De ander is verantwoordelijk

Sociaal

Kopie
De mens is een vreemd wezen als het gaat om verantwoordelijkheid. Dat blijkt als volgt. Als soort zijn we verschrikkelijk sociaal. We zijn zo sociaal dat het gedrag van anderen ons aanzet tot hetzelfde gedrag. Waarna we de ander verantwoordelijk maken voor wat we hebben gedaan. Terwijl we onszelf er wel op beroepen dat we een vrije wil hebben. Maar dat is niet de enige manier waarop we vreemd omgaan met verantwoordelijkheid.
⇲ Index

De anders verantwoordelijkheid

Als het gaat om verantwoordelijkheid dan hebben mensen al snel de neiging om anderen verantwoordelijk te maken. Zo moet de ander zorgen dat hij ons begrijpt, niet wij moeten begrijpelijk zijn. Zo moet de ander zorgen dat wij ons werk kunnen doen, niet wij moeten zeggen dat wij op deze manier ons werk niet kunnen doen. Zo moet de ander begrijpen wat wij willen, zonder dat wij vertellen wat wij willen. Zo moet de ander zich aanpassen aan wat wij willen, zonder dat wij kijken naar wat echt nodig is. Zo moet de ander ervoor zorgen dat de regels zijn zoals wij willen dat ze zijn, zonder dat wij hoeven te vertellen wat wij van de regels verwachten. Je zou de manier waarop mensen met verantwoordelijkheid omgaan kunnen beschrijven als een klein kind dat nog bij zijn ouders woont. Het moet doen wat anderen willen, maar wil eigenlijk doen wat het zelf wil. Maar kleine kinderen die moeten nog leren wat verantwoordelijkheid is, zowel tegenover zichzelf als tegenover hun omgeving. Maar laten we die vreemde omgang met verantwoordelijkheid eens verder uitwerken.

⇲ Index

Verantwoordelijkheden

We kennen dus de volgende verantwoordelijkheden als mensen:

  • Elkaar begrijpen
  • Ons werk doen
  • Anderen begrijpen
  • Aanpassen aan elkaar
  • Passende regels maken

Laten we eens kijken hoe die uitwerken.

Begrijpen

Wat bedoelen we eigenlijk als we zeggen dat we elkaar moeten begrijpen? In zekere zin gaat begrijpen altijd over twee niveaus. Het eerste niveau is het begrijpen wat er gezegd wordt. Het tweede niveau is begrijpen wat de ander wil. Begrijpen gaat dus over zien welke reden de ander heeft voor zijn gedrag. Het eerste niveau van begrijpen kun je op twee manieren realiseren. De eerste manier is van de spreker eisen dat hij voor jou begrijpelijk praat. Dit is bijvoorbeeld aan een arts vragen wat hij bedoelt met het begrip distale radius fractuur, terwijl je pijn in je onderarm hebt na een val. De tweede manier is sprekers adviseren om van tevoren vast te stellen wat het kennisniveau is van hun toehoorders en dan pas hun toespraak te schrijven.

Het tweede niveau “begrijpen wat de ander wil” is iets moeilijker te realiseren. Hoewel je eenvoudig kunt vragen wat de ander wil. Maar ja, dat is iets wat niet kan bij een baby die nog niet kan praten. Bij een baby moet je dus de lichaamstaal en geluiden die het maakt interpreteren om te weten wat het wil. Maar een baby heeft dan ook niet zulke moeilijk te begrijpen wensen als volwassenen. Bij volwassenen zijn ze overigens niet veel ingewikkelder geworden, ze zijn alleen moeilijker vast te stellen. Want waar het bij de meeste volwassenen op neerkomt is dat ze willen dat je ze oké vindt.

Werk
Koffie

Werk maakt een groot deel uit van het menselijke bestaan. Van een week met 7 x 24 = 168 uur werken we er gemiddeld 40, dat is iets minder dan een kwart (24%). Terwijl we van de resterende 128 uur er nog eens gemiddeld 56 uur slapen (33% van de 168 uur), waardoor er 43% overblijft om in te reizen en dingen voor onszelf te doen. Je zou dus kunnen denken dat het goed is als we weten hoe we ons werk willen doen en daar ook voor opkomen. In plaats daarvan zie je eigenlijk het tegenovergestelde bij veel mensen. Aangezien ze voor iemand anders werken, vinden ze dat die werkgever moet zorgen dat ze hun werk kunnen doen. Het gaat zelfs zover dat we vakbonden hebben die vechten voor goede werkomstandigheden en politieke partijen die regels maken die de minimum eisen aan arbeidsomstandigheden bepalen. Het zijn dus altijd anderen die zeggen hoe werknemers moeten werken, het zijn zelden de werknemers zelf die aangeven hoe ze willen werken.

De ander

Ken je dit voorbeeld:

Je loopt op straat en iemand komt je tegemoet. Je ziet aan de ander dat hij of zij je aankijkt. Maar toch lijkt de ander recht op je af te blijven lopen. Een paar meter van elkaar verwijdert beweeg je naar rechts, waarop de ander ook naar jouw rechts beweegt. Je loopt dus nog steeds recht op elkaar af. Je beweegt naar links om een botsing te voorkomen en de ander beweegt ook naar jouw links. Nog even en jullie lopen tegen elkaar.

