Tien tips voor gezonde kippen

Het houden van kippen is een prettige manier om je ecologische voetstap te verkleinen. Kippen zijn sterke dieren, die niet overdreven veel aandacht vragen, die komaf weten met tafelrestjes en onkruid en die als bonus nog voor verse eitjes zorgen.

Wie een tijdje kippen houdt zal heel goed merken dat een kip die een beetje extra aandacht krijgt veel rustiger en gezonder is en meer eieren legt. Een kip heeft niet veel nodig maar met de tien volgende tips maak je van elke kip een blije kip.

1. Geef uw kip de ruimte

Een kip heeft een minimale hoeveelheid plaats nodig om niet gestresst te raken. Onderstaande tabel geeft de plaats aan die je nodig hebt per kip. Minder is af te raden, meer plaats mag natuurlijk altijd.

nachthok ren
zwaar ras, meer dan 3000 g 1 m² 1,5 m²
midden ras, rond de 2000 g 0.80 m² 1.25 m²
licht ras, rond de 1500 g 0.65 m² 1.25 m²
krielkip, 500 tot 1300 g 0.40 m² 1 m²

2. Zorg voor de juiste zitstokken

Een kip slaapt van nature op een tak. Zodra een kip zijn poten ontspant klemmen de tenen zich vanzelf rond de stok zodat het dier kan slapen zonder van zijn stokje te vallen. Niet elke stok voldoet als zitstok. De beste stokken hebben een vierkante of rechthoekige doorsnede met afgeronde hoeken en een voldoende breedte. Ronde stokken zitten niet comfortabel, vooral niet als ze te dun zijn. Een goede zitstok voor een krielkip heeft een doorsnede van 3 op 3 cm. Grote kippen slapen het best op zitstokken van 4 op 5 tot 7 op 7 cm.

3. Geef het juiste voer

Eén van de redenen waarom kippen zo waardevol zijn is het feit dat ze zoveel keukenafval kunnen verwerken. Een gezonde kip eet vrijwel alles, uitgezonderd, prei, uien en schillen van citrusvruchten. Met alle andere keukenrestjes doe je ze een groot plezier.

Ook onkruid en af een toe een handje gazonmaaisel zullen ze graag voor je opeten.

Legkippen krijgen best doorlopend legkorrel, af en toe een handje graan en wat keukenafval. Let er wel op om naast de legkorrel niet overdadig bij te voeren. Te dikke kippen zijn meer vatbaar voor ziektes en leggen minder of helemaal niet meer.

4. Zorg voor zuiver drinkwater

Wanneer legkippen meer dan 24 u niet kunnen drinken raakt de leg verstoord en kan het een hele tijd duren eer ze weer regelmatig een ei leggen. Kippen hebben doorlopend behoefte aan zuiver, fris drinkwater.

Let er ook op om in de winter regelmatig te controleren of het water in de drinkbak niet bevroren is. Voor je het weet hebben de dieren al enkele uren dorst. Maak de drinkemmer regelmatig goed schoon met warm water en een klein scheutje bleekwater.

5. Laat kippen een bad nemen

Zorg dat in de buitenren plaats is voor een kuiltje met droge zand. Kippen vinden het heerlijk om een uitgebreid stofbad te nemen. Vooral op warme zomerdagen kunnen de vogels zich uren in het warme zand wentelen. Als ze zich daarna flink uitschudden zijn hun veren weer schoon en vrij van parasieten. Een kip die nooit een stofbad kan nemen voelt zich als een mens die nooit kan douchen.

6. Zorg voor wat afleiding

Een gezonde kip houdt zich een groot gedeelte van de dag bezig met scharrelen en zoeken naar lekkere hapjes. Kippen in een voldoende grote ren met genoeg variatie staan bijna nooit stil en hebben daardoor ook niet de neiging om naar hun soortgenoten te gaan pikken of zichzelf de veren uit te trekken. Kippen die zich vervelen krijgen wel last van deze afwijkingen.

