Kindermishandeling definitie en een mogelijke oplossing

Kindermishandeling

Tranen
Laten we beginnen met te stellen dat kindermishandeling van alle eeuwen was, is en zal zijn. Dus hoe hard we ook mogen werken aan het oplossen ervan het zal altijd blijven bestaan. Niet omdat het een element is van onze genetische structuur, maar omdat het een definitie kwestie is. Of iets kindermishandeling is, hangt namelijk samen met de definitie die je hanteert als je gedrag tegenover kinderen beoordeelt.
⬇ Index

De definitie

In de wet op de jeugdzorg wordt kindermishandeling als volgt gedefinieerd:

Kindermishandeling is 'elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel'.

De belangrijke punten in deze definitie zijn:

  • de fysieke, psychische of seksueel bedreigende of gewelddadige interacties,
  • de relatie van afhankelijkheid of onvrijheid
  • het actief of passief opdringen van de interacties
  • het ontstaan van fysiek of psychisch letsel
  • het gaat om een volwassene die deze elementen hanteert.
Gebroken
Een belangrijk punt waar het bij kindermishandeling om gaat is dat er een relatie van afhankelijkheid of onvrijheid bestaat tussen de twee partijen. Vandaar dat je mishandeling door broers of zussen geen kindermishandeling kunt noemen. Maar het niet ingrijpen door ouders als broers of zussen elkaar pesten of slaan is wel kindermishandeling. Niet ingrijpen in een geweldssituatie is namelijk een vorm van passieve kindermishandeling.

Waar het bij kindermishandeling eigenlijk overgaat is dat het kind in een onveilige fysieke en psychische omgeving opgroeit. Vandaar dat kindermishandeling ingedeeld wordt naar actief en passief en lichamelijk en psychisch. Waarbij seksueel misbruik als een afzonderlijke vorm wordt behandeld.

Lege cel
ActiefPassief
Lege cel
Fysiek mishandeling verwaarlozing
Lege cel
Psychisch mishandeling verwaarlozing
Lege cel
Lege cel
Lege cel
Lege cel
Seksueel misbruik

Een eerste probleem

Er zijn wel een paar problemen met deze definitie. De eerste is dat het niet duidelijk is of af en toe een grapje ten koste van een kind ook kindermishandeling is. Gaat het bij kindermishandeling dus om eenmalige of om regelmatig terugkerende gebeurtenissen. In sommige situaties kun je je zelfs afvragen of het mishandeling is, bijvoorbeeld als ik mijn kind leer vechten omdat het gepest wordt op school. In andere gevallen kun je bij één keer al spreken van kindermishandeling, zoals bijvoorbeeld seksueel misbruik of je kind zo hard slaan dat het iets breekt. Maar is het ook mishandeling als ik er gewoon open over doe bij de dokter of de eerste hulp en verder goed voor mijn kind en zijn of haar belangen opkom. Of wordt het pas mishandeling als ik drie keer met mijn kind bij de dokter kom en doe alsof het een ongeluk is, terwijl duidelijk zichtbaar is dat de wond door fysiek menselijk geweld is ontstaan.

Een tweede probleem

Er is naast de onduidelijkheid van de definitie over wanneer iets nu kindermishandeling wordt en of je daarbij wel of niet moet kijken naar een tijdselement nog een tweede probleem. Tot op welk niveau kun je spreken van kindermishandeling. Is dat alleen op het microniveau van het kind. Of geldt het ook op het mesoniveau van een groep kinderen, bijvoorbeeld in het geval van een schoolklas. Is het kindermishandeling als een leerkracht vooral de slimme leerlingen uitdaagt om hun best te doen en de domme leerlingen voortdurend motiveert door ze te vergelijken met de slimme leerlingen. Of geldt het zelfs op het macroniveau van de Nederlandse Staat. Zo zou je bijvoorbeeld kunnen spreken van kindermishandeling omdat de Nederlandse Staat wil bezuinigen op het onderwijs. Met als gevolg dat kinderen die extra aandacht nodig hebben terechtkomen in een situatie waarin ze verwaarloosd worden. Is de Nederlandse Staat in dit geval schuldig aan kindermishandeling omdat ze psychische en mogelijk ook lichamelijke verwaarlozing mogelijk maakt.

