Waarom foliumzuur belangrijk is

Inleiding

Foliumzuur is een van de weinige vitaminen waarvan mensen niet altijd voldoende binnenkrijgen. Het gaat hierbij met name om vrouwen die zwanger willen worden en vrouwen die al zwanger zijn. In dit artikel komt het belang van foliumzuur, de functie van foliumzuur in het menselijk lichaam en de bronnen van foliumzuur aan de orde. Natuurlijk komt ook het gebruik van foliumzuur bij zwangere vrouwen aan de orde.

Het gebruik van foliumzuur hoort bij een goed begin van uw zwangerschap.  Slik dus foliumzuur, dit is in het belang van u en uw kind.

Het belang van foliumzuur

Foliumzuur is een oplosbaar vitamine dat ook wel bekend staat onder de naam vitamine B11. In de jaren rond 1980 bestond er steeds meer bewijs dat een tekort aan foliumzuur verantwoordelijk zou kunnen zijn voor het ontstaan van geboorteafwijkingen zoals het neurale-buisdefect of het ontstaan van een open ruggetje. Tevens vermoedde men dat een toename van de foliumzuurinname weleens een beschermende werking zou kunnen hebben. Inmiddels is uit meerdere wetenschappelijke onderzoeken gebleken dat foliumzuur een belangrijke rol speelt bij de vroege ontwikkeling van het ongeboren kind. Het effect van foliumzuur is zelfs zo sterk dat 50% tot 70% van de neurale buis defecten kan worden voorkomen door het slikken van voldoende foliumzuur1.

Reductie in neurale buis defecten

Het slikken van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid foliumzuur zorgt voor een belangrijke reductie in de incidentie (het aantal nieuwe gevallen) van neurale buis defecten. Aangezien het sluiten van de neurale buis plaatsvindt op ongeveer dag 28 van de zwangerschap2, (dit is voor het moment dat de vrouw weet dat zij zwanger is) is het advies voor alle vrouwen die zwanger willen worden, of vrouwen die al zwanger zijn, dagelijks 400 tot 500 microgram foliumzuur te gebruiken1. Dit verkleint het risico op een neurale buisdefect aanzienlijk. Voldoende foliumzuur kan men onder andere binnenkrijgen door het innemen van foliumzuur supplementen. Er zijn sterke aanwijzingen dat het beschermende effect van foliumzuur groter is bij een hogere dosering en dat foliumzuur ook beschermt tegen andere aangeboren aandoeningen zoals hartafwijkingen. 

De functie van foliumzuur in het menselijk lichaam

Foliumzuur is als co-enzym betrokken bij de overdracht van groepen met een koolstofatoom in een groot aantal biosynthetische (het opbouwen van stoffen, zoals het opbouwen van DNA) en katabolische (bijvoorbeeld het afbreken van glucose) reacties. Vitamine B6 en vitamine B12 spelen in dit proces een ondersteunende rol. Deze reacties zijn op diverse plaatsen in de stofwisseling terug te vinden.

  • Foliumzuur is betrokken bij de aanmaak van rode bloedcellen
  • Foliumzuur is belangrijk bij de werking van de zenuwen
  • Foliumzuur speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de hersenen en het ruggenmerg bij een foetus
  • Foliumzuur is betrokken bij de celdeling en de aanmaak van DNA
  • Foliumzuur is betrokken bij het aminozuur metabolisme3 

Zwangerschap en kinderwens

Tijdens de zwangerschap ontstaan een aantal fysiologische en metabolische veranderingen waardoor een toename van de inname van energie en voedingsstoffen nodig is. Een goede hoeveelheid foliumzuur is van groot belang voor de gezondheid van de moeder, de foetus en het kind. Een foliumzuur tekort tijdens de zwangerschap kan megaloblastische anemie (veroorzaakt door een tekort van foliumzuur of vitamine B12) bij de vrouw veroorzaken. Ook zorgt een foliumzuurtekort voor een grotere kans op miskramen en een laag geboortegewicht van het kind.

Tenslotte, zorgt een tekort aan foliumzuur tot een grotere kans op het ontstaan van neurale buis defecten zoals een open ruggetje. Het wordt aangeraden om 400 of 500 microgram (0,4 of 0,5 milligram) per dag te slikken. Hierbij hoef je geen rekening te houden met de hoeveelheid foliumzuur die je met je voeding binnenkrijgt. Aangezien je nooit precies weet wanneer je zwanger raakt, is het verstandig zodra je zwanger wilt worden te beginnen met het slikken van foliumzuur supplementen. Het is belangrijk ongeveer 4 weken voor de vermoedelijke bevruchting te starten met het slikken van foliumzuur tabletten. Vanaf tien weken na de bevruchting is het niet meer nodig deze supplementen te slikken. Vanaf dat moment kan je weer de gewone aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voedingsmiddelen eten. 

Bronnen van foliumzuur

Foliumzuur komt van nature voor in groenten (vooral in de groene soorten als spruitjes, asperges en spinazie), brood, vlees, zuivel en volkorenproducten voor. In principe kan iedereen door gevarieerd te eten de gewenste hoeveelheid foliumzuur binnenkrijgen. Echter, voor zwangere vrouwen of vrouwen die zwanger willen worden geldt dit niet. Voor deze groep gelden de hierboven genoemde aanbevelingen.   

Bronnen

  1. Centers for Disease Control. Recommendations for the use of folic acid to reduce the number of cases of spina bifida and other neural tube defects. MMWR 1992;41 (No. RR-14)
  2. Prevention of neural tube defects and proper folate periconceptional supplementation. J Prenat Med 2008; 2(4) 40-41
  3. “Folates: supplemental forms and therapeutic applcations”. Kelly. Altern Med Rev (1998); 3, 208-220

Conclusie

Inname van foliumzuur is van belang voor de goede werking van een groot aantal lichaamsprocessen. Indien u gevarieerd eet, krijgt u hoogstwaarschijnlijk de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid foliumzuur binnen. Voor vrouwen met een kinderwens en vrouwen die al zwanger zijn, is het zeer belangrijk voldoende foliumzuur binnen te krijgen. Het gebruik van voedingssuplemmenten geeft u een grote zekerheid dat u voldoende foliumzuur binnenkrijgt. Dit is zeer belangrijke stap om te profiteren van alle gunstige effecten van foliumzuur!