Schietincident Alphen aan den Rijn
Inleiding
Op 09 april 2011 voltrok zich in winkelcentrum de Ridderhof in Alphen aan den Rijn, een ramp van ongekende omvang. Tristan van der Vlis, een 25 jarige Alphenaar heeft omstreeks 12:00 uur die dag al schietend met een automatisch wapen een drukbezocht winkelcentrum betreden en daarbij vele slachtoffers gemaakt. Tristan was een autochtone blanke man die in de buurt van het winkelcentrum bij zijn vader woonde.
On-Nederlands
De ware catastrofe die zich in Alphen aan den Rijn heeft voorgedaan is een schok voor het hele land. Het is voor het eerst dat in Nederland iemand op deze wijze zichzelf en vele onschuldigen ombrengt. We kennen allemaal wel de schokkende verhalen uit Amerika waarbij vooral schietpartijen op scholen wereldwijd in het nieuws kwamen en veel aandacht kregen. Toch lijkt dergelijk geweld vaker voor te komen in ons kleinburgerlijke kikkerlandje.
*Moord op de conrector van het TerraCollege in Den Haag
De schietpartij van Murat D. op het Terracollege, die daar de conrector door het hoofd schoot, was de eerste die op deze wijze werd gepleegd en staat iedereen nog helder voor de geest. Een geschokte samenleving vroeg zich af hoe zoiets ooit kon gebeuren. Verschil is wel dat Murat D. het klaarblijkelijk gemunt had op specifiek de conrector, niet op scholieren of andere aanwezigen. Ook werd geen gebruik gemaakt van een automatisch wapen. Wel rees de vraag hoe hij aan het vuurwapen gekomen was.
*Aanslag op de koninklijke bus tijdens Konninginnedag 2009
30 April 2010 is ook een dag die eenieder nog helder voor de geest staat. Wat een feestelijk dag vol vreugde en oranjegekheid had moeten worden veranderde in een nachtmerrie. Karst T. poogde met zijn auto tegen de koninklijke bus te rijden. Hij reed daarbij dwars door een groep toeschouwers, raakte daarbij buiten bewustzijn, miste de koninklijke bus en kwam tegen een obelisk tot stilstand. Hij overleefde de aanslag niet, samen met veel toeschouwers die door de auto waren geraakt. Er waren geen wapens in het spel, maar de aanslag heeft in de samenleving een diepe indruk achtergelaten.
*Schietincident in Broekhorst Alphen aan den Rijn
Opvallend is dat in de nacht van 1 op 2 april ook een schietincident in Alphen aan de Rijn plaatshad waarbij automatische wapens gebruikt werden. Dit incident vond plaats nabij de Broekhorst en kostte twee mensen het leven. Ook raakten twee anderen gewond. De Broekhorst ligt in de buurt van winkelcentrum de Ridderhof, geruchten gingen al snel dat er mogelijk een verband was met de ramp op 9 april. Vooralsnog lijken hiervoor geen enkele aanwijzingen te zijn.
Profiel en motief van de dader
Over het motief tasten politie en justitie nog in het duister. In het huis van zijn moeder is een afscheidsbrief gevonden, maar een duidelijk motief is daaruit niet te herleiden. De tekst van de brief is niet openbaar gemaakt, maar uit de brief blijkt duidelijk dat Tristan suïcidaal was.
Inmiddels is duidelijk dat de dader geen militaire achtergrond heeft, zoals eerder werd vermoed. Wel zou Tristan van der Vlis lid zijn van een schietvereniging en een wapenvergunning hebben voor in totaal zeker vijf wapens. Of een van deze wapens is gebruikt bij het bloedbad wordt momenteel nog onderzocht. Ook was de dader een bekende van de politie, wegens het overtreden van de Wet Wapens en Munitie. Het zou gaan om een incident met een luchtbuks. Het Openbaar Ministerie is destijds echter niet tot een vervolging overgegaan.
