5 redenen waarom fitness je slimmer maakt
Fitness en slimmer worden
Lange tijd heeft men de hersenen beschouwd als slechts een weefsel, nauwelijks beïnvloedbaar door lichamelijke activiteit. Echter, studies naar de effecten van lichaamsbeweging op cognitieve vaardigheden hebben herhaaldelijk aangetoond dat lichaamsbeweging de prestaties van de hersenen enorm verhoogt. In dit artikel geven we 5 redenen waarom fitness je slimmer maakt. De Romeinse dichter Juvenal erkende dit verband zelfs 2000 jaar geleden al, allemaal zonder moderne medische studies en onderzoeksmethoden.
Studies en onderzoek
Studies met magnetische resonantie wezen erop dat fysiek fitte mensen bepaalde gebieden van de hersenen veel effectiever kunnen gebruiken dan ongetrainde mensen. Ongetrainde mensen activeren extra gebieden in de hersenen om dezelfde taken uit te voeren. Zelfs de dag vandaag is het nog niet geweten wat de oorzaak is dat fitness je slimmer maakt. Afhankelijk van het voorwerp van onderzoek, bijvoorbeeld geheugen, strategisch, organisatorisch, logisch en ruimtelijk denken, creativiteit, concentratie en aandacht, reactiesnelheid of woordenschat, de doorslaggevende factoren om verbeteringen te beïnvloeden variëren sterk. Echter, op het einde van de rit komen ze allemaal tot dezelfde positieve resultaten: sport maakt je slimmer.
1. Verhoogde bloedtoevoer
De meest voor de hand liggende reden voor verhoogde hersenactiviteit is dat intense, regelmatige lichaamsbeweging niet alleen zorgt voor een betere doorbloeding van de spieren, maar ook voor alle organen als gevolg van het sterker worden van het hart. De hersenen werken gewoon beter wanneer we ze voorzien van meer zuurstof en voedingsstoffen via de bloedsomloop. We voelen ons alerter en geconcentreerder, regelmatige lichaamsbeweging verhoogt de metabolische activiteit op lange termijn en in rust, je geest profiteert daar ook van. Het effect wordt nog belangrijker als je je lichaam en je hersenen voorziet van verse zuurstof, dat wil zeggen als je buiten zou trainen.
2. Dopamine level
Terwijl je traint komt er dopamine vrij via de hersenen, zelfs na slechts een paar minuten van de training. Dopamine is een neurotransmitter die ervoor zorgt dat de zenuwcellen met elkaar communiceren. Tijdens de training is dit nodig, onder meer met het oog op de bewegingen heel nauwkeurig te coördineren. Hoe complexer en intenser de oefening, hoe hoger de concentratie van dit hormoon. De waargenomen effecten zijn, dat je alerter en meer gefocust bent. Regelmatige lichaamsbeweging verhoogt permanent het dopamine-niveau in veel regio's van de hersenen en ook buiten de eigenlijke trainingen. Op de lange termijn, zul je meer ontvankelijk zijn in alle situaties.
3. De groeifactor BDNF
Spieren zijn niet alleen een bewegingsapparaat die energie verbruiken. In feite, de spieren zelf zijn een orgaan dat ook stoffen produceert. Een stof daarvan is het eiwit BDNF, die is nodig om nieuwe neuronen en synapsen in de hersenen te vormen. De prestaties van de hersenen groeit letterlijk met dit eiwit. In lichamelijk actieve mensen verhoogt BDNF in het bloed, wat een positief effect heeft op de hippocampus, die plastisch vergroot. De hippocampus is actief wanneer we herinneren of leren, en dus de interface voor vele hersenactiviteiten.
4. Bewegen is een daad van de hersenen
Naast de bloedvaten die verantwoordelijk zijn voor de uitwisseling van boodschappen tussen de hersenen en de spieren, spelen de zenuwen een cruciale rol in de interactie van bewegingspatronen, spierfunctie en mentale prestaties. Ze verdelen de elektrische impulsen die door de hersenen naar de spieren en dus het signaal voor samentrekken geven.
Intensiteit en de complexiteit
Afhankelijk van de intensiteit en de complexiteit van een oefening, de hersenen brengen minder of meer hoge prestaties tot stand. Sommige bewegingen zoals hardlopen zijn zeer complex, maar bijna geautomatiseerd. De motorische cortex, die verantwoordelijk is voor de coördinatie van de bewegingen neemt een groot deel van het werk voor zich. Hoe krachtiger de beweging, hoe hoger de frequentie van de uitgezonden pulsen. Hoe meer spieren moeten worden gebruikt op hetzelfde moment, hoe meer de hersenen coördineren.
Motorische cortex
In eerste instantie, de motorische cortex heeft de hulp nodig van andere hersengebieden, waarvoor eerst nieuwe verbindingen moeten worden gemaakt. Deze zeer complexe motion sequenties zijn een echte meesterwerk van je brein. Vooral bij snel, krachtig complexe bewegingen, die zijn een echte uitdaging voor onze hersenen. Maar de hersenen werken als een spier: de hersenen moeten worden uitgedaagd om beter te worden.
5. Het opnieuw opstarten van de hersenen
Na verloop van tijd echter worden ongewone bewegingen gemakkelijker en automatisch uitgevoerd. Vergeet niet je eerste burpees, wat je had om op te letten en hoe het nu verloopt, heel natuurlijk en zonder al te veel nadenken. De reden is dat de motorische cortex leert door elke herhaling die uitgevoerd wordt. Het is er verantwoordelijk voor dat complexe bewegingspatronen éénvoudige bewegingen worden , terwijl de prefrontale cortex verantwoordelijk is voor het logisch denken, organisatie en planning. Hoe vaker een beweging sequentie wordt uitgevoerd, hoe lager de werkdruk voor het prefrontale gebied, dus eens aangeleerd, kan het in ontspannen gevoel uitgevoerd worden. Het effect hiervan is vergelijkbaar met het opnieuw opstarten van een computer, als de activiteit van de prefrontale cortex tijdelijk stilgelegd is, kan je zich beter concentreren tijdens de beweging en daarna duidelijker denken. Dit is vooral relevant in stressvolle leer- of arbeidsintensieve fases, waarbij het vaak zeer nuttig is om alles tijdelijk uit te schakelen en helemaal opnieuw beginnen.
Tot slot: Wat kan ik doen om deze effecten nog te vergroten
In het begin moest je echt focussen en je mentaal concentreren tijdens de training. Sindsdien zijn de oefeningen een tweede natuur geworden, waardoor sommige regio's van de hersenen minder moeten werken dan wanneer je met fitness begon. Dit is een goede zaak, vooral omdat de hersenen ook perioden van zowel rust en inspanning nodig hebben. Maar stel je hersenen nu en dan bloot aan nieuwe prikkels en uitdagingen. Verander je trainingsomgeving van tijd tot tijd en train op andere locaties. Als je meestal alleen traint, probeer dan aan te sluiten bij een groep. Als je normaal je training doet in de avond, doe dan ook eens een sessie voor het ontbijt. Fitness moet uitdagend en spannend blijven, ook voor de geest. Soms kan een verandering van locatie of tijd daadwerkelijk wonderen verrichten. En vooral vergeet niet wat de Romeinse dichter Juvenal ooit zei