Welke taal spreken ze in Spanje

Als je vraagt: Welke taal spreken ze in Spanje?

Spaans natuurlijk! Dat is onze eerste reactie. De werkelijkheid is anders.

Tijdens het bewind van Franco wilde men met alle geweld de nationale eenheid van Spanje bewerkstelligen. Het Castellano (Castiliaans, dat is de taal die wij Spaans noemen) was toen de enige toegestane taal.

Na de dood van Franco maakte de grondwet van 1978 een einde aan deze situatie. De verschillen binnen het land werden erkend. De Grondwet maakte autonome gewesten met een eigen regering mogelijk. Spanje bestaat nu uit 17 autonome gemeenschappen (autonomías) en er worden naast het Castellano nog drie andere officiële talen gesproken.

Castellano

Castellano is nog steeds de officiële taal in geheel Spanje. Ook in die autonomías waar de taal van het gewest als officiële taal is erkend. Het gevolg is dat veel documenten in twee talen zijn opgesteld.

Castellano wordt niet alleen in Spanje gesproken. Het is tevens een wereldtaal. Werelwijd zijn er ongeveer 400 miljoen mensen die Spaans spreken. In een groot deel van Zuid-Amerika is de officiële taal. Verder wonen er nog zo'n 30 miljoen Spaanstaligen buiten de landen die Castellano als officiële taal hebben.

Catalán

Het Catalán (Catalaans) is een taal tussen het Castellano en het Occidentaals (een taal die vroeger in de Provence gesproken werd, maar die door het Frans is weggedrukt.) Het wordt zowel ten noorden als ten zuiden van de Pyreneeën gesproken. Catalanen zijn er trots op Catalaan te zijn. Vraag je iemand uit Barcelona in welk land hij woont, dan heb je een goede kans dat hij Cataluña als antwoord zal geven.

Gallego

In Galicië wordt Gallego gesproken. Het Galisisch-Portugees was in de middeleeuwen een belangrijke taal. In de loop van de tijd is die taal gesplitst in het Portugees en Galisisch. Galisich is lange tijd met armoede geassocieerd. Dat komt doordat Galicië altijd één van de arme streken van Spanje was. Rijkere mensen spraken Castellano. De laatste decennia is daar verandering in gekomen en vindt er een herwaardering plaats.

Euskera (Baskisch)

Baskisch wordt in Baskenland gesproken. Zowel ten noorden van de Pyreneeën als ten zuiden ervan. Baskisch is geen Romaanse taal en heeft een structuur die bij geen van de talen van West-Europa voorkomt. Men heeft in het verleden gepoogd te bewijzen dat Baskisch geen echte taal was. Tegenwoordig wordt Baskisch dus als officiële taal erkend. Het is verwarrend voor reizigers uit het buitenland dat woonplaatsen in het Baskisch heel anders heten. San Sebastian wordt in het Baskisch Donostia en Pamplona wordt vertaald als Iruñea.

Verspreiding van de taal

Zowel voor het Catalán, het Gallego als voor het Baskisch geldt dat niet elke inwoner van het betreffende gewest de taal spreekt. Zij die het wel doen zijn bijna altijd tweetalig. Castellano (en Frans) zijn de overheersende talen.

De export van het Castellano naar Zuid-Amerika heeft er toe geleid dat aan de overkant van de oceaan de taal anders evolueert dan in Spanje. Om de variatie binnen de taal een beetje in de hand te houden is er in1713 een instituut opgericht, de Real Academia Española (REA.) De Academia publiceert onder andere de "Diccionario de la lengua Española" (Woordenboek van de Spaanse taal). Op 11 december 2009 heeft de Academia een nieuwe grammatica voor de gehele Spaanstalige wereld uigegeven. De voorlaatste grammatica verscheen 79 jaar eerder.