Wat doet een counsellor

Inleiding

Dit artikel beschrijft de activiteiten van de counsellor. Een ander woord voor counsellor is gesprekstherapeut. Een counsellor is dus een therapeut die zijn klant door middel van het voeren van gesprekken ondersteunt bij het weer op de rit krijgen van zijn leven. De counsellor stelt daarbij geen diagnose, zoals bij een huisarts en er komen ook geen medicijnen aan te pas. Counselling gaat er vanuit dat de klant de enige is die zijn of haar eigen problemen goed kan definiëren en die, met hulp van een counsellor, tot een goede oplossing van zijn problemen kan komen.

Geen gemakkelijk proces

Counselling is geen gemakkelijk proces. Klanten praten met een vreemde therapeut over zaken waarbij ze zich ongemakkelijk zullen voelen en waarover ze doorgaans in het dagelijkse leven niet zullen praten. Hoewel het ondergaan van counselling niet eenvoudig is, laat onderzoek zien dat counselling een effectieve manier is om helderheid te scheppen in gedachten en gevoelens en de klant te ondersteunen bij het doorvoeren van veranderingen in zijn of haar leven. Het is van groot belang dat klanten zich op hun gemak voelen bij de counsellor. De counsellor moet de vertrouwelijkheid van hetgeen besproken is tijdens de gesprekken bovendien kunnen garanderen.

Hieronder komen de activiteiten over de counsellor op hoofdlijnen aan de orde. Hierbij volgen we een algemeen model voor ondersteuning van gedragsverandering: vertrouwensband aangaan, onderzoeken, begrijpen en handelen. Deze bijdrage sluit af met een beschrijving van de cliëntadministratie.

Vertrouwensband aangaan

Tijdens het kennismakingsgesprek (intake) vraagt de counsellor naar het doel en de beweegredenen van zijn klant en stelt de counsellor vast of counselling een goede therapie kan zijn om de problemen het hoofd te bieden. Zonodig verwijst hij door. Tijdens het kennismakingsgesprek moet duidelijk worden of de klant een goed gevoel heeft over de counsellor (en andersom) en zich bij hem of haar op zij gemak voelt. Tijdens de intake vult de klant een inschrijfformulier in en maken klant en counsellor afspraken over de wijze waarop en waar de gesprekken plaatsvinden, welk tarief van toepassing is en hoe de betaling dient plaats te vinden. Veelal is counselling kortdurend (6-8 gesprekken). Daarnaast geeft de counsellor duidelijk aan dat de vertrouwelijkheid van de gesprekken gewaarbord is en licht hij toe hoe hij zijn gegevens en aantekeningen bewaart en hoe hij deze beveiligt, zodat derden geen inzicht kunnen verkrijgen in de vastgelegde gegevens.

Onderzoeken

Uitgaande van de positieve grondhouding van de counsellor ten aanzien van de klant, zijn oprechtheid ten aanzien van de klant en acceptatie van de klant zoals die is, besteedt de counsellor het overgrote deel van het gesprek aan aandachtig en actief luisteren. De counsellor stelt vragen, geeft in eigen woorden weer wat de klant heeft gezegd (parafraseren), vat samen en stuurt het gesprek, om zo veel mogelijk informatie te verzamelen. De counsellor helpt tijdens deze fase de klant zijn problematiek vanuit verschillende invalshoeken te bekijken.

Begrijpen

Op basis van een goed begrip van de problemen van de klant helpt de counsellor de klant zijn situatie verder te doorgronden en zicht te krijgen op een passende oplossingsrichting.

Handelen

In deze fase helpt de counsellor de klant te motiveren om het initiatief te nemen zijn problemen daadwerkelijk aan te pakken op grond van zijn eigen verkregen inzichten. Hij ondersteunt de klant bij het nemen van beslissingen, het bedenken van passende oplossingen voor de korte en langere termijn en het ombuigen van weerstand. Ook ondersteunt hij de klant bij het ontdekken van sterke punten om die op een positieve manier toe te passen. De counsellor biedt oefeningen aan en maakt resultaatgerichte afspraken met de klant om de problemen op te lossen.

Bijhouden klantenadministratie

De meeste counsellors vinden het plezierig om aantekeningen te maken van de gesprekken. Aantekeningen zijn bijvoorbeeld handig om vast te leggen wat er besproken is, wat er al bereikt is, welke huiswerkopdrachten zijn gegeven en om de activiteiten vast te leggen die de counsellor zelf moet verrichten voor het volgende gesprek. Ook helpen de aantekeningen bij het evalueren van de therapie. Een beroepsorganisatie van counsellors kan, bijvoorbeeld met het oog op de beroepsregistratie, of voor overname van het dossier door een andere counsellor, verlangen dat de counsellor aantekeningen bijhoudt. Vraag altijd na wat de counsellor vastlegt en hoe (kluis, toegankelijkheid enz.) hij de gegevens bewaart. Als vuistregel geldt daarbij dat de gespreksverslagen e.d. tot een jaar na het laatste gesprek worden bewaard en dat basisgegevens op het inschrijfformulier tot vijf jaar na het laatste gesprek worden bewaard. Daarna worden ook deze gegevens vernietigd.