Overgewicht en obesitas

Obesitas

Overgewicht is een snel groeiend probleem in vrijwel alle Westerse landen. De afgelopen decennia is het aantal mensen met zwaar overgewicht sterk toegenomen. Ook obesitas komt steeds vaker en op een steeds jongere leeftijd voor. Obesitas is een mate van zwaarlijvigheid waarbij de gezondheid zeer veel gevaar loopt. Inmiddels lijden er zoveel mensen aan deze aandoening dat overheden van verschillende landen zich genoodzaakt zien om dit probleem aan te pakken. Ook in Nederland is obesitas een snel groeiende dreiging. Ruim tien procent van de Nederlandse bevolking lijdt aan obesitas. Dat zijn meer dan 1,6 miljoen mensen. De verwachting is dat dit aantal in de toekomst alleen maar zal stijgen. Inmiddels heeft de World Health Organization (WHO) obesitas erkend als een ziekte. Obesitas is dus niet zomaar wat overgewicht maar een echte aandoening.

Ziektebeeld

Mensen met obesitas lijden aan zeer ernstig overgewicht. Bij obesitaspatiënten vindt er extreme opstapeling van vetten in het lichaam. Naast problemen met bewegingen, brengt deze extreme vetophoping ernstige gezondheidsrisico's voor mensen met obesitas met zich mee. Door hun overgewicht hebben obesitaspatiënten een grote kans op een verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten, kanker en diabetes. Bovendien kampen obesitaspatiënten vaak met een sociaal stigma en hebben ze last van discriminatie. Obesitas wordt vaak niet als een aandoening gezien maar als een sociale tekortkoming. Bovendien is er een grote kans op arbeidsongeschiktheid. Deze zaken kunnen voor een obesitaspatiënt ernstige psychische schade tot gevolg hebben. Zo kampen mensen met obesitas vaak met een negatief zelfbeeld en een minderwaardigheidsgevoel.

Oorzaken

Omdat obesitas een groeiend probleem is, is er vanuit de wetenschap de laatste jaren veel onderzoek naar gedaan. Als er begrip is over de precieze oorzaken, kan het probleem systematischer worden aangepakt. Er kunnen voor obesitas een aantal algemene oorzaken worden onderscheiden.

Ten eerste is het genetisch bepaald of je gemakkelijk aankomt of niet. Sommige mensen blijven zelfs met een zeer gezonde levensstijl niet slank. Deze mensen hebben vanzelfsprekend een verhoogd risico op obesitas. Onderzoek heeft aangetoond dat overgewicht deels erfelijk is. Naar schatting bepaalt dit voor 40 tot 70% of er sprake zal zijn van overgewicht. Een genetische aanleg voor overgewicht kan op twee manieren werken. Je kunt een neiging hebben om teveel te eten ondanks een normaal energieverbruik of je kunt een laag energieverbruik en een normale eetlust hebben. In beide gevallen is er sprake van een verstoorde eetbalans.

Ten tweede leven mensen met obesitas vaak in een omgeving waar het gemakkelijk is om te veel energie in te nemen en te weinig energie te verbruiken. Heb je een zittend beroep? Dan verbruik je op een gemiddelde dag veel minder energie dan iemand die dagelijks in de weer is. Bovendien leven we in een consumptiemaatschappij waar er een groot aanbod van goederen en dus ook voeding is. Een dergelijke omgeving wordt een obesogene omgeving genoemd.

Ten derde kunnen bepaalde ziekten, zoals het syndroom van Cushing, obesitas tot gevolg hebben. Ook het gebruik van bepaalde geneesmiddelen kan zorgen voor een extreme vetophoping in het lichaam.

Obesitas herkennen

Overgewicht is natuurlijk niet hetzelfde als obesitas. Als je obesitas hebt, is er sprake van extreem overgewicht. Je kunt zelf nagaan of je obesitas hebt door je Body Mass Index (BMI) uit te rekenen. Deel je gewicht (in kilo's) door je lengte (in meters). Deel het getal dat hieruit komt nogmaals door je lengte. Bijvoorbeeld, je weegt 60 kilo en je bent 1,68 meter lang. Je berekening wordt dan: 60/1,68 = 35,71. 35,71/1,68 = 21,3. Je BMI is dus 21,3. Met het volgende overzicht kun je zien hoe gezond jouw gewicht is.

BMI 18,5 - 25 = Gezond gewicht

BMI 25 -30 = Overgewicht

BMI 30 of hoger = Obesitas

Als je een BMI van 30 of hoger hebt en je ervaart hiernaast gezondheidsproblemen veroorzaakt door het overgewicht dan kun je ervan uit gaan dat je obesitas hebt. Neem in dit geval contact op met je huisarts en bespreek welke maatregelen je kunt nemen om zo gezond mogelijk door het leven te gaan.