Hoe overleeft een cactus in de woestijn

Inleiding

Het is erg lastig om te overleven in de woestijn. Het is er bloedheet en water is er nauwelijks te vinden. De meeste mensen zouden een leven in de woestijn daarom ook niet vol kunnen houden. Er zijn echter verschillende organismes die dit wel kunnen. Neem bijvoorbeeld de cactus. Deze vetplant kan wel voor een langere periode zonder problemen in de woestijn leven. Maar hoe doet de cactus dat dan? Wat zorgt ervoor dat een cactus overleeft in de woestijn?

Wateropname

Een groot deel van de voedingsstoffen die een plant nodig heeft, verkrijgt het uit water. In water zitten namelijk onder andere mineralen (voedingszouten) die een plant nodig heeft om goed te kunnen groeien en te blijven leven. Aangezien water schaars is in de woestijn, is het belangrijk voor een cactus om goed, snel en veel water op te kunnen nemen. Eén manier waarop een cactus dit mogelijk maakt is door de wortelgroei ondiep te laten gebeuren. Wanneer er dan namelijk een regenbui plaatsvindt in de woestijn (dit gebeurt niet vaak maar het is ook zeker niet uitgesloten) kan een cactus veel water opnemen. Dit opnameproces moet snel gebeuren, voordat het water diep in de bodem is gezakt of al is verdampt door de brandende zon. Het grondwater in de woestijn zit erg diep in de bodem. Het kost te veel energie voor een cactus om zijn wortels zo diep te laten groeien. Bovendien levert deze investering minder water op dan bij een stortbui het geval is.

Veel woestijncactussen bestaan uit een dikke stam waar meerdere zijtakken aan vastzitten. Dit is handig om te overleven doordat de cactus dan veel ruimte heeft om water op te slaan. In veel cactussen zijn verticale groeven te vinden. Deze zorgen ervoor dat de cactus een beetje op kan zwellen wanneer de plant water opneemt. In een hele cactus kunnen al gauw honderden liters aan vocht en water opgeslagen worden. Aangezien regen zelden voorkomt in de woestijn, is zo’n grote voorraad erg handig voor cactussen.

Uiterlijk van de plant

Een cactus heeft nog meer trucjes ‘’bedacht’’ om te voorkomen dat hij sterft in de woestijn. Deze trucjes hebben te maken met het gevaar op uitdroging maar ook met het gevaar dat woestijndieren met zich meebrengen. Van dichtbij is te zien dat een cactus rondom de sappige delen met een vettig laagje bedekt is. Dit vettige laagje zorgt ervoor dat het sap, water en vocht binnenin en aan de rand van de cactus minder snel verdampen. Anders gezegd: het voorkomt dat de cactus uitdroogt. Het meest bekende kenmerk van een cactus zijn toch wel de stekels die vaak de gehele plant bedekken. De stekels zijn werken ook als belangrijk overlevingsmechanisme. Ze zorgen er namelijk voor dat roofdieren de plant niet kunnen aantasten of opeten. Na vele jaren van evolutie heeft de cactus uiteindelijk deze stekels gekregen. Duizenden jaren terug waren de stekels namelijk bladeren. Bladeren schrikken vanzelfsprekend roofdieren niet af. De stekels zijn dus een perfecte uitkomst.

Meer over overleven

Conclusie

Een cactus is een taai organisme. Het houdt zich letterlijk en figuurlijk staande in de barre weersomstandigheden die er in de woestijn heersen: extreme hitte en droogte. Een cactus overleeft hier doordat het met ondiepe wortels veel water snel op kan nemen. De plant kan ook erg veel water opslaan. Andere overlevingsmechanismes  zijn het vetlaagje tegen uitdroging en de pijnlijke stekels die ze beschermen tegen roofdieren.

Bronnen afbeelding: Wikimedia Commons, Imartin6