De normen van anderen
Normen
Mensen hebben de vreemde neiging om het leven vanuit normen te leven. Dat zou nog tot daaraan toe zijn, als het hun eigen normen waren op basis waarvan ze hun leven leiden. Of als ze zich bewust waren van het feit dat ze leefden volgens normen die ze van anderen hebben geleerd. Maar het enige wat de meeste mensen doen is leven volgens normen. Bijvoorbeeld de norm dat anderen je gelijk moeten geven. Hoeveel mensen bespreken hun ideeën bijvoorbeeld eerst met vrienden en vriendinnen, om ze pas uit te voeren als hun vrienden ze “goedkeuren”.
✶ IndexNormen van anderen
De mens hanteert een boel normen in dit leven. Je zou je bijna kunnen afvragen of leven niet het toepassen van normen is. Het principe achter NLP en RET is zelfs dat je je leven kunt veranderen door je normen te veranderen.
Hoezeer we bezig zijn met normen blijkt wel uit het feit dat zelfs onze bekendste filosofen voortdurend denken vanuit normen. Vooral de deugd ethieken gaan over welke normen je moet hanteren om je leven te leiden. Hoewel je soms moet afvragen of het hanteren van normen om te leven niet eerder leidt tot lijden.
Maar het hanteren van normen blijkt ook iedere dag weer uit al die regels die we opstellen en hebben opgesteld. Zo hebben we in familiekring regels, we hebben regels op school. Onze werkgever heeft regels. De gemeente waar we wonen maakt regels. De provincie waarin onze gemeente ligt heeft regels. Het land waarin onze provincie ligt maakt regels en handhaaft ze. Het land waarin we leven spreekt regels af met andere landen waar andere mensen wonen met hun eigen regels (bilaterale verdragen). Of we spreken met meerdere landen samen regels af (multi-laterale verdragen). Al die regels vormen normen waar we vervolgens of als land of als burger aan willen voldoen of omdat we dat afgesproken hebben, moeten voldoen.
Er is echter een probleem met al die normen en regels. Ze proberen een voortdurend veranderende wereld vast te leggen.
Overigens maken niet alleen al die normen en regels die we hanteren duidelijk dat we leven vanuit de normen van anderen. Ook het feit dat we onze problemen en ervaringen met anderen bespreken en op basis van hun reacties bepalen wat we van onze ervaringen en problemen vinden, maakt duidelijk dat we leven vanuit de normen van anderen. Daar komt het tweede probleem met normen en regels om de hoek kijken. We hebben een geheugen dat werkt op basis van normen en regels. Onze verhalen over onze ervaringen zijn dus beperkt en gekleurd door wat we belangrijk vinden in de regels en normen die we hanteren bij het opslaan en herinneren van onze ervaringen. Iets wat ook uit onderzoek is gebleken naar de manier waarop mensen vertellen over gebeurtenissen waar ze getuigen van zijn. Ze fabriceren het grootste deel van hun ervaring op basis van enkele kern punten die ze zich werkelijk herinneren en wat ze denken dat logisch is in die situatie.
✶ IndexDe problemen met normen van anderen
Zoals ik schreef kennen normen en regels een aantal problemen. Het begint al met het feit dat de wereld om ons heen voortdurend verandert. Hadden we vroeger jaren nodig om aan de andere kant van de wereld te komen, tegenwoordig kunnen we terwijl we op een terras achter ons huis zitten praten met iemand aan de andere kant van de wereld. Dus tegen de tijd dat we een norm of regel hebben opgesteld is hij eigenlijk al achterhaald.
Ook ons slechte geheugen is een probleem. We herinneren ons alleen die zaken in een gebeurtenis die we zien of zelf meemaken die ons opvallen, omdat we die zaken belangrijk vinden. Kijk naar het feit hoe het ons opeens opvalt dat er zoveel mensen rondlopen met een gebroken been, als we zelf een gebroken been hebben. Het is zelfs mogelijk om het waarnemingsvermogen en geheugen te overbelasten door de waarnemer een opdracht mee te geven. Vragen we vervolgens of ze iets afwijkends hebben, dan hebben de meeste mensen de afwijkende gebeurtenis niet gezien en geloven zelfs niet dat het er was.
Een ander punt met de normen van anderen is dat zij ook vanuit hun eigen regels en normen naar de wereld kijken. Dus zij proberen ten eerste hun eigen normen en regels op te leggen aan de wereld. Maar ook als ze naar onze verhalen luisteren, zullen ze dat doen vanuit hun eigen normen en regels. Dus als wij onze ervaringen beschrijven, die door het filter van onze eigen normen en regels gaan, dan zal de luisteraar vervolgens zijn regels en normen toepassen op wat ze horen. Uiteindelijk komt er dus maar heel weinig over van wat er echt gebeurd is op een bepaald moment.
Je kunt je dus afvragen of het leven vanuit normen en regels wel zo handig is. Ze zijn te vaak gebaseerd op situaties uit het verleden, die nu anders zijn omdat de wereld is verandert. Ze beperken ons vermogen om de wereld te zien zoals zij is. Ze beperken ook de mogelijkheid om onze ervaringen aan anderen door te geven zonder dat de ander maar een half beeld krijgt van onze ervaring. Verder beperken onze normen en regels ons ook in onze mogelijkheid om de ervaringen van anderen in hun volledigheid te zien.
✶ IndexOplossing
In de coaching wereld is er wel een oplossing gevonden voor de beperkingen die normen en regels ons opleggen. Het is de “simpele” techniek die met het acroniem GROW wordt beschreven. GROW staat voor Goal, Reality, Opportunity, Will. Wat zoveel wil zeggen als:
Wat het GROW model vooral doet is je losmaken van de normen en regels van anderen, het helpt je te ontdekken wat je eigen normen en regels zijn. Het nadeel blijft natuurlijk wel, dat je eigen normen en regels voortkomen uit je ervaringen in dit leven, je opvoeding en de normen en waarden van je cultuur. Maar het GROW model voorkomt zeker dat je op basis van de normen en regels van je gesprekspartner keuzes gaat maken. Wat tenminste voorkomt dat je op een bepaalde manier het leven van iemand anders aan het leven bent.
✶ IndexConclusie
We hebben al snel de neiging om ons leven te leiden vanuit de normen van anderen. Daar zijn problemen mee, omdat de normen en regels van anderen voortkomen uit hun ervaringen en niet onze ervaringen. Daarnaast verandert de wereld zo snel dat iedere norm of regel eigenlijk al acherhaald is op het moment dat je hem opstelt. Maar ook de kwaliteit van ons geheugen is zo slecht dat we eigenlijk op basis van beperkte informatie normen en regels samenstellen. Omdat we toch de neiging hebben om de hulp van anderen te zoeken en te kijken of hun normen en regels onze ideeën goedkeuren. Wat betekent dat we eigenlijk volgens de normen en regels van anderen gaan leven, heeft de coachingswereld het GROW model als oplossing gevonden. Door te kijken naar wat iemand wil (Goal), in welke situatie hij zit (Reality), wat zijn mogelijkheden zijn (Opportunity) en waar hij aan wil werken (Will), beperk je de invloed van de normen en regels van anderen. Wat eigenlijk wel heel erg SMART is.
✶ Index