Goedkope Quartz horloges zijn vaak nauwkeuriger dan een mechanische Rolex, Breitling of IWC

Inleiding

Horloges zijn in eerste instantie functioneel. Maar voor vele mensen is het ook een belangrijk sieraad en/of statussymbool. De zeer exclusieve - vaak erg dure -mechanische horloges van bekende merken als Rolex, Breitling, IWC en Omega zijn erg gewilde objecten. Toch is het zo dat kwartshorloges van een paar euro vaak nauwkeuriger lopen dan zo'n duur mechanisch horloge. Hoe kan dat?

Korte historie van de techniek van horloges

De behoefte naar draagbare klokken is in de 15e eeuw ontstaan vanuit de scheepvaart. Om te kunnen navigeren had men destijds naast de sterrenhemel ook de lokale tijd nodig. Om in deze behoefte te voorzien werd in die periode een draagbare klok met een mechanisch veermeganisme uitgevonden. Deze eerste versie van het horloge was lang niet zo nauwkeurig. In de eeuwen die volgde is het mechanisme van horloges steeds verder doorontwikkeld. De moderne mechanische horloges lopen bijzonder nauwkeurig.

Een grote verandering in de geschiedenis van de horloges was de uitvinding van het kwartshorloge. De eerste modellen werden gemaakt in 1962 door het CEH onderzoekslaboratorium in Zwitserland. Het eerste kwartshorloge in productie was van Seiko, de 35 SQ Astron in 1969. De komst van kwartshorloges was een ommekeer in de horloge industrie. De horloges konden tegen veel lagere prijs geproduceerd worden dan de mechanische horloges. En daarbij waren ze nog nauwkeuriger ook. Toen de Quartz horloges in de jaren 70 van de 20e eeuw voor het eerst gangbaar werden, werden in korte tijd in veel marktsegmenten de mechanische uurwerken goeddeels verdrongen.

Later, vanaf de helft van de jaren 90 wonnen de mechanische horloges weer aan populariteit. Ambachtelijke horloges, voornamelijk van Zwitserse makelij, met een zeer mooi design en indrukwekkend binnenwerk. Vaak is het binnenwerk van de mechanische horloges te bewonderen doordat de achterkant van het horloge is voorzien van stevig saffierglas in plaats van metaal. De meeste mechanische horloges winden zich zelf op door middel van de polsbewegingen van de drager.

Op dit moment worden beide soorten horloges (quartz en mechanisch) veel verkocht. Ook quartz horloges zijn er in uitvoeringen die automatisch worden opgewonden (of beter gezegd 'geladen' door polsbeweging. De Kinetic serie van Seiko is hier een bekend en veelverkocht voorbeeld van.

Hoe kan het dat kwartshorloges zo nauwkeurig zijn?

De mechanische horloges bestaan uit een binnenwerk van vele componenten, zoals radartjes en veertjes. Een afwijking van enkele seconden per dag is al snel aan de orde, aangezien de afstelling van al deze onderdeeltjes zeer nauw komt. Wel is er verschil in nauwkeurigheid tussen de goedkopere en de duurdere mechanische horloges. Een kwartshorloge is vrijwel altijd zeer nauwkeurig, ongeacht de prijs er van. Een kwartshorloge is een elektronisch horloge dat gebruik maakt van een kwartskristal als hart van de tijdmeting. Met kwartskristallen kan een zeer stabiele trilling opgewekt worden. Dit trillingsgetal, ook wel frequentie genoemd, is vooraf bekend. Door het aantal trillingen te tellen weet men wanneer een bepaalde tijd verstreken is. Heeft men bijvoorbeeld een kristal van 1 MHz dan is na 1 miljoen trillingen een seconde verstreken. De meeste kwartskristallen voor horloges hebben een frequentie van 32 768 Hz. Deze trilling wordt door een geïntegreerde schakeling (chip) steeds gedeeld, totdat uiteindelijk een frequentie van 1 Hz overblijft. Vervolgens wordt de trilling omgezet in een digitaal signaal. Deze puls wordt dan door een spoel geleid, die daardoor magnetisch wordt. Hierdoor wordt een rotor aangedreven. Deze rotor drijft een mechanisch binnenwerk aan, dat de wijzers laat draaien. Deze techniek (hoe ingewikkeld die ook lijkt voor niet-techneuten) is zeer eenvoudig toe te passen c.q. te fabriceren, hetgeen een quartz horloge bijzonder goedkoop kan maken en toch zeer nauwkeurig.

NB: ook zogenaamde replica horloges zijn vaak erg mooi en hebben een nauwkeurig uurwerk.