Wat zijn vooroordelen en stereotypen

Inleiding

‘Hij heeft een rode broek en een knaloranje T-shirt aan, hij heeft echt geen smaak!’ of ‘Dat meisje heeft weinig smaak, kijk maar naar haar rare kapsel!’. Dit zijn uitspraken die niet per se hoeven te kloppen. Het zijn vooroordelen. In de huidige maatschappij worden vaak vooroordelen gebruikt. Deze vooroordelen hangen vaak samen met stereotypering en sociale categorisatie. Maar wat houden deze begrippen eigenlijk in?

Vooroordelen

We beoordelen het gedrag van mensen op basis van wat ons vertrouwd is. Wat wij van mensen denken is dus vaak gebaseerd op vooroordelen. Je kunt het  begrip vooroordeel als volgt omschrijven:

Een vooroordeel is een emotioneel geladen oordeel over een persoon of groep die niet in overeenstemming is met de werkelijkheid. We beoordelen mensen op niet-juiste informatie, of we beoordelen mensen terwijl we belangrijke informatie over deze mensen missen. Het is een mening zonder echt oordeel.

Vooroordelen zijn meestal negatief. Ze zijn het resultaat van veralgemenisering van stereotypen. Vooroordelen zijn niet gemakkelijk te wissen. Als vooroordelen eenmaal zijn opgenomen in de maatschappij, krijg je ze er niet zo makkelijk meer uit. Er kan wel tegen ingegaan worden door kennis op te doen, want als je kennis hebt over bepaalde mensen, zal je minder snel vooroordelen geloven.

Stereotypen

Om te weten wat een stereotypering is, kan je het beste kijken naar de oorsprong van het woord. Het woord stereotype is namelijk opgebouwd uit twee Griekse woorden: stereos en typos. Het woord stereos betekent ‘vast’. Typos betekent ‘vorm’. Een stereotypering is  een vastliggend beeld van denken, ook wel een karakterisering genoemd. Het is vaak een negatief denkbeeld of vooroordeel. Je kunt het begrip als volgt omschrijven:

Een stereotypering is een generalisatie van een groep mensen, meestal gebaseerd op een vooroordeel.

Voorbeelden van stereotyperingen zijn: Nederlanders zijn gierig en Belgen kunnen niet rijden. Bij die laatste zeg je dat als één Belg niet zou kunnen rijden, alle Belgen niet kunnen rijden. Dit is niet waar en daarom is het een stereotypering.

Sociale categorisatie

Mensen die denken en handelen in termen van vooroordelen en stereotyperingen maken zich het leven wat gemakkelijker. Ze delen alle mensen al op voorhand in hokjes op. Dit is sociale categorisatie. De mensen die zo denken, reageren op een bepaalde manier op mensen. Mensen zijn in hun ogen goed of fout. 

Discriminatie

Mensen die  denken op basis van stereotyperingen en vooroordelen gaan ook gemakkelijk over tot discriminatie. Discriminatie wil zeggen het niet terecht onderscheid maken tussen gelijke personen in gelijke situaties. Discriminatie is meestal negatief, hierbij benadeel je mensen.

Discriminatie kan echter ook positief zijn. Mensen die een achterstand hebben worden dan bevoordeeld. Dit kan bijvoorbeeld wanneer het gaat om een baan. Als de persoon met een achterstand dezelfde capaciteiten heeft als een persoon zonder achterstand, wordt de persoon met de achterstand gekozen. Bij gelijke geschiktheid gaat dan uit naar de persoon met de achterstand.

Een derde soort discriminatie is racisme. Hierbij benadeel je mensen op grond van hun huidskleur. Als een school bijvoorbeeld een nieuwe leraar aan wil nemen, gaat de voorkeur uit naar een leraar met een blanke huid. Een leraar met een donkere huid zal minder snel aangenomen worden. 

Conclusie

Een vooroordeel is dus een oordeel dat gebaseerd is op onjuiste of missende informatie. Een vooroordeel kan je in verband brengen met stereotypering. Stereotypen zijn vooroordelen die betrekking hebben op een groep mensen. Als je denkt in vooroordelen en stereotyperingen, ben je al snel geneigd mensen in hokjes te plaatsen. Deze manier van denken heet sociale categorisatie. Vooroordelen kunnen leiden tot discriminatie, dit is het ongelijk behandelen van gelijke gevallen. Discriminatie onderscheidt zich in positieve en negatieve discriminatie en racisme. 

Bron afbeelding; http://larsioso.loggy.nl