Vijf vragen over: snellezen en mindmapping

Snellezen en mindmapping: inleiding

Snellezen is geen lezen - De populairste cursus onder Nederlandse werknemers was in 2010 snellezen en mindmapping, volgens opleidingsinstituut Fources. Maar werkt snellezen echt? De wetenschap is sceptisch.

Snellezen en mindmapping: 5 meest gestelde vragen

Snellezen en mindmappen

In dit artikel zullen de 5 meest gestelde vragen over snellezen en mindmapping worden behandeld in de volgende volgorde:

Wat is mindmapping?

Handig, maar als je supersnel leest, heb je mindmapping toch niet nodig?

Werkt snellezen echt?

Zijn snelleescursussen een vorm van geld-uit-de-zakklopperij?

Toch lees ik - zonder te skimmen - een boek twee keer zo snel als mijn vriend, heb ik het nodig?

Snellezen en mindmapping: wat is mindmapping?

Mindmapping is het schematisch weergeven van informatie. Dus niet klassiek in een lineaire tekst met mooie, lopende zinnen, maar door middel van trefwoorden in een boomstructuur. Het centrale thema staat in het midden van het vel papier (of het computerscherm) en is via pijlen, omcirkelingen, stippellijnen en andere grafische creaties in velerlei kleuren met elkaar verbonden met losse begrippen die daarom heen zweven.

De Britse psycholoog Tony Buzan maakte mindmaps in de jaren zestig populair. Volgens hem is deze manier van informatie weergeven superieur aan geschreven tekst: het is overzichtelijker, je snapt het veel sneller en je onthoudt het beter.

Snellezen en mindmapping: handig, maar als je supersnel leest, heb je mindmapping toch niet nodig?

Dat zou je wel denken als je de claims hoort van snelleespropagandisten. Het aantal populair-psychologische boekjes met snelleestrucs is bijna niet te tellen. Veel snelleeshulpboeken (en cursusleiders) suggereren dat je met een beetje oefenen duizenden woorden per minuut kunt verstouwen (normaal is rond de 150 tot 300 woorden) , en tegelijkertijd de tekst net zo goed - zo niet beter - begrijpt.

Een willekeurige greep uit de trukendoos: onderdruk 'subvocalisatie' (innerlijk hardop voorlezen), focus je ogen op groepjes woorden in plaats van losse, volg de tekst met pen of breinaald, let op je zithouding (niet te gemakkelijk). Overigens is Tony Buzan ook op snelleesgebied één van 's werelds bekendste goeroes.

Snellezen en mindmapping: werkt snellezen echt?

De meeste mensen die een cursusje snellezen hebben gevolgd, zijn behoorlijk enthousiast. Maar vier weken later blijken de snelleestrucs meestal weggezakt, en ligt het leestempo bij de meesten weer net zo laag als voorheen. Maar goed, dat kan natuurlijk ook gebrek aan discipline bij de cursist zijn.

Michael L. Kamil, hoogleraar aan Stanford University nabij San Fransisco, is een van de grootste leesexperts ter wereld en een van de vier auteurs van het Handbook of reading research IV dat eind 2010 uitkwam en al het wereldwijde wetenschappelijk onderzoek naar lezen op een rijtje zet. Kamil veegt de vloer aan met de claims van veel snelleesgoeroes. Zo blijkt volgens hem uit onderzoek dat de belangrijkste snelleestruc, het onderdrukken van subvocalisatie, helemaal niet mogelijk is. Zelfs de meest geoefende lezers blijken hun stembanden licht aan te spannen, zegt hij.

Ofwel: het is per definitie voor de mens niet mogelijk om veel sneller te lezen dan hij spreekt, omdat hij - hoe stil hij ook in een hoekje zit met zijn boekje - toch van binnen 'hardop' leest.

Snellezen en mindmapping: zijn snelleescursussen een vorm van geld-uit-de-zak klopperij?

Niet helemaal. Echt lezen kan weliswaar niet veel sneller dan de meeste mensen nu al doen. Maar je kunt wel leren om teksten sneller te 'skimmen' (erlangs scheren met je ogen, tussen lezen en scannen in). Daarmee vis je de belangrijkste zaken weliswaar uit een tekst; maar hoe sneller je skimt, hoe meer details je ontgaan. En dat is wat je leert op de meeste snelleescursussen. Overigens kunnen veel mensen ook zonder snelleescursus behoorlijk goed skimmen. Want wie leest er nou een rapport van A tot Z? We skimmen het, meer niet.

Snellezen en mindmapping: toch lees ik - zonder te skimmen - een boek twee keer zo snel als mijn vriend, heb ik het nodig?

De snelheid van echt lezen is weliswaar gemaximeerd tot ongeveer 300 of 350 woorden per minuut, maar veel mensen zitten daar ver onder. Dat komt omdat vocabulaire of kennis van de grammatica niet zo groot is, zegt Kamil. Dat is de reden dat lezen in vreemde talen vaak veel langzamer gaat. En het is ook de reden dat mensen die veel lezen (groot vocabulaire) vaak sneller lezen. Ook de context van een tekst speelt een belangrijke rol bij de leessnelheid.

Kamil: Een natuurkundige leest een tekst over kernfysica veel sneller dan een leek. Wat dat betreft is het vergroten van je algemene ontwikkeling wellicht een beter idee dan het volgen van een snelleescursus.