Zelf uit de schulden komen

Inleiding

Dit wil uiteraard niet zeggen dat het eenvoudig is om uit de schulden te komen; er is veel discipline en doorzettingsvermogen nodig om ontstane schulden weg te werken. Maar een andere manier is er niet om te werken aan een toekomst zonder financiële zorgen. Door het volgen van het stappenplan ontstaat er overzicht van de schulden en inzicht in de oorzaken ervan en werk je tegelijkertijd aan het wegwerken van de schulden. Tegelijkertijd werk je aan het verbeteren van je zelfvertrouwen en krijg je meer plezier in het leven, wanneer blijkt dat het aflossen van schulden mogelijk blijkt.

Stap 1: maak een overzicht van de schulden

Schulden houden financiële verplichtingen in. Het gaat daarbij zowel om verplichtingen waarbij er geen sprake is van uitgestelde betalingen, als om verplichtingen waarbij er wel sprake is van een betalingsachterstand in de aflossing van die lening.

Er zijn verschillende soorten schulden:

• leningen
• hypotheek
• belastingschuld
• rood staan op de lopende rekening
• schulden bij een postorderbedrijf
• (verkeers)boetes
• alimentatie
• schulden bij vrienden e.d.

Zet alle schulden overzichtelijk onder elkaar (ook als er geen sprake is van een betalingsachterstand), geef per schuld aan hoe hoog de aflossingsbedragen per maand zijn en wat er nog betaald moet worden.

Zoek alle rekeningen op die (ongeopend) in de kast of lade terecht zijn gekomen en sorteer deze naar schuldeiser. Als je niet weet hoeveel je aan de schuldeiser moet betalen, informeer dan direct bij deze schuldeiser en vraag dan ook na of deze schulden juridisch preferent zijn (dat zijn schulden die juridisch voorrang hebben). De schuld kan door rente, incassokosten en deurwaarderskosten snel oplopen.

Stap 2: maak een overzicht van de gemiddelde netto inkomsten per maand

Het gaat hierbij om de gemiddelde netto inkomsten van jezelf en van je partner, het vakantiegeld, eventuele kinderbijslag, eventuele belastingteruggaaf, heffingskortingen van de belastingdienst, toeslagen van de belastingdienst (huurtoeslag, kinderopvangtoeslag, zorgtoeslag) en eventuele overige inkomsten.

Stap 3: maak een overzicht van de gemiddelde noodzakelijke uitgaven per maand

Ga aan de hand van uw afschrijvingen via internetbankieren of papieren bankafschriften en de in het kasboek opgenomen uitgaven na welke uitgaven er per maand worden gedaan. Als je nog niet werkt met een kasboek, ga dat dan direct doen, zodat je jezelf dwingt op de uitgaven te letten.

Maak onderscheid in -bijvoorbeeld- de volgende uitgavensoorten:

• Huur/hypotheek
• Kosten levensonderhoud (levensmiddelen)
• Belastingen (OZB, motorrijtuigen e.d.)
• Verzekeringen (overlijdensrisico, inboedel, opstal, reisverzekering e.d.)
• Ziektekostenverzekering
• Brandstofkosten (auto)
• Onderhoudskosten (auto)
• Gas en licht
• Water
• Telefoonkosten
• Internetkosten
• Televisieaansluiting
• Sportuitgaven
• Schoolkosten
• Kosten kinderopvang
• Overige uitgaven
• Reserveringen (om grote uitgaven in de toekomst te kunnen doen)

Ga na wat de gemiddelde vaste en variabele lasten zijn; maak hiervoor een overzicht per jaar, omdat de variabele uitgaven per maand behoorlijk zullen schommelen (bepaalde verzekeringen betaal je bijvoorbeeld maar één keer per jaar en onderhoudskosten van de auto ook). Ga vervolgens na welke uitgaven echt noodzakelijk zijn. Dit zijn de uitgaven waar je niet om heen kunt en waarop je met andere woorden niet kunt bezuinigen. Wanneer je weet welke uitgaven echt noodzakelijk zijn, weet je meteen ook op welke uitgaven je kunt bezuinigen.

NB Afbetalingen neem je niet mee in de uitgaven, omdat je juist wilt weten welke aflossingruimte er per maand is. De aflossingsruimte wordt in de volgende stap bepaald.

Stap 4: bepaal de aflossingsruimte per maand

Trek de gemiddelde noodzakelijke uitgaven per maand af van de gemiddelde inkomsten per maand. Dit saldo is de maximale aflossingsruimte per maand.