Een derde probleem

Verder kun je je bij kindermishandeling afvragen of het wel in te delen is in fysieke en psychische mishandeling. Want is fysieke mishandeling niet altijd ook psychische mishandeling. En is fysieke verwaarlozing niet gewoon een vorm van psychische verwaarlozing en is psychische verwaarlozing weer niet gewoon een vorm van psychische mishandeling. Is er bij kindermishandeling eigenlijk niet gewoon altijd sprake van psychische mishandeling. Je zou dan kunnen stellen dat kindermishandeling altijd psychische mishandeling is. Het is in alle vormen een aanval op en een beschadiging van het zelfbeeld van het kind, met een slecht ontwikkelde persoonlijkheid tot gevolg. Moet je dan wel onderscheid maken in verschillende vormen. Is het misschien handiger om te spreken van het feit dat kindermishandeling een vorm van psychische mishandeling is die zich zowel in een fysieke als een psychische vorm kan uiten.

Een vierde probleem

Maar het is ook niet duidelijk hoe vaak en omvangrijk die psychische mishandeling moet zijn om het zelfbeeld te beschadigen. Is de schade bijvoorbeeld te beperken door mishandeling af te wisselen met momenten van liefde. Of is de schade die ontstaat afhankelijk van hoe lang de periodes zijn tussen de momenten van mishandeling. Of kan het zo zijn dat fysieke mishandeling op de één of andere manier minder erg is dan psychische en dat je dus veel alerter moet zijn voor psychische mishandeling. Waar het eigenlijk op neerkomt is de vraag:

Heeft dat wat wij kindermishandeling noemen altijd psychische schade tot gevolg bij het kind?

Maar wat doe je dan als je merkt dat de mishandeling geen psychische schade oplevert. Dit scenario zou bijvoorbeeld kunnen ontstaan als een kind altijd psychisch verwaarloosd wordt en dus niet beter weet. Zo’n kind dat altijd psychisch mishandeld wordt zal misschien wat introvert zijn, maar zal verder bijvoorbeeld niet al te afwijkend reageren, omdat het slim genoeg is op de juiste manier te reageren bij andere volwassenen. Of wat doe je als je moet vaststellen dat pas in het volwassen leven problemen ontstaan die terug te leiden zijn op de mishandeling die in de jeugd heeft plaatsgevonden. Moet je dan met terugwerkende kracht kindermishandeling vaststellen en vervolgen.

Een vijfde probleem

Pleister
De vier vorige problemen roepen vervolgens een vijfde probleem op. Hoe kun je als leek eigenlijk nog vaststellen of iets wel kindermishandeling is? Zeker als het gedrag dat je waarneemt als normaal gezien wordt in je cultuur. Hoeveel families kennen bijvoorbeeld niet de uitspraak:
Kinderen hoor je alleen maar te zien, niet te horen.

En is dit wel mishandeling als het kind het gevoel krijgt dat het gewoon is zoals het behandeld wordt. Of wat te denken van families waarin alle volwassenen het normaal vinden dat kinderen slaag krijgen en dus niemand dat gedrag ziet als mishandeling. Waarmee we bij probleem zes uitkomen.

Een zesde probleem

Hoe kun je kindermishandeling bestrijden als de gebruikte definitie alleen hanteerbaar is voor deskundigen en er niet genoeg deskundigen zijn om alle gevallen van mishandeling te herkennen? Is zo’n definitie dan niet overbodig want je beschermt er geen kinderen mee. Misschien kun je dan beter gaan werken met een zin waarin de waardes liefde en veiligheid worden gebruikt. Bijvoorbeeld:

Ieder kind heeft recht op een veilige en liefdevolle omgeving om in op te groeien.

De waardes veiligheid en liefde zijn namelijk eenvoudig in te vullen. Deze waardes zijn namelijk ook te onderwijzen, zodat ouders en kinderen leren hoe ze liefdevol met elkaar om kunnen gaan.

⬇ Index

Voorkomen

Eigenlijk geldt voor kindermishandeling dus net als voor brand:

Voorkomen is beter dan blussen

Het kost tenslotte minder om te voorkomen dat er brand uitbreekt, dan om een brand te blussen en daarna de rommel op te ruimen. Toch zie je eigenlijk aan het feit dat we een definitie hebben van kindermishandeling, dat we eerder werken met het principe:

Als het kalf verdronken is, dempt men de put.

