Olieprobleem en de OPEC

Omvang van het olieprobleem

Waar komt de olie vandaan

In het artikel olieprijs en totstandkoming hebben we gezien hoe de olieprijs in Nederland opgebouwd is, maar de olie moet ergens vandaan komen. In bijna alle continenten ligt olie onder de grond, maar er zijn toch een aantal landen en continenten die met vlag en wimpel bovenaan staan. Daar gaan we in dit hoofdstuk meer aandacht aan besteden.

Niet overal op de wereld ligt er olie in de grond. Op warme plaatsen waar de aardlagen geschikt zijn ervoor, zijn soms miljarden liters te vinden. Er is toch één plaats die vrijwel iedereen kent en die over de hele wereld bekend is. Het Midden-Oosten. Om een overzicht te krijgen van de landen en hun dagelijkse productie van aardolie, nemen wij een overzicht van de OPEC, de Organisatie van Olie Exporterende Landen.

Top 5 grootste olie-exporteurs

Op de grafiek hierboven is af te lezen dat uit de top 5 van de grootste olie-exporteurs van de wereld uit het Midden-Oosten komen. Vooral Saudi-Arabië heeft een hele grote productie van aardolie. Dit komt onder andere door de grote oppervlakte van het land en ook de extreem hoge temperaturen die er bereikt worden. Iran is eigenlijk hetzelfde verhaal, maar de productie is met meer dan de helft lager. Toch staat Iran tweede. Irak en de Verenigde Arabische Emiraten, hierboven aangeduid in het Engels als UAE, volgen Iran op de voet.

Irak staat “opvallend” vierde in het rijtje. Toch zou men denken dat Irak misschien derde of zelfs tweede moet staan. Volgens enkele wetenschappers, onderzoekers en analisten heeft Irak na Saudi-Arabië de grootste olievoorraden ter wereld. Echter door de oorlogen en internationale sancties heeft Irak de tweede plaats nooit waar kunnen maken. Toch neemt de olieproductie in dit land weer flink toe, zo meldt de Volkskrant al in het voorjaar van 2004. (7)

Op de volgende afbeelding kunnen we zien dat volgens de OPEC Irak beslag legt op de tweede plaats als het gaat om bewezen en internationaal erkende oliereservaten per land.

 

Het Midden-Oosten is de grootste olieproducent ter wereld.(8) Toch is het lang niet de grootste consument van olie. Wanneer we kijken naar de eerste afbeelding (figuur 2.1), zien we de VS met vlag en wimpel op de eerste plaats staan als het gaat om consumptie. De Verenigde Staten hebben erg veel inwoners, bijna 300 miljoen (9), en zijn daardoor grote consumenten. Maar vooral ook de aanwezigheid van Amerikaanse bedrijven in het buitenland en met name in het Midden-Oosten speelt een grote rol. De VS slaat veel olie op om later te kunnen gebruiken. Ook gebruikt de VS de olie voor veel projecten, fabrieken, generatoren en reactoren. Zo doet de VS bijvoorbeeld niet mee aan het Kyoto-akkoord over het minder uitstoten van CO2. (10)

OPEC

Om het belang van de herkomst van olie en de olie-producerende landen te benadrukken, zal ik in deze paragraaf uitleggen wat de OPEC is, wat haar taken zijn en wat haar invloed kan zijn bij het bepalen van de prijs van de olie, zoals wij eigenlijk opzoek zijn bij de centrale vraag.

De OPEC (Organization of the Oil Exporting Countries) is een internationale organisatie waarin landen waarvan de olie-inkomsten de belangrijkste inkomensbron zijn, samenwerken op gebied van olie export. De OPEC is opgericht in 14 september 1960 en bestaat uit 12 landen: Saudi-Arabie, Iran, Irak, Koeweit, Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, Algerije, Nigeria, Libië, Venezulea, Ecuador en Angola. (11)

De OPEC-landen maken afspraken over het winnen van olie, de export en de prijs die ervoor gevraagd wordt. Uiteraard wordt er rekening gehouden met allerlei zaken, zoals de vraag op de wereldmarkt voor olie, export per land, verdeling per land dat naar olie vraagt.

Waarom is de OPEC nou van belang bij het bepalen van de benzineprijs? En wat is de invloed of het effect dat deze organisatie kan uitoefenen op de benzineprijs?

De OPEC kan afspraken maken over de hoogte van de olieprijs, doordat de landen samen inspelen op de economie en in welke toestand deze verkeert. (12) Naarmate de olieprijs omhoog gaat, gaat ook de benzineprijs mee omhoog, omdat het bedrag dat de oliemaatschappijen aan de olie-exporterende landen betalen ook stijgt. Wanneer de vraag naar olie hoog is, zullen de OPEC landen afspreken hun productie te verhogen om zo de prijs in controle te houden. Soms heeft de OPEC het niet zelf in handen, wanneer bijvoorbeeld door een slechte economie de olieprijs vanzelf daalt.

Bronnen