Wetenschappelijke verspilling

Wetenschap

Onderzoek

Als je ziet hoeveel wetenschappers er tegenwoordig zijn en hoe weinig er met hun werk gedaan wordt, dan kun je je afvragen of wetenschap zo langzamerhand niet een bron van verspilling is. Er wordt veel kennis ingezet en veel onderzoek gedaan, maar veel uitkomsten worden uiteindelijk niet gebruikt.

⬇ Index

Wetenschappelijk onderzoek

Op zich is wetenschappelijk onderzoek absoluut geen slechte activiteit. Door haar rigoreuze handhaving van de toepassing van de regels van goed onderzoek zorgt zij voor een veel betrouwbaardere toename van onze kennis van de wereld dan zo maar wat doen. Zo weten we nu van het bestaan van bacterieën en virussen, omdat wetenschappers geen genoegen namen met het idee dat ziekte het werk van de duivel was. Eigenlijk begint dat al met het idee achter Ockhams razor:

"Als je iets moet verklaren, probeer dat dan met zo min mogelijk aannames”

Wat je ook zou kunnen omschrijven als:

“Zoek het minst complexe antwoord voor je vraag”

De volgende stap in wetenschap is dat je voortdurend zoekt naar een antwoord dat een verklaring is voor wat je waarneemt. Maar dat vervolgens ook weer voorspelt wat je ziet. Het is dus een voortdurende cyclus van hoor en wederhoor, waarnemen en controleren. Dit leidt tot het model van waarnemen, hypothese opstellen, hypothese testen en uitkomsten rapporteren. Hoe je het omzetten van waarneming naar hypothese doet maakt niet zoveel uit, als hij maar controleerbaar is. Dat betekent dat je dus niet een hypothese kunt opstellen waarin er onzichtbare krachten zijn die onmeetbaar zijn, zoals bijvoorbeeld god of de duivel. Vandaar ook dat wetenschap nooit het bewijs zal kunnen leveren voor de invloed van een god zoals die in religies wordt aangehangen. Behalve natuurlijk als we een meetinstrument weten uit te vinden dat onzichtbare krachten kan meten.

⬇ Index

Verspillende wetenschap

Zo logisch als wetenschap in elkaar zit met haar empirische cyclus en eisen aan onderzoeksopzetten en controleerbare uitkomsten, zo onlogisch zit de universitaire wereld in elkaar. Zo gaan er wereldwijd biljarden om in het wetenschappelijke

Sociaal leren

onderzoek, maar dat leidt niet tot een efficiënte onderzoekswereld. Want onderzoek dat in een taal verricht wordt die voor een Nederlandse of Japanse onderzoeker onleesbaar is, krijgt geen aandacht. Zo kent de onderwijskunde het voorbeeld van de Sovjet onderzoeker Lev Vygotsky. Deze postuleerde reeds in het begin van de twintigste eeuw dat mensen zelf hun kennis construeren, een beetje op dezelfde manier als wetenschappers de wereld onderzoeken. Dit idee kreeg pas aan het eind van de twintigste eeuw in het westen aandacht onder de naam sociaal constructivisme. Wat zoveel betekent als dat mensen in een kader van omgang met andere mensen hun kennis ontwikkelen. Had de westerse wetenschappelijke wereld reeds aan het begin van de twintigste eeuw toegang gehad tot dit idee, dan had ons onderwijs er nu waarschijnlijk al heel lang anders uitgezien. Maar in plaats daarvan kun je stellen dat we 80 jaar geld over de balk hebben gegooid in het onderwijsonderzoek.

Zo zijn er in de wetenschappenlijke wereld nog vele andere voorbeelden te vinden van onderzoek dat al gedaan is, maar niet gebruikt wordt omdat het toevallig in de verkeerde taal geschreven is. Je zou bijna het idee krijgen dat iedere generatie onderzoekers steeds opnieuw zelf het wiel wil uitvinden. Waar natuurlijk niets op tegen is, als ze maar hun eigen geld zouden gebruiken en niet het geld van de gemeenschap.

⬇ Index

Conclusie

Aan de ene kant is wetenschap dus een goede manier om de wereld te onderzoeken, omdat het de menselijke gemakzucht uitsluit om meteen klaar te staan met je antwoord. Tegelijkertijd is het een verspillende activiteit omdat het veel onderzoek dubbel uitvoert. Nu is daar vanuit het wetenschappelijke idee van grondigheid en controle niets op tegen. Maar het wordt natuurlijk wel verspilling als drie onderzoeksgroepen tegelijkertijd dezelfde hypothese onderzoeken, maar nooit elkaars uitkomsten met elkaar vergelijken. En natuurlijk is dit een overdrijving van de huidige situatie. Want tegenwoordig worden steeds meer onderzoeksuitkomsten gepubliceerd in het Engels. Maar nu zijn het er zoveel, dat je door het bos die ene boom die op de jouwe lijkt niet meer kunt vinden. Iets wat zeker geldt voor gammawetenschappen die onderzoek doen naar de menselijke ontwikkeling. Die zijn te vaak bezig met verder bouwen op basis van wat gerenomeerde onderzoekers in het eigen vakgebied reeds hebben beweerd. Wat toch moet leiden tot meer van hetzelfde.