Creatine kinase (CK) als indicator voor spierschade

Je spieren

De mens heeft meer dan 640 spieren in het lichaam. We hebben deze spieren nodig om ons te kunnen bewegen maar bijvoorbeeld ook voor de spijsvertering en de bloedsomloop. Denk maar aan je hart. Dat is misschien wel de belangrijkste spier van je hele lichaam. Je spieren kunnen door verschillende factoren beschadigd raken. Creatine kinase is in staat om spierschade aan te tonen. Maar wat is Creatine kinase precies en hoe is het in staat om spierschade aan te tonen?

Wat is creatine kinase?

Creatine kinase is een enzym dat vooral in de spierencellen in grote hoeveelheden voorkomt. Creatine kinase is het enzym dat creatine omzet in kreatinine. Bij deze reactie komt er energie vrij dat de spieren nodig hebben om te kunnen bewegen. Creatine kinase kan snel energie leveren en is dus een erg belangrijk enzym. Doordat creatine kinase zo snel energie kan leveren, is het enzym bij uitstek geschikt voor de spieren. De activiteit van de meeste spieren is afhankelijk van jouw activiteiten en verschilt dus heel sterk. Het ene moment kun je rustig zitten om te ontbijten en een paar minuten later zit je op de fiets op weg naar je werk. Creatine kinase maakt heel snel de benodigde energie vrij die je nodig hebt om je dagelijkse activiteiten uit te voeren. Creatine kinase komt ook wel in andere organen voor. Een voorbeeld hiervan zijn de hersenen. Aangezien de hersenen ook een constante aanlevering van energie nodig hebben, bevatten ook de hersenen een hoeveelheid creatine kinase.

Hoe kan creatine kinase spierschade aantonen?

Je spieren kunnen door verschillende oorzaken beschadigd raken. Het meest bekende voorbeeld is waarschijnlijk de hartaanval. Bij een hartaanval wordt de bloedtoevoer van een deel van het hart afgesloten. Hierdoor zal een hoeveelheid van de hartcellen afsterven en ontstaat er spierschade. Andere voorbeelden waarbij spierschade kan ontstaan zijn verschillende spierziekten, ernstige kneuzingen of een overbelasting van de spieren. Bij spierschade zullen een aantal spiercellen ernstig beschadigen of zelfs afsterven. De inhoud van de cellen, waaronder een flinke hoeveelheid creatine kinase, komt dan vrij. Het creatine kinase komt in het bloed terecht. Het laboratorium kan de hoeveelheid creatine kinase in het bloed aantonen. Bij een erg hoge waarde is er vrijwel zeker sprake van spierschade. Als er creatine kinase in het bloed aanwezig is, komt dit vrijwel altijd bij de spieren vandaan. Er komt vrijwel nooit creatine kinase uit de hersenen in het bloed terecht.

Tot slot

Als er sprake is van spierschade komt het enzym creatine kinase vrij. Spierschade kan echter meerdere oorzaken hebben. Om de precieze oorzaak van de spierschade vast te stellen, wordt er onder andere naar de lichamelijke symptomen van de patiënt gekeken. Als er sprake is van pijn op de borst zal de spierschade hoogst waarschijnlijk veroorzaakt zijn door een hartaanval. Vaak is er wat aanvullend onderzoek nodig om de precieze oorzaak van de spierschade te achterhalen. Creatine kinase kan dus wel aantonen dat er sprake is van spierschade maar het enzym zal geen uitsluitsel kunnen geven over de oorzaak van de spierschade. Een creatine kinase bepaling wordt daarom meestal als eerste stap van een onderzoek uitgevoerd.