Wat is leukemie
Wat is leukemie?
Leukemie is de verzamelnaam voor verschillende soorten beenmergkanker. De witte bloedcellen vermenigvuldigen zich bij iedere vorm van leukemie ongecontroleerd. Leukemie is de meest voorkomende kankersoort bij kinderen. Jaarlijks krijgen ongeveer 100 tot 120 kinderen in Nederland een vorm van leukemie.
Functie van het beenmerg
Per dag worden er miljarden bloedcellen aangemaakt in het beenmerg. Ook gaan er evenveel cellen dood zodat het aantal bloedcellen constant blijft. Er worden drie soorten bloedcellen geproduceerd: de rode bloedcellen, de witte bloedcellen en bloedplaatjes. De witte bloedcellen zorgen ervoor dat virussen en bacteriën worden bestreden. Deze worden gedood en afgevoerd naar de nieren en de lever. Bij leukemie is het systeem in de war. Er ontstaan teveel onrijpe witte bloedcellen, hierdoor wordt de productie van normale bloedcellen verminderd en dit heeft grote gevolgen. De onvolwassen bloedcellen ontstaan in het beenmerg maar worden snel vervoerd door je bloed en komen zo bij andere organen terecht. Hierdoor kun je een opgezette lever of milt krijgen.
Gevolgen
Teveel onrijpe witte bloedcellen zorgen ervoor dat je extra vatbaar bent voor infecties omdat je onvoldoende beschermt wordt. Bij een tekort aan rode bloedcellen, ontstaat bloedarmoede. Het bloed kan hierdoor minder zuurstof en voedingsstoffen vervoeren. Het gevolg hiervan is dat een leukemie-patiënt snel moe wordt en erg bleek ziet. Als er te weinig bloedplaatjes zijn, krijg je snel bloedingen en stolt je bloed niet goed. De patiënt krijgt snel blauwe plekken en spontane bloedingen.
Acute en chronische leukemie
Er bestaat een acute en een chronische vorm van leukemie en deze worden onderverdeeld in lymfatische en myeloïde leukemie. De verschillende vormen van leukemie zijn benoemd naar het type witte bloedcel dat zich ongecontroleerd vermenigvuldigd.
Bij acute leukemie worden de eerste ontwikkelingsstadia van de witte bloedcellen aangetast, bij chronische leukemie de latere stadia. Chronische vormen van leukemie komen nauwelijks voor bij kinderen. Acute lymfoblasten leukemie komt het meeste voor bij kinderen. Bij deze vorm van leukemie lijdt de ontwikkeling van lymfocyten, een type witte bloedcel dat stoffen maakt voor verdediging tegen bacteriën, onder de overmatige productie van de onvolwassen witte bloedcellen.
Oorzaak
De oorzaak van leukemie is nog steeds onduidelijk. Er is wel iets dat de onderzoekers hebben ontdekt. Leukemie is niet erfelijk omdat het gaat om een DNA afwijking. Er is sprake van DNA beschadigingen in de onrijpe bloedcellen. Deze DNA afwijkingen zitten op stukjes van chromosomen, zogenaamde genen, die het delen, rijpen en doodgaan van cellen regelen. De oorzaak van leukemie heeft dus te maken met deze DNA afwijkingen. Deze afwijkingen komen alleen in kankercellen voor. Alle andere cellen in het lichaam hebben deze afwijkingen niet. Waarom deze afwijkingen ontstaan is helaas nog niet bekend.
Diagnose
Bij verdenking van leukemie wordt er eerst onder de microscoop gekeken naar het aantal bloedcellen en welke soorten bloedcellen er te zien zijn. Daarna wordt een beenmergpunctie uitgevoerd om definitief vast te stellen of de patiënt leukemie heeft. Om uitbreiding in het hersenvocht te beoordelen wordt er ook een lumbaalpunctie verricht. Er wordt ook een longfoto en een echo van de buik gemaakt om eventuele orgaanvergrotingen vast te stellen. In het laboratorium wordt vastgesteld om welk type leukemie het gaat door goed naar de cellen te kijken.
Bloedcellen van iemand zonder leukemie en aan de rechterkant van iemand met leukemie.
Behandeling
Bij iedere vorm van leukemie is er een verschillende behandeling nodig. Vrijwel altijd wordt er voor chemotherapie gekozen gericht tegen de leukemiecellen. Hoe lang en hoe zwaar er chemotherapie nodig is, hangt af van de vorm. Soms is naast chemotherapie ook een beenmergtransplantatie nodig en zeer zelden bestraling. Naast de chemotherapie worden er ook vaak medicijnen via een infuus aan de patiënt gegeven.
Link: