Rechtsvormen en ondernemingen
Inleiding
Ondernemingen hebben een juridisch ´jasje´ nodig om zaken te kunnen doen. Dat heet een rechtsvorm. Dit is belangrijk voor een aantal dingen zoals de aansprakelijkheid, schulden en fiscale positie. In Nederland hebben we verschillende rechtsvormen, waaronder de eenmanszaak, firma en maatschap, NV, BV en de cooperatie.
Eenmanszaak
Iemand die een eenmanszaak begint is zowel leider als eigenaar. Naast het vermogen dat de eigenaar in de zaak heeft gestoken, kunnen er ook leningen afgesloten zijn, maar die geven de schuldeiser (meestal een bank) geen formele zeggenschapsrechten. In een eenmanszaak kunnen uiteraard meer mensen werkzaam zijn, deze staan dan in dienstbetrekking tot de eigenaar.
Een eenmanszaak staat of valt met de persoon van de ondernemer. als de ondernemer weg valt is er geen onderneming meer.
Een eenmanszaak kan gefinancierd worden door eigen vermogen en door vreemd vermogen (leningen)
De ondernemer is de persoon die de juridische overeenkomsten aangaat en is dus ook persoonlijk aansprakelijk voor de schulden die hij met zijn onderneming maakt.
Firma en maatschap
Als twee of meer personen besluiten een onderneming te gaan starten heet dit een firma (VOF) of een maatschap. Het verschil tussen beide is dat een maatschap bedoeld is voor mensen met een vrij beroep, zoals artsen, advocaten, e.d. Een firma is bestemd voor handels- of productieactiviteiten.
De leiding van de onderneming ligt bij de gezamelijke vennoten. Het voordeel hiervan is dat een ieder zijn eigen specifieke deskundigheid kan hebben en dat onderling overleg kan leiden tot betere beslissingen. De keerzijde hiervan is dat er ook juist meningsverschillen kunnen gaan ontstaan.
De mogelijkheden tot het verkrijgen van extra eigen vermogen zijn groter dan bij een eenmanszaak, doordat een nieuwe vennoot zich kan inkopen in een firma.
Commanditaire vennootschap (CV)
Bij de gewone vennootschap onder firma geldt dat de leiding en eigendom berusten bij dezelfde personen. Bij de CV vindt er een scheiding plaats tussen leiding en eigendom: bij deze rechtsvorm zijn er vennoten die wel eigenaar zijn omdat ze eigen vermogen ter beschikking hebben gesteld maar die niet belast zijn met de leiding van de onderneming. Dit noemen we stille vennoten.
Daarnaast zijn er de beherende vennoten, die zowel leider als eigenaar zijn.
Een voordeel van de commanditaire vennootschap is dat extra vermogen kan worden aangetrokken zonder dat er een leider bij komt.
Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BV)
Bij een BV heeft zich een volledige scheiding voltrokken van eigendom en leiding. HEt eigen vermogen van de BV is verdeeld in aandelen. De BV houdt een register bij waarinj vermeld staat wie voor welk bedrag aandeelhouder is.
De gezamenlijke aandeelhouders vormen de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA) Zij vormen de hoogste macht in de BV doordat alle belangrijke beslissingen bij hun liggen. De dagelijkse leiding ligt in handen van de directie, die weer wordt gekozen door de AvA.
Een BV valt onder de publicatieplicht, dit betekent dat de BV zijn financiele cijfers openbaar moet maken bij het handelsregister.
Naamloze vennootschap (NV)
De NV vorm wordt vrijwel alleen gebruikt bij bedrijven met een beursnotering. De aandelen zijn hierbij niet op naam gesteld, en kunnen dus dagelijks verhandeld worden op de effectenbeurs.
Het gaat hier om grote ondernemingen die door middel van beursnotering de mogelijkheid hebben om bij een ruim publiek door het uitgeven van nieuwe aandelen extra eigen vermogen te verkrijgen.
Cooperatie
Een cooperatie oefent een bedrijf uit ten behoeve van haar leden. De leden van een cooperatie doen zaken met hun cooperatie. Cooperaties zijn vooral te vinden in de agrarische en financiele sector. Denk bijvoorbeeld aan een zuivelfabriek; de boeren leveren de melk aan de fabriek (de leden leveren aan hun cooperatie)
Een cooperatie heeft net als een BV publicatieplicht en moet dus zijn finaciele cijfers kenbaar maken bij het handelsregister.