Waarom wij zo bang zijn voor haaien
Jaws
Films waarin haaien de hoofdrol spelen, doen het altijd goed bij ons. Denk bijvoorbeeld aan Jaws, Deep Blue Sea en Open Water. Deze films spelen in op onze angst voor haaien waardoor wij bij dit genre heerlijk kunnen weg griezelen. Maar waarom zijn wij eigenlijk zo bang voor haaien?
Mensetende haaien
Er zijn over de gehele wereld ongeveer vierhonderd soorten haaien. Van al deze soorten zijn er maar vier of vijf die echt gevaarlijk zijn voor de mens. Bovendien is de kans op een haaienaanval ongelooflijk klein. Je maakt namelijk een grotere kans om geraakt te worden door bliksem. Een haaiaanval krijgt vaak veel aandacht van de media. Hierdoor lijken het alsof een aanval door een haai wel regelmatig voorkomt. Dit valt in de regel vaak erg mee. In 2008 zijn er wereldwijd 59 haaienaanvallen gerapporteerd. Hiervan waren er maar vier met dodelijke afloop. Een haaienaanval wordt vaak veroorzaakt doordat de haai de mens verwart met een prooi zoals een zeehond. Haaien zijn dus vrijwel nooit een directe bedreiging. Maar waarom zijn wij dan zo gefascineerd door het gevaar van een haai?
Waarom wij bang zijn voor haaien
In Hollywood wordt er gretig ingespeeld op de angst die mensen voor haaien hebben. Hierdoor wordt deze angst alleen maar bevestigd en versterkt. Maar de oorsprong van de angst gaat terug naar de oertijd. Naar de tijd dat wij op onze hoede moesten zijn voor gevaren en altijd moesten proberen deze gevaren voor te zijn. De confrontatie met een haai bevat namelijk een aantal elementen van gevaar die wij van nature het liefst vermijden:
- Om te kunnen worden aangevallen door een haai, zouden we ons natuurlijk in het water moeten bevinden. Het water is niet onze natuurlijke element. Wij bewegen hierin veel minder snel en moeten het hoofd boven water kunnen houden of op een andere manier zuurstof kunnen binnenkrijgen. Hierdoor zijn wij vrijwel altijd in het nadeel. Als wij het water niet uit kunnen komen, is er een zeer grote kans dat wij een eventueel gevecht verliezen. Een aanval van een haai zien wij dus vaak als een gevaar waar vrijwel niet aan te ontkomen valt.
- Een haai zie je vaak niet op tijd aankomen. Als je met je hoofd boven water zwemt, heb je een grote kans dat je helemaal niet weet wat je overkomt. Onder water is ons zichtveld ook maar beperkt. Bovendien beschikt een haai over veel scherpere zintuigen dan wij en is hij dus altijd in het voordeel. Het idee van een onzichtbare vijand die snel kan toeslaan geeft ons altijd een heel onveilig gevoel.
- Een haai is een sterk roofdier met een bek vol indrukwekkende tanden. Een aanval door een haai leidt daardoor vaak tot gruwelijke verwondingen of de dood. Des te meer een reden om angstig te zijn voor een dergelijke aanval.
Uitsterven
Mede door de moordlustige reputatie van een haai, zijn diverse haaisoorten met uitsterven bedreigd. Tragisch, want het gevaar voor mensen wordt meestal sterk overschat. Een andere oorzaak van de haaiensterfte is dat haaien vaak worden gedood omdat er geloofd wordt dat dit vissers kan helpen om voldoende vis te vangen. Haaien lijken dus slachtoffer te worden van hun eigen reputatie. Een reputatie die ze in de meeste gevallen niet eens verdienen.