Als je denkt dat de kippen zich wat gaan vervelen kan je ze wat speelgoed bezorgen. De dieren blijven daardoor veel actiever en hebben minder stress.

Leuke speeltjes voor kippen

  • Een krop sla zodanig opgehangen dat de kippen er net niet bijkunnen. Ze zullen uren bezig zijn met naar de lekkere blaadjes op te springen.
  • Een schep halfverteerde compost vol met heerlijke pieren en kleine insectjes.
  • Een stuk half vermolmd hout. Ook weer vol met beestjes.
  • Een stukje boomstronk of een dikke, kronkelige tak in het hok. Kippen vinden het leuk om wat hoger te zitten.

Laat als het mogelijk is de dieren af en toe vrij loslopen in de tuin. Ze pikken daar heel veel ongewenste insecten weg en zorgen meteen voor wat bemesting. Als je ze vrijlaat een uurtje voor zonsondergang zullen ze zelf naar het hok terugkeren om te gaan slapen zodat je het hok daarna achter hen kan dichtdoen.

Dit is natuurlijk alleen mogelijk als je er tegen kan dat er af en toe eens een plantje sneuvelt of een stukje border omgewoeld wordt.

7. Werk met natuurlijke middeltjes

Er zijn een aantal goedkope natuurlijke middeltjes die heel bruikbaar zijn om kippen gezond te houden.

Een teentje look in het drinkwater

Als je altijd een teentje look in het drinkwater laat drijven zorgt dat voor een betere weerstand van de kip. De kippen zullen sterker zijn en minder vatbaar voor ziektes. Ververs de look als je het drinkwater ververst.

Varens in de legnesten

Gedroogde varens in de legnesten zijn een probaat middel tegen luizen en vlooien. Pluk de varens in de zomer en laat ze drogen zoals je hooi laat drogen. De gedroogde varens kan je dan bewaren en telkens toevoegen aan het nestmateriaal.

Azijn

Als je een nieuwe kip bij een toom oudere kippen plaatst die elkaar al langer kennen dan kan het vaak een hele tijd duren eer de nieuwe pikorde weer is ingesteld en de kippen elkaar opnieuw met rust laten. Soms loopt het zelfs helemaal uit de hand en wordt de nieuwe kip blijvend gepikt door de anderen. Een goede manier om een nieuwe kip ongemerkt te introduceren gaat als volgt: wacht tot de kippen op stok zitten en besproei ze dan met een nevel van water en azijn. Maak de dieren niet kletsnat, daar worden ze niet blij van. Besproei dan de nieuwe kip ook met het azijnmengsel en zet ze voozichtig tussen de andere kippen in het nachthok. Maak niet teveel licht. De kippen hebben nu allemaal dezelfde geur en de volgende ochtend duurt het enkele uren en dan is er een nieuwe pikorde ingesteld. De nieuwe kip is zo ongemerkt opgenomen in de groep.

8. Laat vleugels en bekken met rust

Probeer bij de aanschaf van een nieuwe kip een dier te kiezen met een volledige, niet afgebrande bek. Gelukkige kippen die voldoende ruimte hebben pikken elkaar niet. Als je ervoor zorgt dat de eieren niet te lang blijven liggen en dat de kippen nooit volledige, lege eierschalen te zien krijgen zullen ze ook de eieren met rust laten. De bekken afbranden is dus nergens voor nodig en bezorgt de kip alleen maar veel leed. Als een kip de neiging heeft om over de draadafsluiting te vliegen kan je voorzichtig enkel grote vleugelveren afknippen. Knip aan één vleugel een stuk of vijf pennen weg. Zorg dat je niet in het vlees van de kip knipt en laat de voorste vleugelpen staan, dan zie er er niet veel van als de kip weer gewoon rondloopt. Door het afknippen van de pennen aan één kant van het lichaam is de kip uit balans als ze wil opstijgen en geeft ze het vliegen gauw op.

