Origami, de kunst van het papiervouwen

Zonder twijfel is origami een kunstvorm. Afgeleid van het japans betekent het letterlijk: papier vouwen. Met 1 enkel vel papier worden allerlei objecten gevouwen. Het doel is dan ook van een herkenbaar figuurtje te vouwen, zonder gebruik te maken van externe hulpmiddelen zoals een schaar of lijm.

Materiaal

Papier

Het enige materiaal dat gebruikt wordt is papier. De meeste modellen gaat uit van een vierkant, maar ook rechthoeken of A4’tjes worden gebruikt. Het papier zelf moet sterk zijn, maar ook dun. Hoe dunner het papier hoe nauwkeuriger de vouwen kunnen gelegd worden, en hoe mooier het eindresultaat wordt.

Andere materialen

Maar het vouwen gaat verder. Ook toiletpapier kan gevouwen worden, hetgeen in sommige hotels gebeurt. Ook handdoeken of servetten kunnen kunstig gevouwen worden, dit allemaal ter amusement van de gast. Origami vouwers laten hun nagels groeien om een scherpere vouw te bekomen, maar dit kan evengoed met een vouwbeen gedaan worden.

Kleur

Ook de kleur speelt een belangrijke rol. Om een leuk eindresultaat te bekomen, gebruikt men papiertjes met een verschillende kleur op de ommezijde. Gewoonlijk wordt gekozen voor een kleur in combinatie met wit. Maar allerlei patronen zijn ook mogelijk. Decoratieve stukken kunnen gerust alle kleuren en vormen vertonen. In hobbywinkels vindt je setjes origami papier in alle kleuren.

Basistechnieken

Veel technieken moet je niet onder de knie hebben, maar dat wil niet zeggen dat ze gemakkelijk zijn:

  • Dalvouw: Je vouwt het papier naar je toe
  • Bergvouw: Je vouwt het papier van je weg
  • Tegenvouw: Het bovenste blad vouw je van je weg, het onderste naar je toe
  • Vouwlijn: Je maakt een vouw die je weer openlegt. Deze kreuk in je papier wordt gemaakt om een volgende, moeilijke vouw voor te bereiden.

Mathematisch vouwen

In de vroegere jaren werden origami modellen eerder door try-and-error methodes ontdekt. Dankzij de rekenkracht van de computer kunnen we nu voorspellen welke figuren we uit welk papier kunnen halen. De meest complexe figuren worden gemaakt, waardoor het papiervouwen steeds meer tot kunstvorm wordt verheven. Een grondlegger van deze techniek is Robert J. Lang die met zijn insecten de wereld verbaasde. Deze figuurtjes hebben details waar de origami wereld enkel kon van dromen.

Modulair vouwen

Om nog grotere, complexere modellen te maken, kan men zich beroepen om meerdere kleinere modellen die samengevoegd een groter geheel vormen. Wanneer deze kleinere eenheden verschillend van elkaar zijn, spreken we van constructie origami. Zijn deze eenheden gelijk aan elkaar, spreken we van modulaire origami. Er kan zowel in 2 als 3 dimensies opgebouwd worden.

Theepapiertjes

Een nederlandse huisvrouw Tiny Van der Plas introduceerde met vouwen van symmetrische vormen aan de hand van gevouwen thee papiertjes. Hiermee creëerde ze een wereld van decoratieve wenskaarten. Een van de klassiekers is een roos, gemaakt van verschillende fleurige papiertjes

Sonobe eenheden

Een andere grondlegger is de japanner Misonobu Sonobe. Hij maakt eenvoudige eenheden die in elkaar kunnen linken. Op deze manier kunnen deze eenheden uitgroeien tot alle 3 dimensionale figuren die je maar kan bedenken. De structuur is ook nog stevig, aangezien elk stukje vastgehouden wordt door andere stukjes.