Wat is een levenhypotheek

Inleiding

De levenhypotheek is één van de vele hypotheken die Nederlanders kunnen afsluiten voor de bekostiging van hun eigen woning. Dit artikel gaat in op hoe de levenshypotheek is ontstaan, wat de kenmerken zijn, de voor- en nadelen en voor wie de levenhypotheek bedoeld is. De levenhypotheek is een hypotheek met risico en kan in theorie fiscaal voordeel opleveren.

Levenhypotheek in perspectief 

Nederland staat bekend om zijn vele verschillende type hypotheken. Consumenten hebben als in geen ander land zoveel keus als het gaat om het afsluiten van een lening voor een woning. De belangrijkste reden is de hypotheekrenteaftrek. De hypotheekrente kan in Nederland worden afgetrokken van de inkomstenbelasting en daarin is Nederland absoluut uniek.

Omdat enerzijds aan deze hypotheekrenteaftrek diverse voorwaarden zitten en anderzijds er verschillende manieren in Nederland zijn om fiscaal aantrekkelijk te sparen voor later, hebben hypotheekverstrekkers vele hypotheekproducten bedacht. Al deze hypotheekproducten zorgen voor het in het leven houden van een dure hypotheekadvies branche en een consument die moeilijk kan bepalen welke hypotheek het beste voor ze is. Ook de levenhypotheek is een financieel product dat bedacht is om het productaanbod te verbreden. Het heeft verschillende kenmerken die inspringen op de fiscale mogelijkheden in het Nederlandse belastingstelsel. Het heeft zo zijn voordelen als nadelen. 

Kenmerken

Zoals gezegd maakt de levenhypotheek gebruik van fiscale voordelen in het belastingsysteem. Eén voordeel dat benut kan worden is dat er gedurende de looptijd van de hypotheek er maximaal gebruik wordt gemaakt van de hypotheekrenteaftrek. Bij de levenhypotheek werkt dit voordeel als volgt. Doordat er gedurende de hele looptijd van de hypotheek niet wordt afgelost, blijft de te betalen hypotheekrente maximaal. De hypotheekrente kan van de inkomstenbelasting maximaal afgetrokken blijven worden zodat er een maximaal fiscaal voordeel bestaat op dit vlak.

Op zich is de levenhypotheek hier niet zo uniek in. Bij de aflossingsvrije hypotheek gebeurt hetzelfde. Wat de levenhypotheek wel uniek maakt is dat het ook gebruik maakt van een ander fiscaal voordeel. Het heeft hier ook zijn naam aan te danken. Bij de levenhypotheek wordt er naast de te betalen hypotheekrente, ook premie afdragen t.b.v. een levensverzekering. Deze levensverzekering biedt de mogelijkheid om fiscaal aantrekkelijk te sparen. Voorwaarde is dan wel dat de levensverzekering wordt gebruikt om de hypotheek mee af te lossen.

Het sparen van vermogen kan natuurlijk ook op een eigen rekening-courant of spaar(deposito)rekeningen. De levenhypotheek biedt echter de mogelijkheid om te profiteren van het feit dat er over het opgebouwde vermogen in de levensverzekering geen vermogensbelasting hoeft te worden betaald. Dit voordeel wordt bij de Belastingdienst "kapitaalverzekering eigen woning" genoemd. Over het opgebouwde kapitaal en de rente die je daarover vangt hoef je geen belasting te betalen. Dit vermogen hoe je dus ook niet bij je jaarlijkse Belastingaangifte op te geven bij de Belastingdienst. Er hoeft dus geen 1.2% vermogensbelasting worden betaald. Wanneer vervolgens de looptijd van de hypotheek verloopt, hoeft er over de uitkering van de kapitaalverzekering voor de aflossing van de hypotheek, ook geen belasting worden betaald op basis van de "vrijstelling kapitaalverzekering eigen woning". In 2011 is dat €151.000 euro en voor partners het dubbele. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de hypotheekschuld tenminste net zo hoog is. Anders dient er alsnog belasting betaald te worden over het gedeelte dat hierboven ligt.

