Cryptogram hoe los ik het op

Inleiding tot het cryptogram

Het schijnt dat zelfs sommige van de meest doorgewinterde puzzelaars nog huiverig zijn om aan een cryptogram te beginnen. En dat terwijl het toch een zeer interessant soort puzzel is die ook nog eens je algemene ontwikkeling behoorlijk opkrikt. De reden voor deze terughoudendheid is vaak gelegen in het feit dat men niet weet hoe te beginnen. Je leest een omschrijving in een cryptogram die op het eerste gezicht nergens opslaat en wat dan? Wat het extra moeilijk maakt is dat het oplossen van een cryptische omschrijving vaak een kwestie is van gewoon `zien`. Dat klinkt wellicht vaag, maar als je de draai eenmaal te pakken hebt zul je merken wat voor enorme voldoening het opbrengt telkens als zich een nieuw aha-erlebnis aandient en er weer een oplossing ingevuld kan worden. Goed lezen en je ervan bewust zijn dat woorden vaak iets anders kunnen betekenen dan ze op het eerste gezicht lijken zijn hierbij twee belangrijke aanknopingspunten. Om wat meer inzicht te krijgen in het oplossen van een cryptogram hebben we diverse voorbeelden en tips op een rij gezet.

Tips en voorbeelden om een cryptogram op te lossen

Het gebruiken van een woord dat twee verschillende betekenissen heeft

Voorbeeld 1

omschrijving: soort handigheid
oplossing: slag
uitleg: soort = slag / handigheid = slag

Voorbeeld 2

omschrijving: gevaarlijk zo'n verbinding
oplossing: link
uitleg: gevaarlijk = link / verbinding = link

Het gebruiken van een woord waarvan de tweede betekenis betrekking heeft op een deel van de omschrijving

Voorbeeld 1

omschrijving: een toespraak in de haven
oplossing: rede
uitleg: toespraak = rede / rede = ankerplaats of kade en die bevindt zich in de haven

Voorbeeld 2

omschrijving: fotograferen met een vuurwapen
oplossing: afdrukken
uitleg: fotograferen = afdrukken / afdrukken doe je als je schiet met een vuurwapen

Het in tweeën (of drieën) splitsen van het gezochte woord en de delen afzonderlijk omschrijven

Voorbeeld 1

omschrijving: het bestaan van een reptiel
oplossing: levenslang
uitleg: leven-slang / het hele bestaan = leven / reptiel = slang

Voorbeeld 2

omschrijving: in die afbeelding zit opnieuw talent
oplossing: weergave
uitleg: opnieuw = weer / talent = gave / afbeelding = weergave

De oplossing is verstopt in één of meerdere woorden uit de omschrijving

Voorbeeld 1

omschrijving: een korte rei is woordenpraal
oplossing: retoriek
uitleg: woordenpraal = retoriek / het woord retoriek kun je samenstellen uit de letters van korte en rei

Voorbeeld 2

omschrijving: te amo, zegt de Italiaan tegen haar
oplossing: oma
uitleg: haar duidt erop dat het een vrouw betreft / het woord oma kun je samenstellen uit de letters van amo

Het gebruik van anagrammen

Voorbeeld 1

omschrijving: in de verwarring verleid door een schat
oplossing: lieverd
uitleg: het woord verwarring duidt erop dat de letters van een woord uit de omschrijving door elkaar gehusseld zijn / in dit geval verleid wat een anagram is van lieverd / lieverd = schat

Voobeeld 2

omschrijving: hij maait niet, maar maakt violen
oplossing amati
uitleg: amati is de naam van een broemde Italiaanse familie vioolbouwers / maait is een anagram van amati

De omschrijving bestaat uit één woord dat is samengesteld uit twee woorden die synoniem zijn van twee woorden waaruit de oplossing is samengesteld

Voorbeeld 1

omschrijving: studieleider
oplossing: blokhoofd
uitleg: studeren = blokken / leider = hoofd

Voorbelld 2

omschrijving: bajesgeur
oplossing: baklucht
uitleg: bajes = bak / geur = lucht

De oplossing is een woord in de omschrijving dat van achteren naar voren gelezen moet worden

Voorbeeld 1

omschrijving: ga 's mee naar dat water in Groningen
oplossing: eems
uitleg: eems = water in Groningen / 's mee leest van achteren naar voren eems

Voorbeeld 2

omschrijving: zij reden weer naar beneden
oplossing: neder
uitleg: naar beneden = neder / reden leest van achteren naar voren neder

De oplossing moet gezocht worden door middel van associatie (vaak aangegeven met een vraagteken)

Voorbeeld 1

omschrijving: eigentijdse schoorsteenkap?
oplossing: modegek
uitleg schoorsteenkap = gek / het woord mode associëren we met eigentijds

Voorbeeld 2

omschrijving: Scheepswasserij?
oplossing: stomerij
uitleg: wasserij = stomerij / het woord stomerij associëren we met een ouderwets stoomschip

Het gebruik van een speelse omschrijving of een woordspeling (het gevraagde woord wordt dus niet letterlijk omschreven)

Voorbeeld 1

omschrijving: pleisterplaats
oplossing: wondje
uitleg: plaats waar je een pleister aanbrengt is een wondje

Voorbeeld 2

omschrijving: Natuuruitgave
oplossing; blaadje
uitleg: een blaadje in de zin van een krant of magazine is een blaadje / een blaadje aan de boom vind je in de natuur

Het gebruik van buitenlandse woorden

Voorbeeld 1

omschrijving: Kaartspelen op de brug in Engeland
oplossing: bridge
uitleg: bridge is Engels voor brug / bridge is een kaartspel

Voorbeeld 2'

omschrijving: De opbrengst is voorgekomen, Frans!
oplossing: provenu
uitleg: provenu is Frans voor opbrengst / pro = voor / venue = nieuwkomer

Cryptogram denksport voor de gevorderde

We zijn bij deze voorbeelden en tips uitgegaan van de beginnende denksporter. Er zijn nog legio variaties en veel moeilijkere constructies denkbaar als hier omschreven. Maar dat is voor later zorg. Eerst dient die primaire barriere doorbroken te worden want een goed begin is het halve werk. Er bestaat natuurlijk geen kant en klare handleiding om het oplossen van cryptogrammen te vergemakkelijken, maar hopelijk biedt dit overzicht een eerste houvast om er eens goed voor te gaan zitten. Het echte denkwerk zal uiteindelijk toch van je zelf moeten komen. Bedenk dat hoe vaker je het doet hoe spannender het wordt.

Veel succes en denksport plezier!