Wie was Alva
Algemeen
Hij was de derde hertog van Alba de Tomes in Castilie, oftewel Alva. Hij was hertog van Huescar, markies van Coria, graaf van Salvatierra. Ook was hij ridder in de orde van het Gulden Vlies. Een Spaans veldheer, onderkoning van Napels, gouverneur van Milaan en lid van de Spaanse Raad van State. In 1567 werd deze ervaren Fernandon Alvarez de Toledo, hertog van Alva naar de Nederlanden gestuurd, alwaar hij een diepe deuk in zijn glansrijke carrière opliep.
De veldheer
Voordat hertog Alva naar Nederland gestuurd wordt door de Spaanse koning Filips II, heeft hij al een indrukwekkende lijst van veldslagen en overwinningen op zijn naam staan. Hij was de beste vazal die de koning had en diende zijn heer onvoorwaardelijk.
Alva met zijn slechte gezondheid, ijzeren discipline en manische depressies trok heel Europa door wanneer de koning hem dat vroeg. Dat deze ervaren en geroutineerde generaal zich totaal heeft verkeken op de Lage Landen, zoals ons land genoemd werd voordat zij de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden heette, komt omdat hij de juiste situatie niet heeft kunnen inschatten.
Fernando Alvarez de Toledo
Don Fernando wordt geboren op 29 oktober 1507 in Piedrahita, in een oud en rijk adellijk Castiliaans geslacht. Op jonge leeftijd verliest Fernando zijn vader en voltooid zijn grootvader, die erg streng was, zijn opvoeding. Deze brengt hem onder andere de krijgskunst bij en op 14 jarige leeftijd begint Fernando zijn lange militaire loopbaan met een krijgstocht tegen de Fransen.
Alva en de Lage Landen
In de periode van begin augustus tot oktober 1566 werden in de Nederlanden vele honderden katholieke kerken bestormd en onherstelbaar verwoest. Ten tijde van deze periode was Margaretha van Parma landvoogdes. Ongeveer een jaar na het begin van deze Beeldenstorm stuurt koning Filips II generaal Alva met 10.000 man naar de Lage Landen om de onlusten op te lossen.
Dit zou in eerste instantie een tijdelijke oplossing zijn en de hertog van Alva had aangegeven ongeveer 6 maanden nodig te hebben. Via Genua kwam hij op 22 augustus 1567 aan in Brussel. Hij begon direct met hardhandig optreden, wat de landvoogdes zo afschrok dat zij al in september ontslag nam en met haar zoon Alexander terug ging naar Italië. Hertog Alva krijgt al snel de bijnaam “De ijzeren hertog”
De Bloedraad
Een van de eerste dingen die Alva doet wanneer hij in Brussel arriveert is het oprichten van de Raad van Beroerten, welke in de volksmond al gauw de bijnaam “Bloedraad” kreeg. Dit was een soort rechtbank, bestaande uit een staf van 170 personen, voor iedereen die zich verzette tegen het regime vanuit Spanje. Ook degene die het katholieke geloof niet aanhingen. Deelname aan de Beeldenstorm werd gezien als majesteitsschennis.
In de 5 jaren die Alva hier was werden ongeveer 12.000 zaken behandeld. Hiervan werden van 10.000 personen hun goederen in beslag genomen. Uiteindelijk werden 1.700 mensen geëxecuteerd en werden 60.000 mensen verbannen.
Twee Nederlandse Ridders van het Gulden Vlies, dus eigenlijk makkers van Alva, werden publiekelijk onthoofd op de Grote Markt in Brussel. Dit waren de graven Egmond en Hoorne.
De belastingen
Om zijn inquisitie te kunnen bekostigen had Alva veel geld nodig, Dus introduceerde hij een soort belastingstelsel:
- De honderdste penning; Een heffing van 1% over het gehele bezit van een persoon
- De twintigste penning; Een heffing van 5% over de verkoop van onroerend goed
- De tiende penning; Een heffing van 10% over alle waren
Door deze ingevoerde belastingmaatregel ontstond veel weerstand. Deze drukte Alva de kop in door een jaarlijkse afkoopsom te eisen van 2.000.000,--. Echter deze is nooit betaald.
De (Water) Geuzen
Gedurende zijn verblijf in de Lage Landen, heeft Alva zich enorm verkeken op de tegenstand die de inwoners hadden. Vooral onder leiding van prins Willem van Oranje werd er veel verzet gepleegd. Het was ook eigenlijk deze zelfde Willem die de Tachtigjarige oorlog begon.
De opstandelingen opereerden onder de naam “Geuzen” en diverse steden werden uit handen van Alva en de Spanjaarden heroverd. Op de welbekende 1 april 1572 verloor Alva de stad Den Briel aan de Geuzen. Tot op heden bestaat nog steeds de uitdrukking dat Alva op 1 april zijn bril verloor.
De Watergeuzen behaalden drie succesvolle zeeslagen tegen de Spanjaarden. Alva ziet zich na deze nederlagen genoodzaakt zijn ontslag bij de Spaanse koning in te dienen. Op 18 december 1573 verlaat hij het land, zijn opvolger is Don Luis de Zúñiga y Requesens.
Zijn laatste jaren
Terug in zijn eigen land werd hij als held binnengehaald door koning Filips II. Echter zijn zoon Faderique zorgt ervoor dat niet alleen hij, maar ook zijn vader in ongenade vallen. Zoonlief begint een liefdesaffaire en trouwt zonder toestemming van de koning. Faderique wordt gevangen gezet en zijn vader wordt verbannen van het hof.
In 1580 komt Portugal in opstand tegen de aanspraken van Filips II op de troon. Dan blijkt de oude vertrouwde Alva toch onmisbaar. Zijn verbanning wordt opgeheven en wordt hij benoemd tot opperbevelhebber. Na de Slag bij Alcantara nog datzelfde jaar neemt hij Portugal in, draagt de troon over aan zijn koning, maar blijft zelf in Lissabon wonen. Hier sterft hij op 12 december 1582.
De hertog van Alva heeft geen gelukkige oude dag gekend. Hij werd geplaagd door jicht en had grote schulden aan de kroon. Deze zijn ontstaan door het werven van troepen.