Waarom huilen mensen als ze uien snijden

Ik hou van uien. Allereerst omdat ze veelzijdig zijn: je kunt ze eten in soepen, salades, maar ook heerlijk grillen op de barbecue. Daarnaast zijn ze ook erg voedzaam. Het snijden van een ui is echter voor velen een stuk minder dan het eten ervan. Iedereen kent het wel, dat branderige gevoel wanneer je het mes in de ui zet. Maar waarom maakt een miezerig uitje ons aan het huilen, terwijl we bij de meeste zielige dramafilms nog geen traantje laten?

Voor de biologen onder ons zal ik dit chemische proces kort illustreren. Als je een ui snijdt maakt het mes cellen kapot van de ui, het enzym allinase komt dan vrij.Dat brengt het proces op gang waardoor je ogen gaan tranen. Allinase zet namelijk aminozuren van de ui om in sulfeenzuur. Dit sulfeenzuur wordt vanzelf omgezet in syn-propaalthial-s-oxide, dat vrij komt in de lucht. Wanneer dat gas de ogen bereikt, begin je te tranen doordat het in contact komt met zenuwvezels op het hoornvlies die de traanklieren activeren.Dan is het huilen geblazen!

Hartstikke leuk natuurlijk, maar het belangrijkste is: Hoe kan men dit voorkomen? Wetenschappers hebben geprobeerd een ‘anti-huilui’ te maken, maar het lijkt erop dat de huilenzymen helaas ook verantwoordelijk zijn voor de uiensmaak. Maar, er is nog hoop! Japanse plantenbiochemici denken dat het misschien mogelijk is om een ‘niet-traanverwekkende ui’ te ontwikkelen. Dit willen ze doen door het huilfactorsynthasegen te onderdrukken en tegelijkertijd de hoeveelheid allicine te verhogen. Hmm… ik heb er nu al zin in!

Wat je dan ook vooral niet moet doen is in je ogen wrijven als je last hebt van tranende ogen. Op je handen zitten namelijk talloze moeculen die de tranen veroorzaken. Het tranen zal dus alleen maar erger worden! g voor ze je oog kunnen bereiken. Je kunt de ui ook eerst eventjes in de koelkast of zelfs in de diepvries leggen. Als de ui kouder is, gaat de reactie langzamer en komen er minder gasmoleculen vrij. Je kunt ook een beetje (gedestilleerde) witte azijn op de snijplank gieten of de ui snijden vlakbij een brandende kaars. Het schijnt zelfs te helpen om tijdens het snijden een boterham tussen je tanden te houden, die de opstijgende gasmoleculen tegenhoudt. Tenslotte kan het nog de moeite waard zijn om de wortel van de ui als laatste te snijden. In dat gedeelte van de ui is namelijk extra veel allinase aanwezig.

Voor mensen die niet zo lang kunnen wachten, maar wel van dat huilen af willen bestaan er nog altjd andere remedies. Uien voor het snijden opwarmen schijnt te helpen. Ook het snijden onder stromend water vermindert de kans op huilen, aangezien het grootste gedeelte van het gas in het water terechtkomt en wegspoelt voordat ze je oog kunnen bereiken. Ook kun je de ui even in de koelkast leggen. Als je ui kouder is, gaat de reactie langzamer en komen er dus minder reactieproducten vrij. Men beweert ook dat je de wortel van ui als laatste moet snijden, aangezien daar de meeste allinase aanwezig is. Misschien nog wel de betrouwbaarste oplossing: een duikbril opzetten. Al vraag ik me af of je je echtgenopt daar een plezier mee doet… Romantisch koken krijgt in ieder geval een hele andere demensie! Geniet in ieder geval van je welverdiende ui, de heerlijke uiensmaak is de moeite meer dan waard, toch?