9. Ga niet voor massa-productie

In de handel worden kippen na één jaar al geslacht omdat ze het tweede jaar iets minder eieren leggen. In de praktijk zal je merken dat twee- en driejarige kippen weliswaar iets minder leggen, maar dat je zelfs van een oudere kip nog regelmatig een eitje kan verwachten. Een kip kan in haar leven een beperkt aantal eieren leggen. Ze heeft daarvoor voldoende uren licht nodig. Bij te korte dagen, in de winter stopt de leg een tijdje. Je kan dat voorkomen door het licht bij de kippen aan te doen 's avonds, maar de totale hoeveelheid eieren per kip zal toch gelijk blijven. Ze zullen alleen enkele jaren vroeger stoppen met leggen. Wie dus alleen maar kippen houdt voor het plezier en de eieren er gewoon bijneemt laat de dieren in de winter gewoon doen waar ze zin in hebben en laat de bijverlichting achterwege.

10. Jaag uw kippen niet op

Als het nodig is om een kip te vangen om bijvoorbeeld de vleugels te knippen of om te controleren op ongedierte doe je dat best op een rustige manier. Drijf de kip langzaam naar een hoekje waar ze moeilijk kan ontsnappen en benader haar dan met opgeheven armen. De kip gaat dan instinctief in elkaar gedoken zitten. Je kan dan rustig dichterbij komen en ze pakken met een laatste, snelle grijpbeweging.

Als dat niet meteen lukt blijf dan niet proberen en wacht tot de dieren in het nachthok zitten. Een kip op stok laat zich heel gemakkelijk oppakken en ook weer terugzetten. Zo kan je de dieren controleren zonder teveel stress.


Reacties (22)

Reageer
Aloysia reageerde 9 jaar geleden
24 Jan 11:43
mijn kip had eerst een maatje maar zij is dood gegaan nu leeft zij alleen in het kippehok en ja ze is wel alleen maar doet het prima en legt ook elke dag trouw bovenin haar slaaphok een ei, dus er hoeft geen haan bij en geen andere kip maar het is natuurlijk wel gezelliger, ik heb er een konijn bij gezet en dat gaat ook prima, twee hele verscillende maatjes maar wel knus
Frans reageerde 9 jaar geleden
02 Dec 16:05
ik heb vorige week ook twee nieuwe kippen bij mijn vier oude gezet eerst wat pennen van een vleugel afgeknipt zodat ze niet meer konden vliegen en tegen de avond dat het donker werd ze bijeen gezet en overspoten met parfum samen met mijn oude kippen en dat is goed gelukt ze eten allemaal samen
Mayel reageerde 9 jaar geleden
30 Sep 19:54
@femmy
Waarschijnlijk is deze kip in de rui of bijna in de rui. De kip heeft voor de vorming van de nieuwe veren zoveel voeding en mineralen nodig dat het eieren leggen er een tijdje bij inschiet. Na de eerste rui zijn de eieren van een kip meestal mooier van vorm en groter.
