Wat betekenen de nationale vlaggen van Zuid-Amerika

Inleiding

Het is algemeen bekend dat de Nederlandse vlag rood-wit-blauw is en die van de Verenigde Staten met een hoop sterren versierd is. Wanneer echter gevraagd wordt naar wat er staat afgebeeld op de vlaggen van landen van Zuid-Amerika en wat voor betekenis dit heeft, zullen er maar weinig antwoord kunnen geven. Heel misschien weten er een paar iets te zeggen over de vlag van Suriname. Het is dus tijd voor een lesje vlaggenkunde!

Het werelddeel

Zuid-Amerika is met een oppervlakte van ruim 21 miljoen km² het op drie na grootste werelddeel en is zo’n 500 keer groter dan Nederland! Zuid-Amerika ligt rondom de Atlantische en Grote Oceaan en grenst in het noorden aan Noord-Amerika. Er liggen slechts 12 landen in dit werelddeel en deze zijn stuk voor stuk erg groot. Brazilië is verreweg de grootste van de twaalf. In dit land woont ook bijna de helft van alle inwoners van Zuid-Amerika.

Vlaggen van de landen

Argentinië

De vlag van prinses Máxima’s geboorteland is ontworpen door vrijheidsstrijder Manuel Belgrano. Het leger dat hij leidde, streed onder een blauw-wit gestreepte vlag. Dit leger streed voor een onafhankelijk Argentinië (destijds was het nog een kolonie van Spanje). In 1810 werd Argentinië onafhankelijk. Belgrano ontwierp een vlag met blauwe en witte strepen, omdat deze kleuren aan de vrijheidsstrijd herinneren. In 1816 werd deze vlag officieel ingevoerd. Twee jaar later werd de zon aan de vlag toegevoegd, omdat dit de geboorte van een nieuw land verbeeld.

Bolivia

In het midden van Zuid-Amerika ligt Bolivia. De vlag van dit land is in de afgelopen eeuwen vaak veranderd. In 1825 was de vlag, van boven naar beneden, rood-groen-rood, maar een jaar later werd dit veranderd in geel-groen-rood. In 1851 zijn de kleuren veranderd naar rood-geel-groen, wat de huidige volgorde is. De rode kleur staat voor moed en dapperheid, geel voor de bodemschatten die het land rijk is en groen voor de vruchtbaarheid van het land. In het midden van de gele streep is een wapen te zien. Dit wapen is in 1888 aan de vlag toegevoegd. Het wapen bestaat uit de berg de Potosí, een lama en een broodvruchtboom. Dit zijn drie herkenbare symbolen voor Bolivia. Boven het wapen vliegt een condor, wat voor kracht staat.

Brazilië

De gele ruit met groene achtergrond staan al sinds de onafhankelijkheid van Portugal in 1822 op de vlag. Het groen staat voor de rijke natuur en het geel voor de bodemschatten, net als bij Bolivia. Toen Brazilië een republiek werd in het jaar 1889, werd de hemel in de gele ruit toegevoegd. De sterren in deze hemel, het zijn er 27, verwijzen naar de Braziliaanse lidstaten. In de hemel kan men ook nog een spreuk lezen. In het Portugees staat er: ‘’Ordem e progresso’’. Dat betekent ‘’orde en progressie (vooruitgang).’’

Van links naar rechts: de vlaggen van Argentinië, Bolivia en Brazilië.

Chili

Chili is één van de meest langgerekte landen ter wereld: 4500 kilometer lang en slechts 200 kilometer breed. Net als veel andere Zuid-Amerikaanse landen was ook Chili een kolonie van Spanje. Nadat het land in 1817 onafhankelijk werd, ontwierp de Amerikaanse schilder Charles Wood deze vlag. Het blauwe gedeelte van de vlag symboliseert de hemel en het witte deel de sneeuw van de Andes, de grootste bergketen van Chili. Rood staat voor het bloed dat in de vrijheidsstrijd vergoten is. In het blauwe vlak is nog een ster te zien. De vijf punten van de ster staan voor de oorspronkelijke vijf provincies van het land. Deze vlag is geïnspireerd op die van de Verenigde Staten van Amerika, waar ook de kleuren wit, rood en blauw en sterren op voorkomen.

Colombia

Van 1819 tot 1834 maakte Colombia samen met de huidige landen Ecuador en Venezuela deel uit van de republiek Groot-Colombia. De vlag van deze republiek bevatte de kleuren geel, blauw en rood. Nadat in 1834 deze republiek uiteenviel, nam het huidige Colombia deze vlag over. Aan de vlag van Colombia kunnen verschillende betekenissen toegekend worden. Zo kan de gele baan staan voor de vroegere republiek, de blauwe voor de onafhankelijkheid en de rode voor het bloed dat vloeide in de vrijheidsstrijd (ook Colombia was een kolonie van Spanje).

Een andere manier waarop naar de vlag gekeken kan worden: de gele baan staat voor het goudrijke Colombia en de rode voor het bloedige, bedorven Spanje. De blauwe baan staat dan voor de oceaan die deze twee landen van elkaar scheidt.