In dit geval is het mishandelde kind het kalf en de put de mishandelende volwassene. Terwijl de oplossing voor het voorkomen van mishandeling of verwaarlozing ligt in de vaardigheid van de volwassene om de oorzaken en gevolgen van zijn eigen gedrag te herkennen. Zo zijn er genoeg ouders die eventjes snel een boodschapje willen doen en hun baby in de auto laten. Vervolgens laten ze de baby wachten, omdat ze een bekende tegenkomen en vijf minuten of langer staan bij te praten. Dat heet fysieke verwaarlozing, zonder dat duidelijk is wat de psychische gevolgen zijn. Of wat te denken van al die ouders die vanuit het principe dat hun kind moet leren om niet te huilen als het alleen is, een baby in zijn vuile luier laten liggen. Of wat te denken van al die ouders die van zeven tot zeven werken en hun afwezigheid afkopen met dure cadeaus. Wat zou je denken van ouders die gebeld worden dat er iets is met hun kind en dan hun nanny er op af sturen, omdat ze bang zijn dat ze door teveel aandacht te geven aan hun kind er blijk van geven dat ze niet genoeg hart voor de zaak hebben?

Leren wat belangrijk is

Dit zijn allemaal voorbeelden die mensen anders zouden oplossen als ze geleerd was wat echt belangrijk was en wat de gevolgen van hun keuzes kan zijn. Want als je weet dat je bekenden tegen kunt komen, dan moet je op het idee komen je kind mee te nemen. Als je weet dat baby's vieze luiers krijgen, dan kun je leren om te luisteren naar het verschil in gehuil tussen alleen gelaten worden en het vieze luier alarm. Als je weet dat je workaholic bent, dan kun je ervoor kiezen om geen kinderen te nemen. Maar dit zijn simpele vormen van mishandeling, die vaak niet al te ernstige gevolgen hebben.

Wat veel belangrijker is, is dat ouders die in de gevarenzone zitten dat ze hun kind fysiek en psychisch gaan mishandelen leren hoe ze uit die gevaren zone blijven. Want in veel gevallen van kindermishandeling is het stress in het leven van de ouder dat leidt tot mishandeling, omdat hij of zij geleerd heeft dat geweld mag als je gestresst bent. Waarbij mensen altijd in situaties van stress kiezen om een zwakkere en afhankelijke partij aan te vallen. We zien dit gedrag namelijk niet alleen bij kindermishandeling, maar ook in bedrijfsomgevingen. Ook in bedrijssituaties zie je directeuren of managers juist in stresssituaties gedrag vertonen dat lijkt op kindermishandeling, namelijk fysieke en psychische verwaarlozing en psychische mishandeling. Blijkbaar zijn fysieke en psychische verwaarlozing en psychische mishandeling normale uitingen van menselijk stressgedrag omdat we niet hebben leren omgaan met stress. Overigens is dat ook wel logisch omdat verwaarlozing, zowel fysiek als psychisch sterk lijkt op menselijk vluchtgedrag in situaties waarin we ons bedreigd voelen. Het is beide non-gedrag zou je kunnen zeggen. Gedrag dat voortkomt uit niets doen of vermijden. Terwijl psychische mishandeling lijkt op vechtgedrag in situaties waarin we het idee hebben dat vechten de beste aanpak is. Iets wat we alleen doen als we het idee hebben te kunnen winnen.

⬇ Index

Conclusie

Lieveheersbeesje
Het is natuurlijk goed dat er een definitie bestaat om kindermishandeling te omschrijven. Maar als een definitie zo moeilijk wordt, dat zij alleen hanteerbaar is voor professionals en deskundigen, dan kun je vragen stellen bij haar effectiviteit. Zo roept de huidige definitie zes vragen of problemen op. Namelijk:
  1. Hoe is tijd van invloed op de definitie?
  2. Op welk niveau spreek je van kindermishandeling.
  3. Is kindermishandeling eigenlijk niet gewoon psychische mishandeling.
  4. Leidt kindermishandeling altijd tot psychische schade.
  5. Hoe kun je als leek kindermishandeling vaststellen als de definitie zo complex is?
  6. Hoe kun je als leek kindermishandeling voorkomen of bestrijden als de definitie alleen hanteerbaar is voor deskundigen?

Deze definitie wordt nog twijfelachtiger als je je bewust wordt van het feit dat voorkomen altijd beter is dan genezen. Het zou dus veel beter zijn als we mensen leren om te gaan met stress om zo te voorkomen dat ze hun kinderen gaan mishandelen. In plaats van wat we nu doen, nadat een kind is mishandeld, de ouder of het kind weghalen.

⬇ Index

Extra

Afbeeldingen

Index van koppen

α Kindermishandeling
β De definitie
δ Een eerste probleem
λ Een tweede probleem
π Een derde probleem
ρ Een vierde probleem
σ Een vijfde probleem
φ Een zesde probleem
☂ Voorkomen
☝ Leren wat belangrijk is
⏎ Conclusie
§ Extra
© Afbeeldingen
➠ Index van koppen
⎈ Links

Links