Het kan wel zijn dat de dagen te kort zijn zodra de kip uit de rui komt en dat ze pas in het voorjaar weer terug gaat leggen.
Femmy reageerde 9 jaar geleden
30 Sep 11:41
we hebben sinds enkele weken 5 witte hennen. ze zijn nu ongeveer 30 weken en hebben al eitjes gelegd.
sinds kort leggen er maar 4 kippen ipv 5kippen.
kan het zijn dat er 1 geschrokken is?
gewoon met rust laten en komt het dan weer goed?
hoelang kan het duren?
Marian reageerde 9 jaar geleden
27 Aug 13:02
Vorige week vrijdag heb ik ons koppeltje Leghorns (een haan en vier hennen) aangevuld met twee Welsumer hennetjes.De nieuwe hennetjes er 's avonds bijgezet. We hebben een groot kippenhok en een grote buitenren. De haan accepteert de nieuwe hennen nog steeds niet en ze durven hierdoor niet naar buiten en zitten 's avonds ook niet bij de anderen op stok, maar in een hoekje. heeft er iemand tips om ze beter aan elkaar te laten wennen? Het duurt best lang vind ik.....
Koos reageerde 9 jaar geleden
17 Aug 13:31
Hallo,
Wie kan mij vertellen wat voor verlichting (hoeveel Watt lamp)moet ik in mijn nachthok plaatsen, voor de winterperiode. Is een led lamp ook goed? Mijn l=nachthok is 1 m3 meter
Martine reageerde 9 jaar geleden
21 Jun 21:40
Sinds vandaag hebben wij 3 kippen uit legbatterij. Onze oude kippen waren gestorven en er was nog eentje over. Omdat kippen groepsdieren zijn hebben wij er nu 3 bijgezet. Dutsen uit legbatterij die nu kunnen rondlopen. Ze zien er niet uit maar dat komt goed en ze zijn vrij!
Martine
Michiel reageerde 9 jaar geleden
25 May 23:46
Sinds 2 jaar hebben we 2 kippen.
Vorige week is er eentje overleden aan coccidiode.
Momenteel krijgt de overgebleven kip nog medicatie en hebben we gisteren 2 nieuwe kippen gekocht van 5 maand oud.
Gisteravond toen het donker was de nieuwe kippen in het hok bij de andere kip gezet en hok afgesloten.
Deze ochtend kwalen de 3 kippen buiten, maar na een tijdje begon de overgebleven kip de 2 nieuwe te pikken. Dit leek ons zelfs vrij hard en zonder tussenkomst bleef dit wel duren.
Na veel gelezen te hebben dat je kippen dezelfde geur moet geven (en hier zelfs parfum voor kan gebruiken), heb ik ze vanavond terug bij elkaar in het hok gestoken na elk van de 3 kippen een beetje ingespoten te hebben met parfum.
Hopelijk zal de overgebleven kip de 2 nieuwe nu accepteren en niet meer pikken.
De 2 nieuwe kippen worden daar natuurlijk zeer bang van.

