Koninginnedag

Introductie

Koninginnedag is een Nederlandse nationale feestdag welke gevierd wordt op 30 april (de verjaardag van voormalig Koningin Juliana). Dit was voorheen 31 augustus de verjaardag van Koningin Wilhelmina. Koninginnedag wordt in Nederland gevierd met plaatselijke activiteiten in steden en dorpen en een landelijk bezoek van de koning aan twee plaatsen in een provincie.

Oorsprong

Voordat koninginnedag bestond werd er prinsessedag gevierd. Deze dag is in het leven geroepen voor de verjaardag van prinses Wilhelmina. Vanaf 1890 het jaar waarin Wilhelminna koningin werdt bestaat de naam koninginnedag.

Met de troonsopvolging door koninging Juliana werdt koninginnedag voor het eerst gevierd op 30 april. Hiermee begon ook het jaarlijkse defile op Paleis Soesdijk. Vele landgenoten liepen dit defilé om de Koningin bloemen of specialiteiten uit de woonplaats of provincie aan te bieden.

De huidige vorm van Koninginnedag wordt vanaf 1980 gevierd. Koningin Beatrix heeft ter eer van haar moeder haar verjaardag in stand gehouden als Koninginnedag. De praktische kant hiervan is dat een Koninginnedag op 31 januari vanwege het weer niet goed uit komt.

Koningin Beatrix heeft de defilé's afgeschaft en bezoekt per jaar twee plaatsen uit een provincie waar zij koninginnedag meeviert met de bewoners van deze plaatsen.

Traditie

De traditie van koninginnedag als feestdag is eigenlijk na de oorlog pas echt begonnen op het moment dat koninginnedag een nationale feestdag werdt en iedereen hiervoor vrij krijgt.

Aubade

In de meeste dorpen en steden wordt van oorsprong een aubade gehouden waarbij de schoolkinderen naar het gemeentehuis komen om de burgermeester en daarbij ook de koningin een aubade te brengen van oud-hollandse liederen.

Spelletjes

Na de aubade worden er meestal spelletjes georganiseerd op (school)pleinen voor de kinderen. Koekhappen en andere oude spelletjes zijn hierbij favoriet.

vrijmarkt

Daarnaast geniet veel jeugd van de ouderwetse vrijmarkt waarbij de verzamelde spullen van zolder op kleedjes verkocht worden door kinderen.

grote steden

In de grote steden wordt voorafgaande aan koninginnedag ook vaak koninginnenacht gevierd waarbij ondersteund door muziek alvast een voorschot wordt genomen op de koninginnedag.

Op koninginnedag worden in de grote steden vaak festivals georganiseerd waar duizenden mensen op af komen. Vooral Amsterdam staat bekend om zijn vele podia op koninginnedag. Deze podia worden georganiseerd door de grote landelijke radiostations waar vele tienduizende mensen afkomen op beroemde artiesten.

Luilak

In sommige plaatsen wordt op koninginnedag nog luilak gevierd. Kinderen en jongeren gaan in de vroege uurtjes op pad om zoveel mogelijk geluid te maken in de buurt. Kinderen doen dit met name met blikjes achter de fiets of aan de hand. Ouderen gebruiken hiervoor brommers of sirenes.

Koninklijke familie

De koningin bezoekt met haar familie tijdens koninginnedag twee plaatsen in het land. In deze plaatsen wordt ze ontvangen door de burgermeester en de commissaris van de koningin welke haar en de familie begeleiden bij het bezoek. Tijdens het bezoek worden er allerlei spellen vertoond en tonen sportclubs en verenigingen hun activiteiten. Deze verenigingen proberen hierbij de prinsen te strikken om mee te doen aan een van de activiteiten. Vooral de zonen van prinses Margriet laten hier zich vaak toe verleiden tot grote vreugde van het publiek.

Ook prins Claus liet zich van zijn beste kant zien door met een dame uit publiek achterop de fiets een ritje te maken tijdens het bezoek aan Houten en Utrecht. Prinses Maxima waagde zich in 2009 samen met de Kroonprins op een waterfiets in Apeldoorn.

Onverwacht bezoek

In 1988 heeft de Koningin tijdens koninginnedag een onverwachts bezoek afgelegd aan Amsterdam waar ze mee kon maken hoe het volk koninginnedag vierde. Redelijk anoniem heeft de koninklijke familie de stad kunnen zien waarbij er ongedwongen werd omgesprongen met het publiek.

Apeldoorn

In 2009 tijdens het bezoek aan Apeldoorn beleefde koninginnedag haar dieptepunt waarbij Karst Tates zeven mensen doodreed in een poging een aanslag te plegen op de koninklijke familie. De koninklijke familie was hierbij getuigen vanuit een open oldtimerbus. De festiviteiten werden afgelast en Koningin Beatrix sprak zeer geëmotioneerd en aangeslagen het volk toe over deze afloop.

Toekomst

Hoe koninginnedag er in de toekomst uit zal zien is nog onzeker. De koninklijke familie wordt alleen maar groter. De kinderen van Prinses Margriet zullen in de toekomst waarschijlijk niet meer deelnemen aan deze dag als de kinderen van Kroonprins Willem Alexander en Prinses Maxima en de andere kleinkinderen van Koningin Beatrix ook gaan deelnemen aan deze dag.

Verwacht wordt dat Koningin Beatrix binnen enkele jaren de troon zal overdragen aan haar zoon Prins Willem Alexander. Hoe hij deze dag gaat inkleden zal in de toekomst pas duidelijk worden. Het volksfeest wat koninginnedag is geworden zal voorlopig blijven.