Bij een levenhypotheek heb je veel flexibiliteit. Je hebt meer flexibiliteit dan bij een beleggingshypotheek. Je kan gedurende de looptijd meerdere keren keuzes maken over hoe het spaardeel moet worden belegd. Dat kan in 1 of meerdere beleggingsfondsen zijn waarin je zelf kan bepalen hoe hoog het risico mag zijn en aan welke beleggingsfondsen je zelf wilt deelnemen. Hier hoef je je dus niet te houden aan de beleggingsfondsen van de hypotheekverstrekker.

Kenmerkend voor de levenhypotheek is ook dat er naast een spaardeel, ook een overlijdensrisicodeel aanwezig is. Dit betekent dat naarmate de verzekerde ouder is, ook een hogere overlijdensrisicodeel dient te worden betaald. Ook als het te verzekeren kapitaal hoger is, zal dit aandeel hoger zijn.  Vergeleken met de traditionele levenhypotheek zijn de premies iets lager vanwege het "universal-life principe".

Zijn er nog risico's te noemen bij de levenverzekering? Jawel. Wanneer je toegang wilt krijgen tot het opgebouwde kapitaal in de levensverzekering en je wilt dit laten uitkeren, dan krijg je hiervoor een boetepremie van zowel de Belastingdienst als de verzekeraar. Daarnaast dien je ook belasting af te dragen. Het vroegtijdig afbreken van een levenverzekering kan dus zeer onaantrekkelijk zijn omdat je maar een fractie overhoudt van wat je hebt opgespaard.

Samengevat kom je bij de levenhypotheek uit op de volgende voor- en nadelen:

Voordelen

De voordelen van de levenhypotheek:

• Er wordt maximaal gebruik gemaakt van de hypotheekrente aftrek (gedurende de gehele looptijd).
• Er wordt gebruik gemaakt van het fiscaal aantrekkelijk opbouwen van vermogen via de kapitaalverzekering eigen woning
• Je spaart al voor de aflossing van de hypotheek
• Je hebt continue flexibiliteit en op hoe het spaardeel wordt belegd
• Je kan het risico van de beleggingen beïnvloeden
• Bij de aflossing van de hypotheek kan er belastinvrij worden uitgekeerd uit de kapitaalverzekering (tot de vrijstelling)
• Bij overlijden van de verzekerde keert de overlijdensrisicoverzekering uit
• Het universal life principe zorgt ervoor dat bij lange looptijden er minder overlijdensrisico premie hoeft te worden afgedragen vanwege opgebouwd vermogen.

Nadelen

De nadelen van de levenhypotheek:

• Je hebt een spaarpremie afdraagt aan de verzekeraar heb je geen toegang tot dit opgebouwde vermogen
• Toegang krijgen tot het opgebouwde kapitaal (afkopen) brengt zeer hoge kosten met zich mee
• Beleggingen met het spaardeel brengen risico's met zich mee (rendementen zijn niet gegarandeerd)
• Tegenvallende beleggingsresultaten zorgen voor een hogere overlijdensrisicopremie en een lagere uitkering bij aflossing
• De te betalen hypotheekrente blijft gedurende de hele looptijd hoog
• Er zitten extra premies op de hypotheek zoals een overlijdensrisicoverzekering

Conclusie

Met oog op de voor- en nadelen is de levenhypotheek bedoeld voor diegenen die van maximaal fiscaal voordeel willen genieten, een beleggingsrisico durven te lopen en gedekt willen worden met een overlijdensrisicoverzekering. De levenhypotheek zorgt namelijk voor de maximale benutting van de hypotheekrenteaftrek en het fiscaal aantrekkelijk opbouwen van vermogen bij een verzekeraar.

Wie jong is en de overlijdensrisicoverzekering onnodig vindt, kan kiezen voor een beleggingverzekering. Wie minder risico wil lopen en geld in eigen beheer wil houden kan kiezen voor een aflossingvrije hypotheek. Wie ook minder risico wil lopen maar toch wil profiteren van fiscaal spaarvoordeel kan kiezen voor een spaarhypotheek.