Wie werken mee aan een speelfilm

Inleiding

Je gaat naar de bioscoop toe, koopt een kaartje, zoekt je stoel en geniet vervolgens van de film die op het grote scherm voor je wordt afgespeeld. Het lijkt allemaal zo eenvoudig. Maar in werkelijkheid gaat er een behoorlijk lang proces aan de vertoning in de bioscoop vooraf. Aan dit proces werken tientallen, soms wel honderden mensen mee. Hoe heet de functie van al die mensen en wat zijn hun taken?

Regisseur en producenten

De belangrijkste persoon die meewerkt aan een speelfilm is wellicht de regisseur. Deze man of vrouw (meestal is het er ook maar één) zorgt voor de gehele uitvoering van het filmproject. Hij is verantwoordelijk voor alle artistieke zaken die bij het maken van een film komen kijken. Een aantal van zijn taken zijn bijvoorbeeld:

● Het interpreteren van script of scenario. Hoe gaan we tot uiting brengen wat er op papier geschreven staat?

● Het uitkiezen van de acteurs. Vaak wordt hiervoor de hulp ingeroepen van een zogenaamde Casting Director. Hij is een professional en weet het beste wie voor welke rol geschikt is.

● Het aansturen van cast en crew. Hij geeft aanwijzingen aan onder andere de acteurs: welke emotie moet er in hun stem naar voren komen? Wat moeten ze al dan niet veranderen aan hun lichaamstaal? Ook stuurt hij de camera-, licht- en geluidsmensen aan.

De regisseur is er dus om alle creatieve processen aan te sturen. Zo heeft hij ook nog invloed op de keuze van muziek, decors, attributen en allerlei technische zaken.

De regisseur staat samen met één of meerdere producenten aan de top van het filmproject. De producenten zorgen ook voor de uitvoering van het project, maar dan voor de financiële kant (de regisseur was van de artistieke kant). De producenten zorgen voor het geld dat nodig is om de film te maken. Ook kijken ze of en hoe de plannen van de regisseur in het budget passen.

Scriptschrijvers

Scriptschrijvers, ook wel een scenarioschrijver of kort scenarist genoemd, is de persoon die duidelijk opschrijft hoe de film moet gaan lopen. In een script staat wie wat zegt, hoe de persoon praat of beweegt en welke andere gebeurtenissen daarop volgen. Veel regisseurs schrijven hun eigen scripts. Denk aan James Cameron, die de filmklassieker Titanic zowel schreef als regisseerde.

Het is lastig om zelf scriptschrijver te worden. In Europa heeft dit beroep namelijk niet een erg hoge status. Dit terwijl er in Amerika speciale vakscholen zijn die mensen opleiden tot scenarist. Toch is het niet onmogelijk om als Nederlander scriptschrijver te worden. Nederland heeft een aantal bekende scriptschrijvers zoals Kim van Kooten (van Alles is Liefde), Simon de Waal (Baantjer) en Mieke de Jong (van Oorlogswinter, een film die bijna een Oscarnominatie kreeg).

Camera-, licht- en geluidsmensen

De film moet natuurlijk ook worden vastgelegd, anders kan hij immers nooit in de bioscoop vertoond worden. De mensen die hieraan meewerken zijn de camera-, licht- en geluidsmensen. Zij zorgen ervoor dat de film in goede kwaliteit en op professionele wijze op band wordt gezet.

● Cameramensen: bij grote filmproducties bedienen meerdere mensen één camera. Zo zijn er mensen die de afstand van de camera tot de acteurs bepalen, de juiste lenzen kiezen, zorgen dat de camera zich kan verplaatsen en daadwerkelijk achter de camera staan. Een professionele filmcamera kan een enorm apparaat zijn. Vandaar dat er zoveel mensen nodig kunnen zijn om de camera te bedienen.

● Lichtmensen: licht kan ook enorm belangrijk zijn om een film geloofwaardig over te laten komen, vooral wanneer er veel in een studio wordt gefilmd. Je wilt namelijk niet dat er fel licht is wanneer personages door een riool kruipen. De mensen die de lichten, spots (en tegelijkertijd ook de elektriciteitsvoorziening op een set) regelen zorgen voor de juiste belichting waardoor geloofwaardige situaties worden gecreëerd. De persoon die de leiding heeft over het licht wordt een gaffer genoemd, zijn assistent de best boy.

● Geluidsmensen: de geluidsmensen bedienen de microfoons. De microfoons worden net uit beeld van de camera vastgehouden zodat de stemmen van de acteurs het best opgenomen kunnen worden. Microfoons zijn vooral handig om de stemmen van de acteurs nog goed te kunnen horen wanneer er op een lawaaierige omgeving wordt gefilmd, zoals een groot feest of op een haven.