Zijn er nog andere manieren om het pikken te doen stoppen?
Dit kan tot wel 1 week duren heb ik gelezen, is er dan geen risico dat de 2 nieuwe kippen bang zullen blijven en misschien wel (levensgevaarlijk) verwond zullen worden?

Een laatste mogelijk zou zijn dat we 2 aparte rennen maken met afgesloten draad, zodat ze niet aan elkaar kunnen, maar dan zitten we nog steeds met het probleem dat ze vaak los in de tuin mogen lopen.


Groet, Michiel
Yvonne reageerde 9 jaar geleden
16 May 20:39
Twee van onze 3 legkippen zijn al een aantal maanden van de leg. Heeft iemand een tip hoe ik ze weer aan de leg kan krijgen? Ze hebben de rui al een tijd achter de rug en de dagen zijn nu toch ook lang genoeg. Ze krijgen voldoende grit, legkorrels, vers groen en een handje graan.
ErwinV reageerde 9 jaar geleden
14 May 22:55
Dag Jolie

Ik weet het niet zeker maar naar wat ik her en der kan nalezen (bv zijdehoenders.com/english-accommodation/) slapen zijdehoentjes (meestal) niet op stok.
Mayel reageerde 9 jaar geleden
14 May 10:49
Beste Jolie,
Aangezien de kipjes alle twee binnen blijven lijkt het me dat ze ergens van geschrokken zijn. Kippen kunnen zich erg verschrikken van een grote overvliegende roofvogel of van een hond, een marter of een vos die te dicht in de buurt is geweest. Ik zou ze binnen in het hok geen voer geven, maar ze voorzichtig naar buiten proberen te lokken door een spoor van voer te leggen vanaf de uitgang van het hok (geen kilo's, gewoon wat korreltjes). Over een paar dagen durven ze wel weer.
Dat ze nog nooit op een stok hebben gezeten kan door twee dingen komen: ofwel hebben ze het nooit geleerd omdat op de plaats war ze geboren zijn geen stokken waren, ofwel voelt de stok niet gemakkelijk aan. Een goede stok is in doorsnede vierkant of rechthoekig met afgeronde hoeken. Een ronde stok zit niet gemakkelijk. De stok mag ook niet te dun of te dik zijn. Een deel van de kippenvoet moet op de stok kunnen rusten, alleen de laatste teenkootjes moeten naar beneden kunnen klemmen.
Je kan een kip leren op stok te gaan door ze s' avonds, als ze slapen rustig op te pakken en zelf op de stok te zetten. Hou de kippen dan even vast tot ze hun evenwicht hebben gevonden en laat ze dan rustig zitten. Succes!
Jolie reageerde 9 jaar geleden
11 May 22:06
Hoi allemaal,
Wij hebben twee krieltjes, zijdehoentjes, sinds januari. Ze leggen sinds kort al regelmatig en hebben een mooi hok en een groot stuk tuin. Ze waren heel levendig maar sinds een paar dagen blijven ze gewoon in het hok. Ze liggen daar maar. Ze eten en drinken wel als je ze het hok uit tilt, maar daarna gaan ze snel weer naar binnen. Ze zien er wel gezond uit verder en leggen ook iedere dag. Ze hebben trouwens nog nooit op hun stokken gezeten. Wat kan er aan e hand zijn?
Mayel reageerde 9 jaar geleden
08 Apr 15:22
Dat kippen in het begin wat onwennig zijn is heel normaal, laat ze maar gewoon binnen, met het hok open, dan komen ze over enige tijd vanzelf wel naar buiten.
Je zou wel moeten zorgen (of dat heb je misschien al gedaan) de het loopplankje naar de ingang van het hok wat dwarslatjes heeft zodat de kippen wat steun hebben om naar boven of beneden te lopen. Kippen lopen niet graag over een gladde schuine plank.

Als je toch wat ongeduldig bent zou je de kippen in het hok geen voer kunnen geven, maar wat voer strooien op het loopplankje, dan komen ze vanzelf wel al pikkend naar buiten.

Heel veel plezier met je kippen, het zijn echt prettige dieren!
Jim reageerde 9 jaar geleden
08 Apr 09:42
Hey,
Wij zijn eergisteren onze eerste 4 kippen gaan kopen en heb ze meteen in hun kippen hok gezet.
Nu willen ze niet vanzelf naar buiten,
we hebben ze gisteren dan de weg getoond en ze voorzichtig buiten gezet maar nu vonden ze de weg niet meer terug naar binnen en stonden ze in de regen in een hoekje.

Is dit normaal de eerste dagen? dat ze zich nog moeten oriënteren of zo ?

