden van het vasteland gescheiden.

● De mens kan zelf ook eilanden maken.