Vragen die rijzen
Deze ramp van enorme omvang heeft ook een grote maatschappelijke impact. Er is in de samenleving, met name bij de inwoners van Alphen aan den Rijn veel onrust ontstaan. Daarbij rijzen ook heel veel vragen. Waarom heeft deze man dit bloedbad aangericht, wat bracht hem tot zo een afschuwelijke daad? Hadden we, of mensen in zijn omgeving, dit misschien kunnen zien aankomen? Hoe komt de dader aan een automatisch wapen?
Op al deze vragen wordt naarstig naar antwoorden gezocht. Bekend is inmiddels dat Tristan een psychiatrisch verleden heeft en een ruime week in een gesloten instelling heeft gezeten. Hij zou in het verleden suïcidale neigingen en gedachten hebben gehad waarvoor hij in behandeling is geweest. Dat Tristan recentelijk weer suïcidaal was, daarvan was de politie niet op de hoogte.
Ook is duidelijk geworden dat een halfautomatisch wapen, waarvoor je in Nederland onder strenge voorwaarden een vergunning kunt krijgen, klaarblijkelijk eenvoudig kan worden omgebouwd tot een volautomatisch wapen, waarvoor een gewone burger nooit een vergunning kan krijgen. Dit stelt het stelsel van wapenvergunningen in Nederland ter discussie.
Hulpverlening
Over de hulpverlening is enkele consternatie ontstaan. Zou zou de politie pas erg laat ter plaatse zijn geweest en konden slachtoffers niet in het nabijgelegen ziekenhuis terecht. Het eerste bleek niet het geval, de politie was ter plaatse toen er nog schoten vielen. Zij waren dus wel degelijk snel ter plaatse. De opvang van slachtoffers van de schietpartij bij het ziekenhuis verliep minder goed, het ziekenhuis in Alphen aan den Rijn is immers in het weekend gesloten. De hulpbehoevenden zijn vervoerd naar verschillende (specialistische) ziekenhuizen in de omgeving, waaronder het LUMC in Leiden.
De burgemeester van Alphen aan den Rijn heeft zich enkele dagen na de ramp uitgesproken over het feit dat hij het er moeilijk mee heeft gehad dat veel informatie niet vlot naar buiten kon of mocht worden gebracht in verband met het onderzoek. Ook heeft hij zijn onvrede uitgesproken over het feit dat de lichamen nog zolang na het incident ter plaatse moesten blijven ten behoeve van het forensisch onderzoek. Hij heeft de politiek opgeroepen uit te zoeken of dit niet anders (en sneller) zou kunnen. De familie en vrienden van de dodelijke slachtoffers en vele anderen delen die frustratie.
Slachtoffers
Het aantal slachtoffers:
- 7 dodelijke slachtoffers
- Ruim 16 gewonden
In tegenstelling tot wat eerder werd gemeld is de moeder van de dader niet omgekomen bij de ramp. Zij heeft thuis de afscheidsbrief gevonden en deze aan de politie over gedragen. Wel zijn er kinderen onder de gewonden, maar zij zijn niet onder de dodelijke slachtoffers. Onder de doden is Tristan zelf, drie mannen van respectievelijk 80, 49 en 42 jaar en drie vrouwen van respectievelijk 91, 68 en 45 jaar.
Reactie koningin en politiek
De koningin, die zelf een aanslag meemaakte op Koninginnedag 2009, zegt verslagen te zijn door de gebeurtenissen in Alphen aan den Rijn en betuigd haar medeleven aan de slachtoffer en de familie en vrienden van de slachtoffers. Ook premier Rutte heeft zijn medeleven betuigd namens hemzelf en de regering.
Onderzoek
Het strafrechtelijk onderzoek is direct van start gegaan en nog in volle gang. Daaruit hoopt men snel duidelijkheid te krijgen over het motief van de man en zijn situatie. Bij het onderzoek is een briefje, gericht aan de politie, aangetroffen in de auto van de dader. Op basis van dit briefje, waarin de dader gedreigd heeft in drie andere winkelcentra explosieven te hebben geplaatst, werden de winkelcentra uit voorzorg ontruimd. Later werden alle winkelcentra weer vrijgegeven; er werd niets aangetroffen.
Nasleep en herdenking
