Romeinse keizers

Een korte geschiedenis van Rome voor de Keizertijd

Wat er vooraf ging: In het jaar 753 v. Chr. zou Rome volgens de legende gesticht zijn door Romulus en Remus. Deze tweelingbroers zouden zich gevestigd hebben op de linkeroever van de Tiber, elk op 1 van de 7 heuvelen van het latere Rome. Na onenigheid over het gebied slaat Romulus zijn broer Remus dood en wordt hij de stichter van de stad Rome. Kort na de stichting groeit de nederzetting al flink tijdens de koningstijd van 753 - 509 v. Chr. Deze met name Etruskische koningen zorgen voor de eerste stappen naar verstedelijking van Rome en leggen onder andere de marktplaats aan, het Forum Romanum, en een eerste riool. In 509 v. Chr. wordt de laatste Romeinse koning, de Etrusk Tarquinius Superbus, verjaagt en begint de fase van de Romeinse Republiek. De Republiek wordt bestuurd door de Senaat(beleid) en 2 Consuls(uitvoering), de hoogste magistraten. De republiek kende een ander soort democratie dan in onze tijd. In 2 volksvergaderingen brachten de Romeinse burgers hun stem uit en kozen functionarissen. Maar alleen Romeinse mannen in bezit van volledig Romeins burgerschap mochten stemmen en daarnaast woog een stem van een rijke burger zwaarder dan de stem van een arme burger. De Tijd van der republiek kenmerkt zich door grote veroveringsoorlogen en vergroting van de macht van de magistraten en met name de consuls. De onderlinge competitiestrijd van de consuls, die grote militaire successen op hun naam hadden staan resulteert in burgeroorlogen. Caesar is één van deze consuls en komt als overwinnaar uit de strijd.Caesar installeert zichzelf nog niet als Keizer maar als 'Dictator' voor onbepaalde tijd en wijst in zijn testament zijn neef Octavianus aan als zijn opvolger. Wanneer Caesar vermoord wordt door aanhangers van de oude Republiek, komt Octavianus aan de macht en met begint het Principaat, ook wel de Keizertijd. Octavianus is ook wel beter bekend als Keizer Augustus!.

De Romeinse Keizers 44 v. Chr - 467 n. Chr.

De Romeinse keizers bestuurden een zelfs voor onze begrippen enorm rijk. Enkele keizers hebben dit gebied nog verder uitgebreid. Andere keizers misdroegen zich zo dat ze vermoord werden. Hieronder een overzicht van alle Romeinse keizers en wanneer ze aan de macht kwamen. De één heel lang en een andere verloor soms al heel snel zijn macht.Onderstaande tabel geeft een indeling en groepering van keizers weer. Indien er meer informatie is over een keizer staat er een link bij.   

Julisch-Claudische Dynastie

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

Augustus

27 v. Chr.

14 n. Chr.

Eerste keizer

Tiberius

14

37

Gaius (Caligula)

37

41

Vermoord

Claudius

41

54

Vermoord

Nero

54

68

Zelfmoord

 

4-Keizerjaar – 69 n. Chr.

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

Galba

68

69

Vermoord

Otho

69

Zelfmoord na nederlaag

Vitellius

69

Vermoord

Vespesianus

69

Overwinnaar

 

De Flavische Dynastie

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

Vespesianus

69

79

Titus

79

81

Vermoord

Domitianus

81

96

Vermoorde zijn broer

 

De Adoptief keizers

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

Nerva

96

98

Zeer oude generaal

Trajanus

98

117

Geadopteerd als zoon door Nerva

Hadrianus

117

138

Geadopteerd als zoon van Trajanus

 

De Antonijnse Dynastie

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

Antoninus Pius

138

161

Lucius Verus

161

169

Marcus Aurelius

161

180

Commodus

180

192

Vermoord. Gladiatorkeizer.

 

De Afrikaanse Keizers en Syrische Keizers (Severische dynastie)

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

Pertinax

192

193

Vermoord door de Praetoriaanse garde

Didius Julianus

193

Vermoord in opdracht van de Senaat

Septimus Severus

193

211

Geta

211

Zoon Septimus Severus, vermoord door zijn broer Caracalla

Caracalla

211

217

Zoon Septimus Severus

Macrinus

217

218

Heliogabalus (Elagabalus)

218

222

Alexander Severus

222

235

Vermoord door opstandige soldaten

Na de Severische Dynastie breekt een chaotische tijd aan voor het Romeinse Rijk. Door de toename van de macht van het leger, wijzen legereenheden een eigen keizer aan. Soms gebeurde dat op meerdere plekken tegelijk, in het grote rijk. Dat de meeste soldatenkeizers, na een korte regering op een geweldadige wijze stierven moge duidelijk zijn.

