Wat is coma vigil

Wat is ‘coma vigil’?

Een ‘coma vigil’, ook wel ‘waak-coma’, ‘aanhoudend vegetatieve toestand of ook wel ’apallisch syndroom’ genoemd ontstaat na een gewoon coma. De patiënt lijkt te ontwaken, maar helaas is dit niet zo want hoewel de ogen geopend zijn ontbreekt er enig bewustzijn ten aanzien van zichzelf of van de buitenwereld.

Hoe ontstaat deze toestand?

Een patiënt kan om verschillende redenen in een coma raken. Door traumatische oorzaak, bijvoorbeeld een ongeval of door een niet-traumatische reden zoals zuurstofgebrek in de hersenen als gevolg van een hartstilstand. De ‘gewone’coma is een diepe bewusteloosheid waarbij de ogen gesloten zijn en de patiënt niets ziet, hoort of voelt. Althans dit is wat algemeen gedacht wordt. Het blijft altijd uitkijken om in aanwezigheid van een comapatiënt te praten over zijn toestand. Patiënten die zijn bijgekomen blijken soms toch iets te hebben meegekregen. Soms lijkt de patiënt na weken bij te komen uit het coma. De ogen openen zich en vaak gebeurt dit als reactie op pijnprikkels. De ogen zijn open maar dwalen rusteloos en zonder te fixeren van links naar rechts. Heel soms lijkt de blik even te fixeren. Als er een vinger naar de ogen wordt gebracht (zonder aan te raken) sluiten de oogleden niet. Dit is vreemd want normaal sluiten de oogleden reflexmatig op het moment dat de ogen bedreigd worden. De patiënt lijkt niets te zien. Dit wordt wakend coma genoemd ofwel 'Coma Vigil'.

Het klinische beeld

Naast de ongecontroleerde oogbewegingen zien we op het gelaat emotionele reacties zoals huilen, geeuwen en lachen. De patiënt maakt kauwbewegingen, kan hoesten en maakt slikbewegingen. De patiënt lijkt te reageren. Hij voelt pijn, hij reageert op licht en geluid. Toch is er geen herkenning van de mensen die bij hem zijn, ook al was hij voorheen zeer verbonden met deze mensen. Hij maakt geen contact, blijft in zijn eigen wereld wat heel moeilijk is voor familie en dierbaren. Juist omdat er zoveel meer activiteit is bij de patiënt als tijdens het coma is het maar moeilijk te accepteren dat de patiënt nog steeds heel ver weg is. Meestal zijn de patiënten stil. Ze liggen 24 uur per dag in bed wat gevaar met zich meebrengt voor doorliggen. De patiënt wordt dan ook meerdere malen per dag op een andere zij gelegd. Vanwege optredende spasticiteit in armen en soms ook benen komt meerdere malen per week een fysiotherapeut die voorzichtig de armen en benen strekt. De meeste patiënten zijn dubbel incontinent, krijgen voeding via een sonde en hebben een tracheocanule die meerdere malen per dag uitgezogen wordt vanwege veel slijmvorming bij de patiënt.

Toekomst van een ‘coma vigil’ patiënt

De vegeterende toestand van de patiënt kan blijvend zijn. Is dit meestal ook. De herstelmogelijkheden van patiënten worden mede bepaald door het feit of er sprake is van een traumatisch of een niet-traumatisch coma. De vegeterende toestand als gevolg van een traumatisch coma lijkt iets gunstiger dan bij het niet-traumatische coma. Voor beide groepen is de kans op een zeer ernstige handicap als eindtoestand groter dan herstel met onafhankelijkheid. Naarmate de situatie langer duurt is de kans op herstel van het bewustzijn gering.

Verpleging

De verpleging van de patiënten is erg intensief. Hygiëne is daarbij heel belangrijk. Meestal verblijft de patiënt in een verpleeghuis waar hij verzorgd wordt. De ‘coma vigil’ patiënt kan met de huidige medische kennis heel lang in leven gehouden worden. In de literatuur worden al gevallen gemeld van patiënten die langer dan 20 jaar geleefd hebben. Of deze mensen zelf gekozen zouden hebben voor zo’n lang leven vraag ik me zeer af. Dan rijst de vraag of het ethisch en juridisch verantwoord is deze mensen zo lang, zonder uitzicht op verbetering van de situatie, in leven te houden.

Meer info