Welke vormen harde kustverdediging zijn er

Inleiding

Nederland staat over de hele wereld bekend om de eeuwige strijd met water die er in het land gevoerd wordt. Na decennialang ernstige dodelijke overstromingen te hebben ervaren, zijn de Nederlanders er sinds de bouw van onder andere de Deltawerken  steeds beter in staat overstromingen af te werken. Nederland doet bij kustbescherming veel aan de zogenaamde ‘’harde’’ kustverdediging. Hieronder vallen alle bouwwerken die door mensen zijn gebouwd, zoals dijken en stormvloedkeringen. Maar welke dingen horen er dan eigenlijk allemaal bij harde kustverdediging?

Dijken

Een dijk is een waterkering die langs water is aangelegd. Bijvoorbeeld aan de oever van een rivier of evenwijdig aan de kustlijn. Dijken zijn voornamelijk verhogingen gemaakt van steen. Soms wordt er nog een extra laag over de dijk gelegd zodat transport over de dijk mogelijk is. Dijken zijn bedoeld om het land dat erachter ligt te beschermen voor het water. Nederland blijft altijd hard werken aan haar dijken. Er lopen nog tientallen onderhoudsprojecten. In 2015 moet een totaal van 325 kilometer dijk zijn versterkt (de gehele Nederlandse kustlijn is 357 kilometer).

Golfbrekers

Een golfbreker is een constructie langs de kust die vooral havengebieden, zoals Rotterdam, beschermt. Een golfbreker is een soort stenen muur die om de ingang van een havengebied heen is geplaatst. In de golfbreker zijn wel verschillende doorgangen gemaakt. De golfbreker zorgt er voor dat sterke zeestromingen en hoge golven worden geblokkeerd en/of worden teruggekaatst. Dit zorgt ervoor dat binnen de golfbrekers het water rustig zal blijven. Schepen kunnen hierdoor zonder problemen de haven binnen varen. Bovendien zorgen golfbrekers er dus voor dat het overstromingsrisico bij een havengebied omlaag gaat.

Dammen

Een dam is een object dat dwars in het water gelegd wordt. Door middel van een dam kan het waterpeil aan beide kanten van de dam geregeld worden. Door bijvoorbeeld een sluis open te zetten kan er meer water doorgelaten worden. Is er echter stormvloed en komt er een te grote hoeveelheid richting bewoonde gebieden gestroomd, dan wordt de dam afgesloten. Zo zal het gebied beschermd worden voor het hoogwater. De bekendste dammen van Nederland zijn de Afsluitdijk (ondanks het woord ‘’dijk’’ is dit toch echt een dam) en de Oosterscheldekering. De Oosterscheldekering is een deel van de Deltawerken.

Stormvloedkeringen

Een stormvloedkering is een bouwwerk dat er specifiek op gericht is om een gebied te beschermen tegen stormvloed en springtij. Tijdens deze situaties wordt er (extreem) veel water richting het land gestuwd en zou voor grote overstromingen kunnen zorgen. De Deltawerken zijn ’s werelds bekendste stormvloedkeringen. Stormvloedkeringen kunnen dijken en dammen zijn, maar niet iedere dijk of dam is ook een stormvloedkering. Bekende stormvloedkeringen zijn de Maeslantkering en de Hartelkering, die de gigantische haven van Rotterdam tegen het water beschermen.

Strandhoofden

De bovenstaande beschreven manieren van kustverdediging zorgen er direct voor dat overstromingen voorkomen worden. Zij zijn namelijk er direct verantwoordelijk voor dat water wordt tegenhouden. Strandhoofden hebben een indirecte invloed op het voorkomen van overstromingen maar zijn nog steeds erg belangrijk. Strandhoofden zijn smalle rechte constructies van stenen die loodrecht op de kust staan en dus dwars de zee in steken. Je komt ze vaak op het strand tegen. Strandhoofden zorgen ervoor dat sterke zeestromingen ver van de kust worden gehouden. Doordat er geen sterke stromingen bij de kust kunnen komen, zal er weinig zand van de kust worden weggespoeld. Wanneer dit wel zou gebeuren, zouden duinen (een vorm van zachte kustverdediging) instabiel kunnen worden. Een instabiele duin betekent grotere kans op overstromingen. Een strandhoofd is dus een mooi voorbeeld van een samenwerking tussen harde en zachte kustverdediging.  

Conclusie

In Nederland bestaat er altijd een dreiging vanuit de zee. De afgelopen decennia zijn er veel bouwwerken langs de kust geplaatst om Nederland te behoeden voor overstromingen. Grof gezegd zijn er vijf typen bouwwerken die behoren tot harde kustverdediging: dijken, dammen, stormvloedkeringen, strandhoofden en golfbrekers. Dankzij deze bouwwerken zijn al vele (wellicht dodelijke) overstromingen voorkomen.