Spreekwoorden, kip-ei probleem
Inleiding
Op school leerden we spreekwoorden en gezegden bij het vak Nederlandse taal. Daar bleef het dan verder bij, zodoende ontstond het beeld dat dit iets typisch Nederlands was. Het heeft enige jaren geduurd, voordat ik er achter kwam dat in het buitenland deze spreekwoorden vrijwel letterlijk vertaald ook bij hun gebruikt werden. Hieronder een aantal gezegden uit binnen- en buitenland.
Thema: Nederland - Engeland
Beter laat dan nooit. - Better late than never.
Alle wegen leiden naar Rome. - All roads lead to Rome.
Een gegeven paard moet je niet in de bek kijken. - Never look a gift horse in the mouth.
Geen nieuws, goed nieuws. - No news, good news
Liefde maakt blind. - Love is blind
Tijd vliegt. - Time flies.
Zien is geloven. - Seeing is believing
Zwijgen is goud. - Silence is golden.
Thema: vis(sen)
Zich voelen als een vis op het droge.
Feel like a fish out of water.
Sich wie ein Fisch auf dem Trocknen fühlen.
Se sentir comme un poisson hors de l’eau
In troebel water is het goed vissen.
It is good fishing in troubled waters.
Im Trüben ist gut fischen.
L’eau trouble est le gain du pêcheur.
Thema: goud
Het is niet al goud wat er blinkt.
All that glitters is not gold.
Es ist nicht alles Gold, was glänzt.
Tout se qui reluit n`est pas or.
Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding.
An ape’s an ape, a varlet’s a varlet, tho’they be clad in silk or scarlet.
Affen bleiben Affen, wenn man sie auch in Seide, Sammet und Scharlach kleidet.
Le singe est-il vêtu de pourpre, est toujours singe.
Spreken is zilver, zwijgen is goud.
Speech is silver, silence is gold.
Reden ist Silber, Schweigen ist Gold.
La parole est d’argent, mais le silence est d’or.
Thema: Liefde
De liefde van een man gaat door de maag.
The way to a man’s heart is through his stomach.
Die Liebe des Mannes geht durch den Magen.
Le flambeau de l’amour s’allume à la cuisine.
Thema: Geluk
Geld (alleen) maakt niet gelukkig.
Riches alone make no man happy.
Geld allein macht nicht glüklich.
L’argent ne fait pas le bonheur.
Scherven brengen geluk.
Scherben bringen Glück.
La verre cassé porte bonheur.
Algemeen
Geen lusten zonder lasten.
No joy without annoy.
Kein genuss ohne Verdruss.
Chaque montagne a sa vallée.
Con beneficios y cargas.
Onori e oneri.
Zonder aanziens des persons.
Without respect of persons.
Ohne Ansehen der Person.
Sans considérer des personnes.
Na regen komt zonneschijn.
After a storm comes a calm.
Nach Regen folgt Sonne.
Après la pluie le beau temps.
Typisch Nederlands
Zonder wind kan de molen niet draaien.
Altijd zonneschijn schept een woestijn.
Wie gaat slapen zonder te hebben gegeten, staat op zonder te hebben geslapen.
IJver zonder verstand is schade voor de hand.
Als een ei zonder zout.
Conclusie
Het overzicht van de spreekwoorden nalopend, doet zich de vraag voor, welk spreekwoord er in welke taal het eerste was. Met andere woorden zijn de spreekwoorden die wij op school leerden wel typische Nederlandse gezegden.
Bron