Wat zijn de Delta werken

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 raasde een storm over Nederland. In samenwerking met springtij werd het water tot een recordhoogte geduwd. Meer dan 1800 mensen verdronken toen de dijken doorbraken, 10.000 mensen verloren huis en bezittingen. Er was grote schade aan de veestapel, gebouwen en infrastructuur. Deze ramp staat bekend als de watersnoodramp.

Het Deltaplan

Al voor de watersnoodramp werd het Deltaplan gemaakt. Deze gebeurtenis gaf echter de doorslag om op korte termijn te beginnen met een plan om de Nederlandse kustlijn met meer dan 700 kilometer te verkorten. 20 dagen na de watersnoodramp wordt een commissie ingesteld. Deze presenteren in 1955 vijf verschillende adviezen.

  • De Schouwense Dijk moet tot 5 meter boven Nieuw Amsterdams Peil (NAP) worden verhoogd. In noodsituaties moet het dienen als hoofddam.
  • De Hollandse Ijssel moet van buitenaf afgesloten worden, aangezien er verschillende dijken langs de IJssel op springen staan. Er moet hiervoor een stormvloedkering komen.
  • Verder moeten enkele zeegaten helemaal worden afgesloten. Zout water wordt dan wel zoetwater, maar veiligheid gaat voor. De dijken in Zeeland worden hierdoor in plaats van 700 kilometer nog maar circa 25 kilometer. Het Haringvliet, het Brouwerhavense Gat en de Oosterschelde moeten helemaal worden afgesloten. Ook het Volkerak en Grevelingen moeten eraan geloven.
  • Het Veerse Gat en Zandkreek moeten ook worden afgesloten. Noord/Zuid Beveland en Walcheren worden dan met elkaar verbonden. Deze dam wordt een voorbereiding voor de grotere dammen, de opgedane ervaring kan goed gebruikt worden. Men moet hier snel mee beginnen.
  • Het laatste advies is een kostenplaatje van de totale Deltawerken en tijdsplan: binnen 25 jaar moet het af zijn, en het gaat 1,5 tot 2 miljard gulden kosten.

De Deltawerken

De Stormvloedkering in de Hollandse IJssel bestaat uit twee dubbele keringen. Ze zijn opgehangen tussen twee torens. Dit project werd afgerond in 1958, het is een van de kleinere projecten. Direct na de voltooiing van de Stormvloedkering in de Hollandse IJssel wordt in de periode 1958-1961 het drie-eilandenplan gerealiseerd. De eilanden Noord-Beveland, Zuid-Beveland en Walcheren kwamen aan elkaar vast te zitten. De Zandkreek, het Veerse Gat en Grevelingen worden afgesloten met een dam. De kustlijn werd hierdoor zo'n 52 kilometer verkort.

De bouw van de Brouwersdam wordt in 1962 gestart. Over de dam loopt de autoweg N57, in 1971 werd de bouw afgerond. De dam bevat schuiven, zodat de getijden door kunnen gaan. Het is dus geen gesloten dam. Het Grevelingenmeer is ontstaan door de Brouwersdam.

De Haringvlietdam ligt tussen Goeree-Overflakkee en Voorne, het sluit het Haringvliet af van de Noordzee. Maar de Rijn en de Maas komen uit in het Haringvliet, dus kan het niet geheel worden afgesloten. Er wordt gekozen voor een spuisluizencomplex: water vanaf de noordzee kan niet over de dam, andersom kan het water uit het Haringvliet wel de Noordzee in stromen. De sluis is ongeveer een kilometer lang, op de dam is een weg aangelegd. Bij de voltooiing van het project in 1970 is het water uit het Haringvliet niet langer meer zout, maar zoet. De Oosterscheldekering bestaat uit een 2 dammen van
in totaal 8 kilometer lang. De Noordelijke dam heet de Pijlerdam, in het midden ligt het werkeiland Neeltje Jans. De schuiven in deze waterkering kunnen bij storm naar beneden zakken. Er geldt de regel dat de schuiven naar beneden gaan als er een (verwachte) waterstand van 3 meter boven NAP is. Dat is sinds de ingebruikname 24 keer voorgekomen. Aanvankelijk was het plan om de Oosterschelde volledig af te dammen. Zeeuwse milieuorganisaties vreesden echter dat de Oosterschelde een dood water zou worden. Als de dam voor de helft klaar is, gaat het kabinet akkoord. De rest van de dam zal bestaan uit schuifdeuren in plaats van een gesloten dam. De Zeeuwse vissers kunnen hierdoor nog steeds mosselen vangen in de Oosterschelde. De Oosterscheldekering was klaar op 4 oktober 1986.
In 1989 begon men met de bouw van de Maeslantkering. Hiermee wordt de Nieuwe Waterweg afgesloten met twee grote beweegbare armen. Ze zijn 237 meter lang, ze kunnen het gebied rond Rotterdam afsluiten. Het scheepsverkeer heeft er geen last van. Als de kering wordt gesloten, is één van de drukste waterwegen van Nederland ook dicht. Een sluiting vindt dan ook niet zomaar plaats. Ook hier geldt dat de waterstand 3 meter boven NAP in Rotterdam moet zijn, voordat men tot sluiting overgaat. De kering werd voltooid in mei 1997.