Management en deontologie of teleologie

Plichtenleer en doelenleer

Bonsai

Management is een vreemde activiteit. Tenminste gezien vanuit de deontologische en teleologische stromingen binnen de filosofie. Om een succesvol manager te zijn, moet ik namelijk beide stromingen combineren in mijn werkzaamheden. Ik moet als manager mijn plicht doen tegenover de organisatie, maar tegelijkertijd betekent dit dat ik allerlei doelen moet realiseren.

⏎ Index

Management

Chief

In de tijd dat Engels niet de belangrijkste taal was bij het benoemen van functies, heette een manager gewoon chef of leidinggevende of baas. Met het ontstaan van de organisatietheorieën is het werk van de chef enigzins verandert. Het gaat er niet langer om werknemers aan het werk te zetten en houden, je moet als chef een bijdrage leveren aan het succes van de organisatie. Je moet je medewerkers motiveren en ervoor zorgen dat de organisatiedoelen die voor jou afdeling gelden gerealiseerd worden. Maar dat is niet alleen je doel het is je heilige plicht als manager tegenover de organisatie, want anders mag je jezelf geen manager noemen.

Managers hebben dus de plicht om de doelen van de organisatie te realiseren. Wat vooral betekent dat ze effectief en efficiënt moeten zijn. Ze moeten dus zo goed en volledig mogelijk hun doelen realiseren en binnen de kortst mogelijke tijd. Maar tegelijkertijd hebben ze de plicht om de regels van de organisatie te handhaven.

⏎ Index

Deontologie van het management

Managers hebben dus de plicht om zich teleologisch op te stellen, anders gezegd ze moeten doelgericht en -treffend werken. Daarnaast hebben ze ook de plicht om hun doelen te realiseren binnen de normen en regels van de organisatie, of dat nu geschreven regels of ongeschreven normen zijn. Maar managers moeten zich bijvoorbeeld ook aan allerlei wettelijke regels conformeren. Zo moeten ze functioneringsgespreken voeren. Ze moeten genoeg medewerkers aannemen zodat iedereen zijn wettelijk verplichte vakantiedagen kan opnemen. Ze mogen hun medewerkers niet meer dan 60 uur per week laten werken en 12 uur per dienst. Maar ook de ARBeidsOmstandigheden wet bepaalt nogal wat over de werkplek waar een manager iets mee moet.

Gesprek

Dus waar een manager het doel heeft om efficiënt en effectief te werken, moet hij dat doen vanuit de plicht de regels van zijn organisatie, CAO en overheid te handhaven of volgen.

Managen is dus nog niet zo makkelijk als het lijkt. Want hoe combineer je de doelen van je organisatie met de vaak tegenstrijdige plichten van regels van overheid en CAO? Hoe kun je efficiënt werken als de overheid eist dat werknemers niet langer dan 12 uur werken maar die vier extra uren veel duurder zijn dan die eerste acht uren werk. Hoe kun je effectief werken als goed opgeleide medewerkers te duur zijn in vergelijking met slecht of niet opgeleide medewerkers, maar wel meer kwaliteit leveren in minder tijd. Of als je vanaf vijftien medewerkers een bedrijfshulpverlener moet hebben, die ook nog opgeleid moet worden en af en toe oefeningen moet organiseren. Een bedrijf managen is dus nog niet zo eenvoudig als zelf in je achtertuin een schuurtje bouwen dat niet hoger wordt dan twee meter.

⏎ Index

Deontologie

Er is echter wel iets vreemds aan de hand met leven vanuit je plicht. Zo blijkt steeds weer dat leven vanuit de plicht om zo goed mogelijk te leven, leidt tot een goed leven voor iedereen om je heen. Waarbij een goed leven neerkomt op de wereld om je heen zo eerlijk mogelijk behandelen en de omgeving waarin je werkt schoon houden of niet vervuilen. Het blijkt echter ook te leiden

Recycle

tot besparing. Zo hebben bedrijven die zuinig zijn met hun grondstoffen en voorkomen dat ze vervuilen een hoger rendement dan bedrijven die vooral effectief zijn, maar verspillen. Je doet tenslotte meer met minder, waardoor je zeker als groot verbruiker minder kosten hebt per eenheid product en dus goedkoper kunt zijn. Ook al ben je misschien niet sneller dan die verspillende concurrent. Waarbij het vaak makkelijker is om te leren efficiënt te zijn als je doeltreffend bent, dan andersom. Want doelgericht is vaak niet meer dan veel oefenen je op het doel te richten, terwijl doeltreffend zijn betekent dat je het doel ook werkelijk raakt.

Zo is het ook veel makkelijker om teleologisch te zijn dan deontologisch. Want het doel heiligt de middelen vaak wel. Terwijl je doel realiseren met de beperkte middelen die passen bij je plicht veel moeilijker is, maar vaak wel meer rendement oplevert omdat je minder verspilt.