Ecuador

Zoals te zien is, gebruikt ook Ecuador in zijn vlag de drie kleuren die vroeger op de vlag van Groot-Colombia te zien waren. Ook in Ecuador wordt aan deze kleuren dezelfde betekenis toegekend: geel is de rijkdom van het land, blauw de oceaan en rood het bloed van de vrijheidsstrijders. In 1860 werd het wapen aan de vlag toegevoegd. Hierop is de monding van de rivier de Guaya te zien. De vulkaan de Chimborasso zien we op de achtergrond. Het wapen wordt bekroond met de condor; de enorme vogel die in het Andesgebergte woont.

Van links naar rechts: de vlaggen van Chili, Colombia en Ecuador.

Guyana

Guyana is ook een voormalige kolonie, niet van Spanje, maar van Groot-Brittannië. In 1966 werd het land onafhankelijk. Er moest dus een nationale vlag ontworpen worden. Whitney Smith, directeur van het Amerikaans Centrum voor Vlaggenonderzoek, ontwierp deze vlag. Groen symboliseert de landbouw en jungle die het land rijk is. Geel staat weer voor de bodemschatten en rood staat voor de (daad)kracht van het volk. De zwarte en witte randen zijn puur voor een mooie uitstraling toegevoegd. Ze hebben geen speciale betekenis.

Paraguay

De vlag van Paraguay heeft sinds de invoering in 1812 een aantal veranderingen ondergaan. Zo was eerst de witte baan groter dan de rode en blauwe. In 1842 werden alle drie de banen even groot en werd het embleem aan de vlag toegevoegd. Maar pas in 1883 werden de woorden ‘’Republica del Paraguay’’, ofwel Republiek Paraguay, in het embleem gezet en kwam de vlag tot zijn huidige vorm.

De combinatie rood-wit-blauw staat symbool voor vrijheid. De ster in het embleem voor iets soortgelijks: onafhankelijkheid. Wat bijzonder is aan de vlag van Paraguay, is dat op de achterkant van iedere vlag het logo van de Paraguyaanse belastingdienst staat.

Peru

Het is niet helemaal zeker waar de kleuren op de vlag van Peru vandaan komen. Waarschijnlijk heeft generaal José de San Martín deze kleurencombinatie bedacht. Hij liet zijn leger met rood-witte emblemen strijden. Rood is waarschijnlijk de kleur van de Inca’s, een volk dat ooit over een groot deel van Midden- en Zuid-Amerika heerste. Wit is in Peru een koninklijke kleur.

In 1825 voerde de eerste president van Peru, Simón Bolívar, deze kleurencombinatie in als nationale vlag. Hij voegde nog wel het staatswapen toe aan de witte band. Hierop zijn een lama, een kinaboom en een hoorn des overvloeds te zien; drie nationale symbolen van Peru.

Van links naar rechts: de vlaggen van Guyana, Paraguay en Peru.

Suriname

Suriname was Nederlands laatste kolonie. Pas op 25 november 1975 is Suriname onafhankelijk geworden en werd de nieuwe vlag gehesen. Op veel vlaggen symboliseert de kleur rood iets negatiefs, maar op de vlag van Suriname niet. Hier staat rood namelijk voor liefde en vooruitgang. De witte banen staan voor vrede en gerechtigheid en het groen voor de weelderige natuur en hoop. De eenheid van het volk wordt gesymboliseerd door de ster. De ster is geel gekleurd, omdat die kleur in Suriname staat voor de offers die het volk moet brengen voor een goede toekomst van het land.

Uruguay

Uruguay was tot 1815 een kolonie van Spanje. Nadat onder leiding van José Artigas de strijd tegen Spanje werd gewonnen, werd het huidige Uruguay een deel van Argentinië. In 1925 maakte Uruguay zich los van Argentinië en werd een geheel onafhankelijk land. De opmaak van de vlag is grotendeels gelijk aan die van Argentinië: witte en blauwe strepen en een zon op de vlag. Alleen de plaats van de banen en de zon op de vlag is wat anders.

De negen strepen (vier blauwe en vijf witte) staan voor de oorspronkelijke provincies van het land. De zon staat voor vrijheid.

Venezuela

Omdat Venezuela in vroegere tijden tot Groot-Colombia behoorde, zijn de vlaggen van beide republieken bijna gelijk. De vlag van Groot-Colombia bevatte, zoals eerder gezegd, de kleuren geel, blauw en rood. Geel staat weer voor het rijke Amerika dat door de zee, de blauwe baan, wordt gescheiden van het bloedige Spanje, gesymboliseerd door de rode baan. De zeven sterren op de middelste baan staan voor de zeven provincies van het land.

Van links naar rechts: de vlaggen van Suriname, Uruguay en Venezuela.

Conclusie

Het is duidelijk dat de vroegere kolonisatie door Spanje een zeer grote rol heeft gespeeld bij het ontwerpen van veel nationale vlaggen. Ook wordt op veel vlaggen aan zelfverheerlijking gedaan; de gele kleur staat voor rijkdom en weelde in het land en rood kan staan voor een daadkrachtig volk.

Bron afbeeldingen: Wikimedia Commons