Wat is de Salduz wet
Wat is de Salduz wet?
De Salduz wet, of het Salduz arrest, is een arrest dat werd uitgesproken door het Europees hof voor de rechten van de mens. Het arrest is sinds 2008 van kracht en geeft verdachten het recht om hun eerste politieverhoor af te leggen in bijzijn van een advocaat. Het arrest moet de rechten van een verdachte garanderen en voorkomen dat er bekentenissen onder dwang worden afgelegd.
Ontstaan
De verantwoordelijke voor deze wet is de Turk Youssouf Salduz. Tijdens een verboden manifestatie van de PKK werd hij gearresteerd voor het ophangen van een spandoek. Salduz legde onder druk een bekentenis af op het politiebureel. Later, voor de onderzoeksrechter, trok hij zijn bekentenis weer in en zei dat hij geslagen werd tot hij bekend had. Salduz trok naar het Europees hof voor de rechten van de mens en kreeg gelijk. Het hof oordeelde dat elke verdachte recht heeft om een advocaat te raadplegen voor hij verhoord wordt. Deze wet werd in Nederland ingevoerd op 1 april 2010. België volgde op 1 januari 2012.
Toepassing
Enkele concrete vorbeelden uit de Salduz wet tonen aan welke rechten de verdachte krijgt.
- Bij kleine misdrijven, waar de verdachte niet van zijn vrijheid wordt beroofd of niet wordt voorgeleid bij een onderzoeksrechter, mag de verdachte zijn verhoor uitstellen en eerst een advocaat raadplegen.
- Bij serieuze zaken mag de verdachte, alvorens een verklaring af te leggen, zijn advocaat raadplegen. Hij krijgt hiervoor 30 minuten de tijd. Tijdens het verhoor kan de verdachte nog een kwartier onderbreking vragen.
- De aanwezige advocaat moet een morele code volgen en mag het verhoor niet hinderen tijdens zijn aanwezigheid. Hij kan wel tussenbeide komen wanneer hij denkt dat de rechten van zijn cliënt geschonden worden.
- De verdachte kan, mits enkele uitzonderingen, steeds afstand doen van een advocaat.
- De verdachte mag zich beroepen op zijn zwijgrecht.
Nadelen
Het spreekt voor zich dat de politiediensten geen voorstander zijn van de Salduz procedure. Na de vrijheidsberoving van een verdachte volgt vaak een lange en tijdrovende procedure. De praktische uitvoering behoort immers tot de taken van de politie. Dit wil zeggen dat zij ervoor moeten zorgen dat binnen een bepaalde tijdslimiet de verdachte kan overleggen met zijn advocaat. De politie vreest ook dat het aantal bekentenissen sterk zal dalen. Een verdachte zou al dom moeten zijn om zich niet te beroepen op zijn zwijgrecht en spontaan bijkomende feiten te bekennen. Voor de Salduz wet kon er al eens 'onderhandeld' worden tussen de politie en de verdachte over een evnetuele bekentenis. Elke advocaat met een beetje kennis van zaken zal dit zijn cliënt afraden.
De nieuwe wet heeft ook een hoog kostenplaatje. Elk politiebureel moet uitgerust worden met een speciaal verhoorlokaal waar de verdachte in alle privacy kan overleggen met zijn raadsheer. Er is ook een wachtsysteem van advocaten nodig die permament terugroepbaar zijn. De kosten voor de advocaat zijn nog steeds voor de verdachte, tenzij hij onvermogend is. Dan krijgt hij een pro deo advocaat toegewezen.
Conclusie
De Salduz wet zorgt voor twee dingen. Eerst en vooral verdedigt ze de rechten van elke verdachte. Verhoren die afgenomen worden onder druk of martelingen, valse bekentenissen na slagen van de politie,... Het is in principe verleden tijd.
Maar in moderne westerse landen worden verdachten al lange tijd op een menselijke manier behandeld. Bekentenissen die werden losgeweekt waren vaak te wijten aan domme criminelen of de vindingrijkheid van de onderzoekers. Slimme en sluwe advocaten zullen hier geld aan verdienen en vele criminelen zullen makkelijker vrijuit gaan. De vraag is dan ook waarom verdachten nog maar eens meer rechten krijgen dan de slachtoffers...