Personen die de set bedenken en maken

De set moet natuurlijk ook gebouwd worden. Hier zijn echte professionals voor nodig. Vaak worden locaties geheel nagemaakt in een filmstudio. Het is erg moeilijk om een ‘’neppe’’ locatie er geloofwaardig uit te laten zien. Er moet namelijk met veel aspecten rekening worden gehouden. Voor ieder deel in het set-bouwproces worden andere mensen ingezet:

● Art directors: deze personen zijn het creatieve brein achter de sets. Zij bedenken hoe de set er uit moet komen te zien door middel van tekenen en schetsen. Ze werken wel nauw samen met de regisseurs en producenten. De art directors zorgen er eigenlijk voor dat de ideeën van die personen over de set op een goede manier worden opgetekend. Er is vaak één hoofd-art director die meerdere tekenaars onder zich heeft.

● Propmakers: de prop makers werken aan de hand van de tekeningen van de art directors. Zij maken de attributen die door de art directors getekend zijn. Hebben de art directors bijvoorbeeld een afgebrand bankstel getekend, dan zorgen de propmakers ervoor dat dit object wordt gemaakt en op de set terechtkomt.

● Kostuumdesigners: de kostuumdesigners ontwerpen de kleding die de acteurs moeten gaan dragen. Er zijn weer andere mensen die de kostuums echt maken. De kostuumdesigners zullen echter wel met hen samenwerken, zodat wat op papier staat zo goed mogelijk tot uiting komt.

● Make-upcrew: de mensen van make-upcrew zorgen ook voor het uiterlijk van de acteurs. Hebben de personages in de film een wond of zien ze er uit als monsters, daarvoor zijn de make-upartiesten.

● Special effects-crew: speciale effecten, in de filmwereld vaak afgekort tot SFX zijn technieken die worden ingezet om bepaalde effecten te creëren. De special effects-crew maakt de effecten die ook werkelijk op de set gebeuren, zoals ontploffingen of hele harde regenbuien. Sommige speciale effecten worden pas op de computer aan de film toegevoegd. Deze effecten worden door andere mensen gemaakt, en niet door de medewerkers van de SFX-crew.

Acteurs

Niet geheel onbelangrijk zijn natuurlijk de acteurs, zij ‘’dragen’’ als het ware de film. De hoofdpersonen en gevolg voeren uit wat er in het script staat. Zij leren hun tekst en handelingen uit hun hoofd zodat de scenes er in een klein aantal keren goed op staan. Naast de hoofdpersonen heb je ook een ander soort acteurs die heel belangrijk zijn voor een filmproductie: de figuranten.

Figuranten komen voor in een film maar hebben niet een echte rol. Vaak hebben ze ook geen tekst. Figuranten worden vaak ingezet om een film geloofwaardiger te laten overkomen. Bijvoorbeeld wanneer een hoofdpersonage op een kermis komt, is het noodzakelijk dat hij niet de enige persoon op de kermis is, dat zou slecht overkomen. Figuranten worden dan ingezet om de kermis ‘’op te vullen’’ en het als een echte kermis eruit te laten zien.

Acteurs komen vaak in films terecht na het doen van audities. Ze moeten tijdens zo’n auditie bijvoorbeeld een stukje van de tekst van hun auditiepersonage voordragen. Naarmate een acteur meer succes krijgt, wordt hij of zij vaker gevraagd voor een film. Ze krijgen dan gewoon rollen aangeboden en hoeven er vaak geen uitgebreide auditie meer voor te doen.

Editors

Wanneer alles op film staat, de set is opgeruimd en de acteurs zijn vertrokken, kunnen de editors aan de slag gaan. Ook in dit vakgebied zijn weer verschillende functies te onderscheiden:

● De ‘’gewone’’ editor: dit is de persoon die een selectie maakt uit het enorme arsenaal geschoten beelden. Hij kiest dus welke beelden we in de uiteindelijke film te zien krijgen en op welke manier de beelden geordend worden. Wanneer zien we wie? En vanuit welk standpunten? Dat soort beslissingen maakt de ‘’gewone’’ editor.

● Visual effects-crew: al eerder zijn deze soort mensen besproken. De mensen bij de visual effects-crew voegen de speciale effecten toe die met de computer gemaakt worden. Denk aan de lightsabers van Star Wars. Die zijn met de computer toegevoegd aan het beeld.

● Foley-crew: de foley-crew zorgt voor de extra geluiden. Dit is nodig wanneer bijvoorbeeld op de set met een neppistool geschoten wordt. De mensen van de foley-crew voegen het geluid toe aan de film waardoor het lijkt alsof de acteur met een echt pistool met een echt geluid schiet. De foley-crew doet veel meer dan je denkt: zo’n 80 tot 90% van de geluiden die je hoort in een film zijn later toegevoegd door deze mensen!

● Componisten en orkest: de laatste personen waarvan de editors graag willen dat ze meewerken aan de film zijn de componisten. Zij componeren, schrijven, de muziek voor de film. Bij grote filmproducties wordt er een orkest bij geroepen. Een bekende componist is Hans Zimmer.  

Conclusie

Er werken een heleboel mensen mee aan een speelfilm. De regisseurs en producenten staan bovenaan het filmproces. Zij bepalen de meeste dingen en sturen de andere werknemers aan. De werknemers zijn onder andere de cameramensen, propmakers, kostuumdesigners en de editors.

Bronnen afbeeldingen: Wikimedia Commons, Tanemori, Hatena Ftolife