Toch loopt dit vaak goed af, uiteindelijk begrijpen jullie allebei dat je niet door de ander heen kunt lopen en kiest er beiden voor om naar je eigen rechts te bewegen. Toch hebben jullie beiden in de piepzak gezeten dat de ander tegen je aan zal lopen. Naast het feit dat hier sprake is van de werking van spiegelneuronen is kun je dit ook een uiting van onze behoefte noemen dat anderen begrijpen wat wij willen, namelijk geen pijn lijden. Deze behoefte kom je even sterk tegen bij mannen als vrouwen. Hoewel nu veel mannen zullen beweren dat vrouwen er veel meer last van hebben. Maar hoeveel mannen klagen niet bij hun vrienden dat hun vrouw niet begrijpt dat ze op een voetbalavond niet gestoord willen worden met “onbelangrijke” vragen. Hoeveel vrouwen klagen niet bij hun vriendinnen dat hun man niet begrijpt dat ze niet zitten te wachten op oplossing voor hun problemen, maar een luisterend oor.

Aanpassen

Bij aanpassen komt het er op neer dat we vinden dat anderen onze wensen moeten respecteren. Dus als wij vinden dat anderen hun mond open moeten doen als wij hun grenzen overschrijden, dan moet de ander zijn mond open doen. Niet wij moeten opletten of we de grenzen van anderen overschrijden. Maar andersom geldt hetzelfde. Als wij vinden dat we moeten opletten dat we de grenzen van anderen niet overschrijden, dan mogen anderen niets zeggen als wij toch per ongeluk die grenzen overschrijden. Ook in winkels zie je deze behoefte aan klanten die zich aanpassen. Er zijn vaak maar enkele kassa’s open en de regels zijn in het voordeel van de winkel, waar de klant zich maar aan aan te passen heeft. De winkel vindt dus dat de klant zich moet aanpassen, ook al is de klant er niet voor de winkel.

Regels

Als het om regels gaat dan kennen we allemaal voorbeelden. Van de regels die onze ouders hadden tot de regels die de overheid maakt. Maar van al die regels vinden en vonden we dat ze voortdurend aangepast moeten worden aan wat wij willen en wilden. Regels mogen dus niet star zijn, maar moeten flexibel zijn. Zodat wij bijvoorbeeld op zondagochtend om acht uur met tweehonderd kilometer per uur over de A2 richting Eindhoven moeten kunne scheuren in onze Ferrari, zonder een boete te krijgen. Of ze moeten aangepast worden zodra wij meer gaan verdienen, zodat we een lager belastingtarief gaan betalen dan wat tot dan toe gold. Of wij moeten het recht krijgen om toch met vijftien producten bij de snelkassa in de rij te gaan staan.

⇲ Index

Verantwoordelijkheid nemen

Goed bezien blijkt het dat mensen maar weinig verantwoordelijkheid nemen. Nu zullen veel mensen zeggen dat dat niet waar is. Ze betalen tenslotte netjes hun huur of hypotheek. Ze komen netjes op tijd op hun werk en gaan niet te vroeg weg. Ze komen de meeste van hun afspraken, toch zeker 99 procent na. Maar dat zijn eigenlijk geen verantwoordelijkheden, want als je de meeste van je afspraken niet nakomt, dan dreigt er straf. Betaal je huur niet en je loopt de kans uit je huis gezet te worden. Kom te vaak te laat op je werk en je dreigt ontslagen te worden. Al die nagekomen afspraken, zijn afspraken waarbij de ander zijn verantwoordelijkheid heeft geformaliseerd in de vorm van regels. Echte verantwoordelijkheid nemen is verantwoordelijkheid die je niet wordt opgedrongen door de ander.

Echte verantwoordelijkheid

Eigenlijk kun je pas spreken van verantwoordelijkheid nemen als je bereid bent de consequenties van je keuzes te nemen, voordat er duidelijkheid is over wat de consequenties zijn. Dus gezond leven, omdat je weet dat ongezond leven kan leiden tot hart- en vaatziektes bij jezelf en bij de mensen die je tot voorbeeld bent. Maar ook bijvoorbeeld rekening houden met anderen en naar hun luisteren als zij aangeven gekwetst te zijn door je gedrag. Omdat ieder mens nu eenmaal anders reageert op wat anderen doen. Niet harder rijden dan wettelijk is toegestaan, ook al is de snelweg volledig leeg omdat bijna iedereen nog in bed ligt. Omdat er altijd de kans bestaat dat iemand in dronken toestand over de snelweg naar huis fietst. Niet afwachten tot je werkgever je werkplek op ARBO wetgeving niveau brengt, maar afspraken maken over wat jij en wat je werkgever kunnen doen om een gezonde werkplek te realiseren. Omdat je eigen gezondheid ook op je werkplek jouw verantwoordelijkheid hoort te zijn.

⇲ Index

Conclusie

We hebben dus een keuze als het gaat om verantwoordelijkheid.
Stuur
We kunnen van anderen eisen dat ze verantwoordelijkheid nemen voor ons leven. Of we kunnen zelf verantwoordelijkheid nemen voor ons eigen leven. Wat we op dit moment doen is vooral van anderen eisen dat ze zich verantwoordelijk voelen voor ons leven. Dat dat niet goed werkt zien we eigenlijk iedere dag. Van werkgevers die arbeidsomstandigheden laten bestaan die een gevaar vormen voor hun werknemers tot wetgevers die regels maken die niemand snapt.

Misschien wordt het dus wel tijd dat we verantwoordelijkheid nemen voor ons eigen leven. In plaats van te verwachten dat anderen verantwoordelijkheid nemen voor ons leven.

⇲ Index

Extra

Afbeeldingen

Index van koppen

:) Sociaal
;) De anders verantwoordelijkheid
:D Verantwoordelijkheden
⁕ Begrijpen
✍ Werk
☚ De ander
♼ Aanpassen
ℛ Regels
⌚ Verantwoordelijkheid nemen
♔ Echte verantwoordelijkheid
Conclusie
Extra
⎈ Afbeeldingen
Index van koppen
⎋ Links

Links