Hoe verwijdert een verpleegkundige hechtingen

Inleiding

Een hechting brengt wondranden naar elkaar toe en verkleint zo de wond en verkort daarmee de genezingsduur. Er hoeft dan niet zoveel granulatieweefsel (nieuw weefsel) gevormd te worden en de wondspanning (tractie) op de randen is minder. De wijze waarop hechtingen/ agrafen verwijderd dienen te worden is afhankelijk van de gebruikte materialen en hechttechniek. In dit artikel worden de materialen, hechttechnieken en belangrijke aspecten beschreven.

Volgens de wet BIG is hechtingen/ agrafen verwijderen een risicovolle handeling. Voor een risicovolle handeling gelden min of meer de zelfde voorwaarden als bij een voorbehouden handeling. Om de handeling verantwoord uit te voeren dient men bekwaam te zijn.

Gebruik van hechtingen

Er zijn 4 soorten hechtmateriaal:

Zwaluwstaart Als het een kleine wond betreft en als de wondranden niet te ver uiteen wijken wordt vaak gebruik gemaakt van zwaluwstaartjes om de wond te hechten. Een zwaluwstaart is een pleister in de vorm van een zandloper. Door de wondranden met behulp van deze pleister naar elkaar toe te trekken ontstaat een soort uitwendige hechting.

Huidlijm Wordt ook gebruikt bij wonden zoals hierboven beschreven (dus kleine wonden waarvan de randen niet te ver uiteen wijken) voornamelijk uit cosmetisch oogpunt. Het kan alleen als de plaats en de wondspanning van de wond dit toelaten. De lijm wordt vooral gebruikt bij wonden in het hoofd- halsgebied. De lijm hoeft niet te worden verwijderd.

Hechtingen Door middel van hechtingen wordt in een wond weefsel naar elkaar toegehaald en vastgezet. Hiervoor kunnen verschillende materialen worden gebruikt. Veel voorkomende materialen zijn nylon, agrafen, staaldraad en catgut (schapendarm). Het hangt van de plaats van de wond af welk materiaal en welke hechttechniek er gebruikt wordt. Meestal wordt de wond gesloten met nylonhechtingen.

Dat kan op de volgende manieren:

Enkelgeknoopte hechting: de wond ziet er dan uit als een ritssluiting.
Doorlopende rijghechting: deze wordt gebruikt wanneer er niet teveel spanning op de wond staat. Het geeft een mooier litteken dan de enkelgeknoopte hechting.
De diepere lagen van de wond worden meestal gehecht met catgut hechtingen. Deze lossen vanzelf op.
Bij orthopedische operaties worden voor de diepere wondlagen nog wel eens staaldraadhechtingen gebruikt. Deze blijven in het lichaam achter en worden door het bindweefsel ingekapseld, deze hechtingen zijn op röntgen foto's goed te zien.

Agrafen Agrafen zijn metalen hechtingen. Ze lijken op nietjes en worden ook wel eens zo genoemd. Meestal worden agrafen gebruikt om de wondranden stevig met elkaar te verbinden. Bij agrafen geneest de wond minder mooi dan bij andere hechtingen. Als agrafen uitwendig te zien zijn dan zitten er inwendig altijd oplosbare draadhechtingen. De agrafen worden tijdens een operatie met een speciale tang aangebracht. Ze worden ook met een speciale tang verwijderd.

De techniek waarmee hechtingen/ agrafen verwijderd dienen te worden is afhankelijk van de gebruikte materialen en hechttechniek.

Enkelvoudig geknoopte hechting Deze wordt vaak om en om verwijderd. De knoop van de hechting wordt iets omhooggetrokken en vervolgend wordt met een stitchcutter (mesje) net onder de knoop de draad doorgesneden. Daarna wordt de draad over het wondgebied heen uit de wond getrokken. Deze trekrichting voorkomt dat er trekkracht aan de wond ontstaat waardoor deze eventueel open kan gaan.

Doorlopend geplaatste hechting (festonsteek) Hierbij wordt met een pincet de knoop iets omhoog getrokken en met een stitchcutter de draad net onder de knoop doorgesneden. Daarna het volgende lusje van de hechtdraad pakken en onder het lusje vlak boven de huid knippen totdat uiteindelijk alle lusjes zijn door gesneden. Trek daarna alle draadstukjes met een pincet uit de wond.

Intracutane hechting Trek met een pincet het knoopje iets omhoog en snij de draad door, doe dit ook aan de andere uiteinde van de wond. Trek vervolgens met een pincet de draad langzaam in een rechte beweging uit de wond. Ondersteun hierbij de huid en de wond omgeving.

Agrafen Agrafen worden vaak om en om verwijderd. Neem een agrafetang en schuif de onderkant onder het nietje. Knijp de tang vervolgens dicht zodat de pootjes van de agrafe uit de huid worden getrokken. Wanneer de wond niet wijkt kunnen ook de andere agrafen verwijderd worden. Wees altijd voorzichtig met agrafen, deze zijn erg scherp. Deponeer ze in de naaldencontainer in plaats van een afvalzak.

Wanneer mogen hechtingen verwijderd worden?

Hechtmaterialen mogen alleen worden verwijderd in opdracht van de arts. Meestal wordt deze opdracht direct na een operatie uitgeschreven of staat het beschreven in het protocol nazorg (bv hechtingen na 10 dagen verwijderen).

Belangrijke acpecten bij het verwijderen van agrafen/ hechtingen

Het is belangrijk om voor het verwijderen van de agrafen/ hechtingen eerst de wond goed te controleren door zachte druk op de wondrand uit te oefenen.

Controleer de wond op:

lekkage
tekenen van allergische reacties of ontstekingen
fixatie van de hechtingen
doorbloeding
kleur
eventuele verontreiniging
spanning op de wondranden
hechting van de wondranden

Als er twijfel bestaat over de kwaliteit van de wondgenezing raadpleeg eerst een arts of de hechtingen daadwerkelijk verwijderd mogen worden.

Enkelvoudige hechtingen en agrafen Beide kunnen in 1 keer of om en om verwijderd worden. Vooral bij grote wonden wordt vaak gekozen eerst agrafen/ hechtingen om en om te verwijderen waarbij de eerste en de laatste hechting blijven zitten. Dit om te voorkomen dat er teveel spanning op de wondranden komt.

Pijn Het verwijderen van hechtingen of agrafen kan pijnlijk zijn. De verpleegkundige bereidt de zorgvrager zo veel mogelijk voor en laat hem zo veel mogelijk ontspannen.

Desinfecteren Desinfecteer de wond na het verwijderen van de agrafen/ hechtingen. Werk van schoon naar vuil. Afhankelijk van de toestand van de wond wordt de wond al dan niet droog verbonden.

Mogelijke complicaties

Het steunende effect van de hechtingen wordt na het verwijderen opgeheven. De wondranden kunnen dan gaan wijken. Niet alleen de huid maar ook het spierweefsel speelt hierbij een rol.

Er kan sprake zijn van een schone wijkende wond, dan kan de wond ondersteund worden met een zwaluwstaartje. Maar er kan ook sprake zijn van een onderhuids abces. Er staat dan meer spanning op de wondranden door opeenhoping van wondvocht. Als dit de oorzaak is van het wijken van de wond zal hiervoor een aparte reinigende wondbehandeling worden afgesproken. Bij grote wijkende wonden zal dit chirurgisch onder narcose worden gedaan.

Er kan infectie optreden, daarom altijd hygiënisch werken!