Stap 5: werk een oplossing uit

Op basis van de maximale oplossingsruimte kan worden nagegaan hoe deze ruimte zich verhoudt tot de maandelijkse aflossingen uit stap 1.

Bepaal vanuit de maximale oplossingsruimte welke aflossingen verricht kunnen worden. Begin met de aflossingen die acuut nodig zijn, bijvoorbeeld om huisuitzetting of afsluiting van gas, licht en water tijdelijk te voorkomen. Bekijk daarna welk aflossingen voor (andere) preferente schulden mogelijk zijn en stuur voor de andere schulden een voorstel voor een betalingsregeling naar alle schuldeisers.

In deze brief geef je aan elke schuldeiser aan dat je niet in staat bent om aan alle financiële verplichtingen te voldoen en dat je bezig bent om hier verandering in aan te brengen. Je verzoekt de schuldeisers om een overzicht van de maandelijkse netto verplichtingen en afbetalingen. Tevens verzoek je om de schulden tijdelijk te bevriezen, incasso en loonbeslag (of beslag op de uitkering) stop te zetten. Ten slotte geef je aan dat je op basis van de inventarisatie van de schulden op korte termijn een afbetalingsvoorstel wilt doen.

Op basis van deze vijf stappen heb je goed zicht gekregen op de financiële problematiek en kun je verder werken aan mogelijke oplossingen.

Mogelijke oplossingen

Meer inkomsten genereren

Ga na op welke wijze de netto inkomsten per maand kunnen worden verhoogd: bijvoorbeeld door (allebei) meer te gaan werken, op zoek te gaan naar een betere betalende baan, e.d. Wanneer u een uitkering heeft, kunt u via www.berekenuwrecht.nl informeren naar inkomensregelingen van overheidswege. Wellicht zijn er mogelijkheden die u nog niet kent, zoals tegemoetkomingen, subsidies, belastingaftrek en kwijtscheldingen van gemeentelijke heffingen.

Uitgaven verminderen

Wanneer uw inkomsten lager zijn dan de noodzakelijke uitgaven, dan moet er drastisch worden bezuinigd. Je kunt bijvoorbeeld de auto verkopen of inruilen voor een goedkoper model, je kunt ook goedkoper gaan wonen, naar een goedkopere energieleverancier gaan, tijdschriften opzeggen, minder hobby’s gaan doen, minder uit eten gaan, stoppen met roken etc. Het is sowieso goed alle niet noodzakelijke kosten te beperken. Bij het vaststellen van de noodzakelijke kosten heb je zicht gekregen op de mogelijkheden om de kosten te beperken. Voer alle mogelijke bezuinigingen door.

Probeer bijvoorbeeld ook leningen over te sluiten bij een andere bank tegen een lagere rente en sluit bijvoorbeeld één nieuwe goedkopere lening af waarmee u meerdere leningen aflost (het aantal schuldeisers neemt hierdoor af). Denk ook eens aan een tweede hypotheek om schulden af te lossen. Informeer bij een erkende hypotheekverstrekker naar de mogelijkheden.

Schulden saneren

Probeer met de schuldeisers een regeling te treffen en/of tot kwijtschelding van schulden te komen. Stel bijvoorbeeld voor dat je afbetalingen tijdelijk stopzet, zodat je in gelegenheid bent om andere schulden eerst af te lossen. Los bijvoorbeeld eerst enkele kleinere schulden af om daarna systematisch de grotere schulden aan te pakken.

Andere bronnen benutten

Wanneer je nog beschikt over spaargeld of andere financiële bezittingen, kun je dit geld uiteraard ook benutten voor aflossing. Wanneer je een koopwoning bezit, kun je deze verkopen en de overwaarde gebruiken voor aflossing van schulden en verhuizen naar een goedkopere woning. Je kunt ook overtollige inboedel, eventuele verzamelingen e.d. verkopen aan een opkoper.

Verwerk de wijzigingen in de inkomsten en uitgaven direct in het overzicht dat je hebt gemaakt om actueel zicht te hebben op de aflossingsruimte.

Wat als je de schulden niet zelf kunt wegwerken?

Wanneer het je niet lukt om je schulden binnen een aanvaardbare periode weg te werken (bijvoorbeeld binnen drie jaar), of wanneer schuldeisers niet willen meewerken aan een betalingsregeling, dan moet je echt contact opnemen met de schuldhulpverlening. Ook hiervoor geldt: wacht niet te lang, want er is vaak sprake van een wachtlijst. Informeer naar de mogelijkheden voor schuldhulpverlening bij je gemeente. Wellicht heeft je gemeente een kredietbank die je verder kan helpen.