Soldatenkeizers

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

Maximus de Traciër

235

238

Eerste soldatenkeizer, vermoord door zijn eigen troepen

Gordianus I, II (Afrika)

238

I zelfmoord, II gesneuveld

Balbinus, Pupienus (Italië)

238

Beide vermoord

Gordianus III

238

244

Gestorven tijdens veldtocht

Philippus de Arabier

244

249

Gesneuveld

Decius

249

251

Gesneuveld

Trebonianus Gallus

251

253

Vermoord door zijn eigen troepen

Aemilianus

253

Vermoord door zijn eigen troepen

Valerianus

253

260

Gevangengenomen, na 260 gestorven

Gallienus

253

268

Vermoord. Zoon van Valerianus en medekeizer

Westen

Gallisch keizerrijk van Postumus, Victorinus, Tetricus

259

274

Periode waarin grote delen van het Romeinse Rijk niet onder Romeins gezag vielen, maar een eigen keizer kende.

Oosten

Palmyreens keizerrijk van Odaenathus, Zenobia, Vaballath

260

272

Claudius Gothicus

268

270

Stierf aan de Pest

Quintillus

270

Zelfmoord

Aurelianus

270

275

Tacitus

275

276

Florianus

276

Vermoord door zijn eigen troepen

Probus

276

282

Vermoord door ontevreden soldaten

Carus

282

283

Getroffen door de bliksem

Numerianus

283

284

Carinus

283

385

Vermoord

Keizer Diocletianus verandert de keizerlijke staatsvorm in een tetrarchie, waarbij 2 Keizers met de titel Augustus het Westelijke en de ander het Oostelijke rijk aanstuurden, elk geholpen door een onderkeizer met de titel Caesar. De onderkeizer was de beoogde opvolger van de keizer. Helaas was het systeem een kort succes, waarna het rijk meer en meer uiteen viel in een rijk Oostelijk en steeds armer Westelijk deel.  

Tetrarchie (verdeling macht over W: Westelijk en O:Oostelijk Rijk)

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

W: Maximianus Augustus

285

305

Gedwongen aftreden. Gestorven in 310

W: Constantinus Chlorus Caesar/Augustus

293

305/306

W: Severus Caesar/Augustus

305

306/307

Vermoord

W: Maxentius (Italië)

306

312

W/O: Constantinus I, Caesar/Augustus

306

307/324/337

Ook Constantijn I, alleenheerser over West en Oost van 324- 337

O: Diocletianus Augustus

284

305

Gestorven in het jaar 311 of erna

O: Galerius Caesar/Augustus

293

305/311

O: Maximinus Caesar/Augustus

305

309/313

Ook Maxininus Daia

O: Licinius Augustus

308

324

geëxecuteerd door Constantijn I in 325

 

De Dynastie van Constantijn I

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

W/O: Constantinus I, Alleenheerser

306/324

337

Ook Constantijn I, alleenheerser over West en Oost van 324- 337

W: Constantinus II

337

340

Gesneuveld. Ook Constantijn II

W: Constans

340

350

Op de vlucht gedood

W: Vetranio

350

Gestorven in 356

W: Magnentius (ursurpator)

350

353

O: Contstantius II

337

361

O: Gallus Caesar

351

354

W/O: Julianus Apostata Caesar/Augustus

355

360/363

Gesneuveld tegen de Perzen. Alleenheerser over West en Oost van 361-363

 

De Late 4de eeuw

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

Jovianus

363

364

W: Valentinianus I

364

375

O: Valens

364

378

Gesneuveld. Zoon van Valentinianus

W: Gratianus

367

383

Op de vlucht gedood. Zoon van Valentinianus

W: Maximus (ursurpator)

383

388

Gedood door zijn eigen troepen

W: Valentinianus II

375

392

Alleen Italië en Illyrië

W: Eugenius (ursurpator)

392

394

Vermoord door soldaten

W/O: Theodosius I

379

395

Laatste keizer van het gehele rijk

 

Het verdeelde rijk

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

O: Arcadius

395

408

Zoon van Theodosius I

W: Honorius

395

423

Zoon van Theodosius I

W: Constantius III

421

W: Iohannes (ursurpator)

423

425

O: Theodosius II

408

450

W: Valentinianus III

425

455

Vermoord

W: Petronius Maximus

455

Gedood toen hij op de vlucht was voor de Vandalen

W: Avitus

455

456

Afgezet. Later gestorven

O: Marcianus

450

457

W: Marjorianus

457

461

Afgezet en geëxecuteerd

W: Libius Severus

461

465

W: Anthemius

467

472

Gevangengenomen en geëxecuteerd

W: Olybrius

472

O: Leo I

457

474

O: Leo II

474

W: Glycerius

473

474

Afgezet door Julius Nepos. Later gestorven

W: Julius Nepos

474

475

Door Orestes uit Rome verdreven in 475, in 480 in Dalmatië vermoord

W: Romulus Augustulus

475

476

Afgezet door Odoacer, koning der Germanen in Rome. Val van West Romeinse Rijk

Keizers na 476 n. Chr. of Oost Romeinse Rijk (Byzantijnse Rijk).  

Na het Romeinse Rijk zet het oostelijke rijk nog enige tijd door

Keizer

Van

Tot

Bijzonderheden

Zeno

474

491

Basiliscus

475

476

Anastasius

491

518

Justinus

518

527

Justinianus

527

565

Heeft Italie terugveroverd in 556 en was de laatste poging de heerschappij terug te krijgen.

 

Verder lezen

Ook schrijven op leerwiki? gebruik de volgende link om je in te schrijven: Leerwiki aanmelden