Vrouwen die de Nobelprijs kregen

Vrouwen die de Nobelprijs kregen

Inleiding

Wat het betekende, toen in 1903 een vrouw – Marie Curie – voor de eerste keer de Nobelprijs kreeg en daarmee ten aanschouwen van de gehele wereld met iets werd onderscheiden, dat naar ieders mening slechts privilege der mannen was, kunnen wij ons nu nauwelijks meer voorstellen.

De positie van de vrouw in het openbare leven is sedert het begin van de vorige eeuw wel veranderd.

Alfred Nobel

Ruim 100 jaar geleden stierf Alfred Nobel (1833-1896), de Zweedse uitvinder van het dynamiet. Hij ging, ondanks het feit, dat hij een veelzijdige natuur had, rusteloos en eenzaam door het leven. Al zijn succes ten spijt, verteerde hij in onrust en ontevredenheid, een gekwelde ziel, een geluk najagend, dat hem altijd ontzegd zou blijven. Nobel geloofde, dat de wetenschap de mensen gelukkig kon maken. Ook geloofde hij aan een eeuwige wereldvrede, volgend op de barbaarse, oorlogszuchtige jaren.

In 1895 stichtte hij een fonds van 31 miljoen Zweedse kronen, dat door zijn testamentuitvoerders belegd moest worden in zekere papieren. De jaarlijkse rente hiervan zou dan verdeeld moeten worden onder personen, die de mensheid grote diensten hadden bewezen. De rente werd in vijf delen verdeeld: voor belangrijke ontdekkingen op het gebied van de natuurkunde, de chemie, de fysiologie en medicijnen, de literatuur en voor degenen, die het meeste of het beste gewerkt hebben aan de verbroedering der volkeren, de afschaffing of verminderen van de bestaande legers of aan de totstandbrenging van vredescongressen. Bij de prijsverdeling mocht geen rekening worden gehouden met nationaliteiten.

De jury, die beslist over de prijswinnaars voor de eerste vier punten, bestaat uit een commissie van de Zweedse Academie; over de Vredesprijs beslist een commissie van het Noorse Storthing. De verdeling vindt elk jaar plaats op 10 december.

Voor de eerste keer gebeurde dit in het jaar 1901, en wel aan Röntgen, Van ’t Hoff, Von Behring, Sully-Prudhomme en Dunant. Geen enkele vrouw was toen onder de prijswinnaars.

Sinds 1968 wordt jaarlijks de Prijs van de Zweedse Rijksbank voor economie, ter nagedachtenis aan Alfred Nobel uitgereikt, die vaak kortweg de Nobelprijs voor de Economie wordt genoemd.

Dat de Nobelprijs echter ook werd toegekend aan een aantal vrouwen, is een feit dat graag over hoofd werd gezien, daar de heren der schepping het er nog steeds niet helemaal mee eens waren, dat de vrouw (ondanks haar kleinere hoeveelheid hersenen) niet minder begaafd is, en tot dezelfde culturele prestaties in staat is als de man.

Marie Curie

Dat een vrouw als Marie Curie niet één, maar tweemaal met de Nobelprijs werd onderscheiden en vierentwintig jaar later ook haar dochter – en de Nobelprijs is één van de hoogste onderscheidingen – is toch wel voldoende bewijs, dat ook vrouwen tot grote dingen in staat zijn..?

Lijst van vrouwelijke Nobelprijswinnaars

Natuurkunde

  • 1903 - Marie Curie
  • 1963 - Maria Goeppert-Mayer

Scheikunde

  • 1911 - Marie Curie
  • 1935 - Irène Joliot-Curie
  • 1964 - Dorothy Crowfoot Hodgkin
  • 2009 - Ada Yonath

Geneeskunde

  • 1947 - Gerty Cori
  • 1977 - Rosalyn Yalow
  • 1983 - Barbara McClintock
  • 1986 - Rita Levi-Montalcini
  • 1988 - Gertrude Elion
  • 1995 - Christiane Nüsslein-Volhard
  • 2004 - Linda B. Buck
  • 2008 - Françoise Barré-Sinoussi
  • 2009 - Elizabeth Blackburn
  • 2009 - Carol Greider

Literatuur

  • 1909 - Selma Lagerlöf
  • 1926 - Grazia Deledda
  • 1928 - Sigrid Undset
  • 1938 - Pearl S. Buck
  • 1945 - Gabriela Mistral
  • 1966 - Nelly Sachs
  • 1991 - Nadine Gordimer
  • 1993 - Toni Morrison
  • 1996 - Wisława Szymborska
  • 2004 - Elfriede Jelinek
  • 2007 - Doris Lessing
  • 2009 - Herta Müller

Vrede

  • 1905 - Bertha von Suttner
  • 1931 - Jane Addams
  • 1946 - Emily Greene Balch
  • 1976 - Betty Williams
  • 1976 - Mairead Corrigan
  • 1979 - Moeder Teresa
  • 1982 - Alva Myrdal
  • 1991 - Aung San Suu Kyi
  • 1992 - Rigoberta Menchú
  • 1997 - Jody Williams
  • 2003 - Shirin Ebadi
  • 2004 - Wangari Maathai

Economie

  • 2009 - Elinor Ostrom