Kritiek hebben is makkelijk

Kritiek hebben

Waarom is het toch zoveel makkelijker om kritiek te hebben dan het zelf te doen? De eerste reden is dat ons brein het nu eenmaal makkelijker vindt om te beoordelen dan te creëren. Om te beoordelen heb je namelijk alleen maar normen nodig. Om te creëren moet je de creativiteit van je brein de vrijheid durven geven. De tweede reden dat we het makkelijker vinden om kritiek te hebben is dat we het van jongsaf aan leren. Onze ouders hebben kritiek op ons en de mensen om ons heen. We leren dus al heel vroeg wat kritiek hebben betekent en hoe je dat doet.

Kritisch

Nu is er niet echt veel tegen op kritiek. Zonder kritiek zouden we niet leren om meer uit ons zelf te halen dan we voor mogelijk houden. Tenminste als het bruikbare kritiek is. Kritiek die slechts
bedoeld is om te laten zien dat iemand weet hoe hij kritiek moet geven zouden we eigenlijk geen kritiek moeten noemen. Kritiek die niet helpt om de ander beter te laten worden zou eigenlijk niet eens geuit mogen worden. Maar dat betekent dat we het geven van kritiek moeilijker hebben gemaakt. Want nu is het niet meer voldoende om een norm te hanteren waar iemand aan moet voldoen, nu moet ook de criticus voldoen aan een norm. We kunnen nu de criticus van kritiek voorzien. In de zin van:
Geef eens betere kritiek, iets waardoor ik me kan ontwikkelen.

Makkelijke kritiek

Tot nog toe is de meeste kritiek echter niet veel meer dan:
Wat waardeloos!
Dat vind ik stom.
Heb je niets beters.

Allemaal uitingen waarmee je als ontvanger niets kunt. Want wat is er waardeloos, wat is er stom, wat kan of is beter. Vandaar ook dat kritiek geven zo makkelijk is. Als je alleen maar een ongenoegen uit en het daarbij laat, dan heb je alleen maar jezelf geholpen en heb je eigenlijk je ongenoegen overgedragen aan de ontvanger van je kritiek. Want je laat de ontvanger achter met een ongemakkelijk gevoel:

Wat heb ik verkeerd gedaan?

Het is alsof je als criticus verwacht dat de ontvanger van de kritiek zelf al rondliep met het idee dat hij iets niet goed had gedaan en dus precies weet waar jij je aan stoort. Maar wat je vooral duidelijk maakt met je kritiek is dat je vindt dat je beter bent dan de ontvanger want jij weet hoe het wel hoort, ook al kun je het zelf niet. Daarnaast doe je net alsof de ontvanger van je kritiek ook meteen weet hoe hij of zij het anders kan doen om te voldoen aan jouw norm. Maar als dat zo was, waarom heeft de maker dan niet meteen voldaan aan de norm die je hanteert. De enige conclusie die critici vervolgens blijken te trekken is dat de ander te lui was om de norm te halen. Maar blijkbaar is ook de criticus lui, want die wil niet voldoen aan de norm om bruikbare kritiek te geven.

Je kunt dus gerust stellen dat makkelijke kritiek ook luie kritiek is.

Nuttige kritiek

Blijkbaar is het geven van nuttige kritiek dus een vaardigheid die net zo moeilijk is als alle andere vaardigheden die we ons eigen kunnen maken.
Kritiek is dus niet simpel zeggen wat je op je hart hebt, want dat is gewoon uiten van je gevoel, maar een inhoudelijke weergave van wat je verkeerd ziet gaan. Daarvoor moet je de tijd nemen om het gevoel dat wordt opgeroepen door wat je ziet om te zetten in veroorzakers van dat gevoel. Nuttige kritiek beschrijft dus eigenlijk wat de basis vormt voor de kritiek. Bijvoorbeeld:
Je artikel is lang en zonder afbeeldingen, daardoor raak ik gedemotiveerd om verder te lezen.

Of:

De zinnen die je gebruikt zijn saai, omdat ze lang en in de lijdende vorm geschreven zijn. Kun je ze niet actiever maken door ze anders te formuleren zonder worden.

Nuttige kritiek opent dus voor de ontvanger de mogelijkheid om veranderingen te bedenken omdat hij de oorzaak weet voor de kritiek. Waar een uitspraak als:

Wat een waardeloos artikel!

helemaal niets duidelijk maakt, behalve dat je er als lezer niets aanvond. Tja, daarmee bereik je echter niet wat je wilt bereiken, namelijk dat de ontvanger je kritiek ter harte neemt en iets verandert zodat je het wel leuk kunt gaan vinden.

Ik zou dus zeggen, steek wat tijd in het formuleren van je kritiek en geniet van het feit dat de ander het met je eens is en iets verandert of je uitlegt waarom hij of zij zo schrijft. Steek geen tijd in je kritiek en ontdek dat de ander ook geen tijd in jouw wens wil steken.

Afbeeldingen

Auto
Regels
Kapot raam
Tijd