Waarom komen er zoveel vluchtelingen naar Lampedusa

Inleiding

Al decennia lang staat het Italiaanse eiland Lampedusa bekend als hét vluchtelingenoord van Europa. Waar het eiland eerst bekend stond om de prachtige natuur en de grote toeristenstroom, is Lampedusa nu vaak negatief in het nieuws. Dit komt door de vluchtelingen. Het leven voor de vluchtelingen zou er verschrikkelijk zijn. Maar waarom zijn al deze mensen eigenlijk gevlucht? En waarom komen ze uitgerekend naar Lampedusa toe?

Het eiland

Het eiland Lampedusa hoort bij Italië en ligt ten zuiden van het land in de Middellandse zee. Het ligt dus als het ware ingeklemd tussen Italië en Noord-Afrika. Het is ook het zuidelijkste punt van Italië. Lampedusa is één van de drie Pelagische eilanden. De andere twee zijn Lampione en Linosa. Dit zijn allemaal vulkanische eilanden. Lampedusa is het grootste eiland van de drie, 20 vierkante kilometer. Het heeft een lengte van acht kilometer.

Het hoogste punt van Lampedusa ligt op 133 meter boven de zeespiegel. Dat is nog niet eens de helft van het hoogste punt van Nederland, de Vaalserberg. Lampedusa is vooral afhankelijk van de visserij en het toerisme. Verder is er namelijk weinig te doen op het eiland aangezien het er dor en droog is. Ook zijn er geen waterbronnen te vinden. De spectaculaire rotsenkust en het mooie zomerweer is de voornaamste reden dat toeristen naar Lampedusa komen. Ieder jaar komen er zes keer zoveel toeristen naar Lampedusa toe als er inwoners zijn op het eiland.

Het vluchtelingenprobleem

Vanaf de jaren ’90 van de vorige eeuw is de vluchtelingenstroom richting Lampedusa explosief toegenomen. De voornaamste reden hiervoor is dat Italië in 1997 toetrad tot de Schengenlanden. Dit zijn de Europese landen waartussen vrij gereisd kan worden. Dit was erg gunstig voor vluchtelingen uit arme landen als Albanië. Als zij Lampedusa wisten te bereiken, wat dus per boot gebeurde, waren zij Europa binnen! Nu konden zij zonder problemen door deze rijke unie reizen waar genoeg plaatsen waren om een beter leven op te bouwen. Aangezien alle vluchtelingen per boot op Lampedusa aankomen, worden ze vaak ‘’bootvluchtelingen’’ genoemd. Deze term is inmiddels berucht. Veel bootvluchtelingen redden de levensgevaarlijke tocht naar Lampedusa namelijk niet. Ze hebben dan bijvoorbeeld bij mensensmokkelaren een plekje gekocht op een boot. Maar samen met hen hebben nog honderden andere vluchtelingen dat gedaan. Hierdoor zitten de boten vaak veels te vol waardoor de kans op kapseizen erg groot is. Ook zijn de boten vaak niet van al te beste kwaliteit. Een absoluut dieptepunt was op 3 oktober 2013, toen ruim 300 vluchtelingen stierven bij een scheepsramp.

Arabische lente

Vroeger kwamen de meeste vluchtelingen uit de gesloten Oost-Europese landen, op zoek naar een beter leven in het rijke Westen. Dit westen konden ze via Lampedusa dus makkelijk bereiken. Vanaf 2011 echter komen de meeste vluchtelingen uit Noord-Afrika. Dit komt door de Arabische Lente die daar is losgebarsten; in veel landen zijn gewelddadige protesten van burgers tegen de regering ontstaan. Tijdens de gevechten zijn veel mensen hun huis en haard kwijtgeraakt. Vluchten naar Europa is vaak de enige oplossing die ze nog zien. De meeste vluchtelingen komen uit landen als Tunesië en Libië. Sinds de gemoederen in die landen weer wat zijn bedaard, is de vluchtelingenstroom iets afgenomen. Sinds 2011 zijn er naar schatting meer dan 20.000 vluchtelingen op Lampedusa aangekomen. Ter vergelijking: op het eiland wonen slechts 6.300 Italianen.

Oplossingen?

De Italiaanse overheid heeft de afgelopen jaar veel geprobeerd om de immense vluchtelingenstroom in te perken. Zo sloot het land in 2008 een verdrag met Libië. Hierin werd afgesproken dat beide landen nauw samen gingen werken om ervoor te zorgen dat illegale vluchtelingen Italië niet bereiken. Mochten ze het land alsnog bereiken, dan zal de Italiaanse overheid er alles aan doen om ze terug te sturen. Voormalig Italiaans premier Silvio Berlusconi heeft vaak geroepen maatregelen tegen de vluchtelingen, die het eiland onleefbaar zouden maken, te zullen nemen. Hij heeft militairen naar het eiland gestuurd, maar dit heeft nauwelijks iets geholpen. Dagelijks komen er nog steeds tientallen mensen aan op Lampedusa.

Inmiddels is Italië de wanhoop nabij na verschillende vernietigende rapporten van mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty en UNHCR. Zij meldden beiden dat de levensomstandigheden van de vluchtelingen verschrikkelijk zouden zijn. Ze roepen de Italiaanse regering op om beter huisvesting voor de vluchtelingen te vinden. Het lijkt er echter op dat de Italianen ook niet meer goed weten wat ze moeten doen. Meerder keren is al opgeroepen dat er op Europees niveau iets aan de vluchtelingenstromen gedaan moeten worden. Zo zouden landen van EU vluchtelingen moeten huisvesten om Lampedusa te ontlasten. Veel schot zit er echter nog niet in dit overleg. Intussen wordt Lampedusa alsmaar voller en voller.

Conclusie

Lampedusa is een mooi eilandje in de Middellandse Zee ten zuiden van Italië. Sinds ruim een decennia wordt Lampedusa overspoeld met bootvluchtelingen uit vooral Noord-Afrika. Ze komen hier naartoe in de hoop een beter leven te vinden. Vanuit Lampedusa kunnen ze namelijk vrij eenvoudig doorreizen naar het rijke Europa. Er zijn al veel maatregelen genomen om de gigantische vluchtelingenstromen te beperken, maar dat lijkt vooralsnog weinig uit te halen.