Het zinloze leven

Leven

Genieten

Ik heb nu al meerdere artikelen geschreven waarin het begrip leven centraal staat, maar nog nooit iets gezegd over het begrip dat volgens de meeste mensen het belangrijkste is: “Hoe zinvol is het wat ik doe?” Wat eigenlijk betekent dat mensen zich afvragen: “Hoe zinvol hun leven is?" Want zonder leven kun je niets doen. De zingevingsvraag die veel mensen op een bepaald moment in hun leven gaan stellen. Soms in de vorm van: “Is dit wat ik doe wel zinvol?” Of “Ben ik wel zinvol bezig?” Of “Heeft mijn leven wel zin?”

⨷ Index

Zinvol

Veel mensen zijn op zoek naar de zin van het leven. Het bestaansrecht van de meeste religies is de zingevingsvraag:

“Wat is de zin van het leven?”

Waarbij het antwoord vaak is:

“Dat kunnen wij mensen niet weten, dat weet alleen god. Onze taak is het slechts te geloven dat god een doel heeft met het leven.”

Sprong in het diepe

Daarmee weten wij wel niet wat de zin van het leven is, maar er is wel een zin die alleen maar verborgen is voor ons. Een hogere macht die een groter overzicht heeft en een doel, weet waarom wij leven en dat moet voor ons voldoende zijn om te accepteren dat wij leven. Nu kun je je afvragen of dit wel een bevredigend antwoord is. Want het lijkt sterk op de antwoorden die je krijgt van directeuren en managers, als je hun vraagt naar de zin van jouw werkzaamehden.

De zingevingsvraag gaat ook voorbij aan een veel eenvoudigere gedachte:

“Moet het leven zin hebben of mag het ook zinloos zijn of lijken.”

Je zou ook kunnen stellen:

“Mag je een leven leven zonder dat er een doel aan is gekoppeld dat direct zichtbaar is.”

Hoewel deze zin toch stelt dat zelfs als een leven zinloos lijkt er zin aan te geven is. Dus hoe je ook je best doet om een zinloos leven te leven, als je even doorkijkt dan blijkt een leven toch zin te hebben. Blijkbaar is de zinloosheid van een leven slechts afhankelijk van de norm die je hanteert. Want als je stelt dat het leven niet meer en niet minder is dan het leven, dan is de zin van het leven, het leven zelf.

Dus al die mensen die opzoek zijn naar de zin van het leven, gaan voorbij aan het feit dat het leven zelf de zin van het leven is. In plaats daarvan proberen ze het leven zin te geven, door te kijken of het voldoet aan een bepaalde norm zoals bijvoorbeeld:

“Goed zijn voor anderen.”

“Offer jezelf op voor anderen.”

“Een leven is pas zinvol, als anderen vinden dat het zinvol is.

“Anderen moeten je waarderen.”

“Je moet iets bijdragen aan het leven.”

“Je moet iets nalaten.”

Hoe onzinnig deze normen zijn, blijkt wel uit het feit dat er allerlei levens zijn die nog voor ze zich kunnen opofferen of iets kunnen nalaten het leven al hebben verlaten, neem bijvoorbeeld al die baby’s die kort na de geboorte sterven of alle miskramen. Het enige wat ze nalaten is verdriet, maar dat wordt direct na de gebeurtenis als iets zinloos en negatief ervaren.

⨷ Index

Zinloos

Er zijn dus best nog wat levens die zinloos zijn, omdat het enige leven dat ze gekend hebben een leven buiten de samenleving is geweest. Toch kun je die levens alleen zinloos vinden, als je normen kiest die stellen dat een leven pas zinvol is in relatie tot andere levens in samenleven met anderen. Maar daarmee degradeer je niet alleen het kort leven, dat blijkbaar nooit geleefd heeft, maar ook je eigen leven. Want dan is je leven dus ondergeschikt aan de zingeving. Terwijl zingeving pas mogelijk is als er leven is. Het leven vormt dus de basis voor de zingeving, dan kan het toch niet zo zijn dat de zingeving het leven betekenis geeft. Dat zou betekenen dat de som of het resultaat de zingeving is van de berekening. Maar de som bestaat niet zonder de berekening, terwijl de berekening wel bestaat zonder de uitkomst. Zoals het getal tien zin heeft van zichzelf en niet als uitkomst van een berekening. Zo geldt ook voor het leven dat het zin heeft, ook al komt het volgens bepaalde normen zinloos over. Net zo zinloos als het getal tien is, als het ergens los genoemd staat.

Er bestaat dus eigenlijk geen zinloos leven of het nu lang duurt of kort. Het leven heeft dan ook eigenlijk geen zingeving nodig.

⨷ Index

Conclusie

Nu zou je de conclusie kunnen trekken dat als het leven geen zingeving nodig heeft, dat zingeving zinloos is. Maar aangezien zingeving een onderdeel vormt van het leven krijgt het zin.

Zingeving

Het is alleen de omgekeerde situatie. Het is niet de zingeving die het leven zin geeft. Het is het leven dat de zingeving zin geeft. Omdat het leven het mogelijk maakt om zingeving te plegen en het leven zelf zinnig of zinloos is, is de zingeving zinvol of zinloos. Net zoals een lever pas zin heeft als je leeft en een lichaam hebt, terwijl een lever van zichzelf geen zin heeft. Het is de lever in interactie met het lichaam die de lever zin geeft. Zo is de zingeving zinvol omdat het een relatie heeft met het leven.

Het leven kan dus zinloos lijken, maar dat is alleen zo als je meent dat het leven draait om de zingeving. Maar dat is net zoiets als denken dat het lichaam draait om de lever. Of denken dat de berekening draait om de uitkomst.

Je kunt dus gerust stellen dat de titel van dit artikel verkeerd is, want er bestaat dus niet zoiets als ‘het zinloze leven’.