De ingang van het kippen hok is wel 120 cm hoog met een loopplank ernaartoe omdat ik het in en dicht getimmerde raam heb gemaakt.
Denk toch niet dat dit een probleem kan zijn?
Jan reageerde 10 jaar geleden
15 Mar 23:35
Wij hebben sinds kort 4 bruine leghennen, het zijn grappige aanhankelijke dieren waar je mee kan "praten" en ze geven ons iedere dag verse eitjes.
Evelien reageerde 10 jaar geleden
16 Feb 16:41
Hallo,
Kippen houden is een plezante hobby.
20 aantal kippen,ik geeft tussen door ook savooibladeren. daar zijn ze ook zot op.
Geweegt brood,gemengt graan en een potje met kalksteentjes(stukjes schelp enz) ongelooflijk hoeveel eieren ze leggen.. veel ruimte met gras,zand en bomenstronken vind een kip aangenaam vertoeven.
De eieren zijn groot en lekker :)
Mayel reageerde 10 jaar geleden
13 Feb 10:48
Kippen leven van oorsprong altijd in groepen met een sociale rangorde. Het kan lukken om één kip alleen te houden, ze heeft per slot van rekening geen andere keuze, maar ik denk niet dat het dier dan zo gelukkig is als wat zou moeten.
Ans reageerde 10 jaar geleden
13 Feb 10:34
wij hadden 5 kippen nu zijn er 4 dood (ouderdom)truus die overgebleven is,is altijd de baas geweest ze denkt ook dat ze een haan is want ze kukelt op haar manier, mijn vraag is kan een kip alleen zijn?
Barbara van Gool reageerde 10 jaar geleden
05 Apr 11:35
Mijn vader heeft 7 witte leghoorns maar nu heeft hij vorige week een nep haan voor het hok gezet (had hij gekregen als grapje van een kennis) maar de kippen schrokken zich rot en leggen sindsdien geen enkel ei meer. Heeft er iemand een tip hoe we de kippen weer "rustig" kunnen krijgen zodat ze weer gaan leggen. Hij heeft de haan natuurlijk direct weggedaan.
Caro reageerde 11 jaar geleden
05 Mar 21:00
Onze kippen hadden vroeger ook altijd kalkpoten. Maar sinds wij de huisvesting verandert hebben is dat probleem opgelost. Onze kippen hebben een apart legnest met daar aan vast een hok met een toegang naar de buitenren. Het hok heeft geen zitstok meer. Omdat de kip daar niet meer op kan zitten kromt zij haar poten niet om te zitten en te slapen waardoor de schubben van de poten dicht blijven. Op de bodem ligt zaagsel. Bijkomend voordeel is dat de kippen voor hun behoeftes voornamelijk naar de buitenren gaan waardoor het hok grotendeels schoon blijft van uitwerpselen. We hebben dit afgekeken van een professionele kippenfokker die show-kippen fokt.
Onze kipjes slapen heerlijk tevreden op de bodem van het hok en hebben geen kalkpoten meer.
Mayel reageerde 11 jaar geleden
13 Jan 15:17
Volgens mijn ervaring, en die van de dierenarts, kunnen kippen vooral een verstopte krop krijgen van het eten van te lang gras. Een kip die zelf gras pikt plukt er steeds kleine stukjes van af, een kip die gemaaid gras in het hok krijgt slikt de lange sprieten in zijn geheel door en die kunnen dan wel eens blijven haperen in de krop.
Legmeel en legkorrel zijn nodig omdat dit heel volledig, uitgebalanceerd voedsel is. Deze voeders zijn zowel qua energie en eiwit als qua vitaminen en mineralen volledig uitgebalanceerd. Kippen in de vrije natuur zouden deze voedingsstoffen zelf bij elkaar zoeken maar kippen in een hok moeten het doen met wat wij hun te eten geven. Ze kunnen dus tekorten krijgen aan bepaalde mineralen of eiwitten en dit komt de leg niet ten goede. Legmeel of -korrel wordt dus best gegeven, zolang de kippen leggen (niet in het putje van de winter).

Kalkpoten zijn inderdaad een zeer vervelende, hardnekkige kwaal. Kalkpoten worden veroorzaakt door een mijt die zich ingraaft in de opperhuid tussen de schubben van de poten. je kan de mijten verstikken met olie of iets vettigs zoals vaseline. Je neemt de kippen daarvoor 's avonds heel rustig van hun stok af en smeert de poten flink in met olie of vaseline. Doe rustig en hou de kippen goed vast zodat ze niet zenuwachtig met de vleugels beginnen te klapperen en zichzelf helemaal bang maken. Als je dit insmeren twee weken lang, elke avond doet zouden de mijten verstikt moeten zijn. De mijten verplaatsen zich via de zitstokken.
Best het hok dus ook goed schoonmaken. Ikzelf heb erg goede resultaten met Biokill, een geurloos insecticide wat veilig is voor warmbloedige dieren. Dat is niet echt goedkoop, maar heel zuinig in gebruik.
Koos reageerde 11 jaar geleden
13 Jan 12:05
Met veel plezier lees ik deze stukjes over het houden van kippen. Ik heb alleen een vraag over voer. Mij is bekend dat legkippen legkorrel of legmeel nodig hebben. Nu is legkorrel mij altijd afgeraden de kippen hebben dan meer kans op verstopte kroppen met de dood als gevolg. Ook doe ik door het drinkwater een klein beetje appelazijn in verband met de weerstand doet men ook bij duiven. Wat kan ik het beste doen om de beruchte kalkpoten tegen te gaan bij mijn kippen?